Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia Zamkowa
Inne nazwy
Nr inwentarzowy J.Olk.II-01.17
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°36′58,29″, φ: 50°18′26,68″
Gmina Olkusz (gm. miejsko-wiejska)
Powiat olkuski
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa (Lasy Państwowe) | Park krajobrazowy Orlich Gniazd
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu S
Pozostałe otwory 2 - ku SW, 427 m n.p.m.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 424
Wysokość względna [m]
Głębokość [m] 10,40
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 10,40
Długość [m]
w tym szacowane [m]
24
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Wyżyna Olkuska, Januszkowa Góra; Obszar NATURA 2000 Jaroszowiec.
Opis drogi dojścia do otworu
Od miejscowości Rabsztyn idziemy drogą asfaltową w kierunku Wolbromia, za przejazdem kolejowym skręcamy w prawo w kierunku miejscowości Troks. Dalej idziemy za czerwono znakowanym szlakiem turystycznym, który opuszcza asfaltową drogę i biegnąc leśnymi duktami doprowadza do podstawy Januszkowej Góry. Stąd coraz stromsza ścieżka, wśród ostańców przechodzi obok ogrodzonego otworu Januszkowej Szczeliny. Idąc dalej szlakiem przechodzimy obok ślepej studni - zapadliska (tuż przy szlaku po prawej), nieco dalej po prawej niewysoka skałka, u której podstawy lejowate zagłębienie. Opuszczamy szlak kierując się ścieżką w prawo (SE) schodzimy nieco w dół, po lewej grupa niewielkich skałek, w nich otwory Jaskini Zamkowej.
Opis jaskini

Jaskinia jest dwuotworowa, szczelinowa z dwoma progami o wysokości 2 i 3,5 m, zejście bez trudności. Nie do przejścia połączenie pomiędzy głównym ciągiem i bocznym otworem (ciasna szczelina).
Otwór główny, szczelinowy o wysokości 3,5 m, 0,7 m szeroki, za nim biegnie prosty, szczelinowy korytarz. Po 4 m od wejścia natrafiamy na 2 m próg utworzony przez zaklinowane głazy. Po przejściu dalszego 1 metra, w lewo w górę odchodzi ciasna szczelina (nie do przejścia) prowadząca do korytarzyka z drugim otworem. Dalej korytarz jest prosty, o wysokości 4 m, szerokości do 0,5 m, przed jego końcem próg z zaklinowanych głazów 3,5 m wysoki sprowadza na dno niewielkiego rozszerzenia na krzyżujących się szczelinach, będącego końcem jaskini.
Jaskinia rozwinięta jest w wapieniach skalistych górnej jury, utworzyła się na dwóch pęknięciach o przebiegu NW-SE (pęknięcie główne) i krzyżującym się z nim o przebiegu SW-NE. Ściany miejscami noszą ślady rozmycia przez swobodnie spływającą wodę. Stanowi niewątpliwie górną część większego systemu jaskiniowego. Z jaskini zostały pobrane próbki nacieków do datowania radiowęglowego. Wiek tych nacieków określono na około 37800 BC.
Na ścianach widoczne stare, częściowo rozmyte polewy z krystalicznego nacieku, nacieki grzybkowe oraz polewy ze stwardniałego mleka wapiennego. Na dnie jaskini, na całej długości występuje gruz wapienny, luźne i zaklinowane, większe bloki wapienne.
Jaskinia jest wilgotna z wyraźnym przewiewem, temperatura we wrześniu 1990 r. wynosiła ok. 8ºC.
W pobliżu otworu głównego rosną mchy i porosty.
Wewnątrz spotyka się liczne pajęczaki, motyle.

Historia badań
Historia eksploracji

Jaskinia znana i zwiedzana od dawna.

Historia dokumentacji

Opisana przez M. Czepiela w 1976 r. Wymieniona i zlokalizowana na mapie przez Szelerewicza i Górnego w 1986 r. W opracowaniu tym nadano jej numer IV.A.2. Skartowana i dokładnie opisana przez M. Szelerewicza i A. Górnego w roku 1990, w dokumentacji dla Zarządu Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego. Pomiary jaskini wykonali we wrześniu 1990 r. M. Szelerewicz, M. Bień i A. Górny. Dane zaktualizował A. Polonius (2014).
Plan opracował M. Szelerewicz.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Czepiel M. 1976 (pierwszy opis); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wymieniona, zlokalizowana na mapie 1:100 000, nadany numer); Szelerewicz M. 1990 (wymienia, podaje wymiary, lokalizuje na mapie); Pazdur A. i in. 1994 (określenie wieku nacieków z jaskini); Polonius A. 1994 (wymienione w wykazie, lokalizacja na mapie); Pazdur A. i in. 1999 (wzmianka o badaniach izotopowych nacieków); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2016 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Szelerewicz M., Górny A. 1990 (lokalizacja na mapie 1:10 000, ogólna charakterystyka, plan, czarno-biała fotografia otworu).
Autorzy opracowania Andrzej Górny
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2014
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki otwór S Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie