Dojście wiedzie czarnym szlakiem turystycznym prowadzącym od Drogi pod Reglami Doliną ku Dziurze. Szlak ten kończy się u podnóża skałki, przy dolnym (głównym) otworze jaskini. Dojście od wylotu doliny ok. 20 min. Górny otwór, położony ok. 16 m wyżej, osiągnąć można nieznakowaną, lecz wyraźną ścieżką, obchodzącą skałkę od lewej. Dojście do otworów i zwiedzanie od głównego otworu – bez trudności. Wejście przez górny otwór wymaga użycia liny, a osiągnięcie najwyższego punktu jaskini – wspinaczki.

Otwór, szeroki na 3 m, a wysoki na 2 m, prowadzi w dół do Przedsionka, o dnie pokrytym rumoszem i gliniastym namuliskiem. Dalej znajduje się obszerna główna komora jaskini, o dnie wyścielonym w znacznej części liśćmi, sypiącymi się przez górny otwór, będący oknem w stropie, około 20 m nad jej dnem. Dojście od dołu do górnego otworu wymaga wspinaczki o trudnościach V+ (Cywiński 1994). Dno komory opada na głębokość ok. -16 m (a w wąskim odgałęzieniu -17 m). Na jej końcu, w lewej ścianie znajduje się niewielka nisza. Przy prawej ścianie, na głębokości ok. -10 m wcisnąć się można do wąskiego i niskiego, ślepego korytarzyka, a na ok. -13 m do wykopu wśród gruzu i bloków skalnych, w którym znajduje się najniższy punkt jaskini (-18,6 m).

Z dna głównej komory, kominem prowadzącym w kierunku górnego otworu, można się wspiąć także na półkę na jego prawej ścianie. Prowadzą tam dwie drogi: lewa – o trudnościach III i prawa – do okapu III, a dalej przez okap VII (Cywiński1994). Z półki tej odchodzi krótkie boczne odgałęzienie (do wysokości +14,3 m) oraz komin, pod którego stropem osiągnięto najwyższy punkt jaskini (+24,8 m, trudności IV, 2e).

Bac-Moszaszwili i Rudnicki (1978) zamieszczają szereg szczegółowych obserwacji geologicznych i morfologicznych z jaskini. Powstała ona w dolnoanizyjskich wapieniach reglowej jednostki Jastrzębiej Turni. Założona jest na szczelinie tektonicznej równoległej do dyslokacji obcinającej od południa skałkę wapienną z jaskiniami: Dziura, Dziura Wyżnia i Lisia. Szczelina ta ma kierunek E-W i jest niemal pionowa. Wg cytowanej pracy: „Osobliwością jaskini, niespotykaną w takim nagromadzeniu w innych jaskiniach tatrzańskich, są różnorodne korozyjne formy stropowe i ścienne. Są to różnej wielkości kopuły stropowe, kominki stropowe i kieszenie korozyjne modelujące strop i ściany wstępnej komórki i znaczną cześć Komory Głównej. W stropie tej komory osiągają one szczególnie wielkie rozmiary [. . .] Wzdłuż sklepienia komory znajduje się zespół czterech, leżących jedna za drugą wzdłuż osi sali, wielkich miskowatych zagłębień. Maja one zarys kolisty lub lekko eliptyczny, średnicę 4 m - 5 m i są wydrążone w stropie na głębokość l m - 3 m. Ostatnia, najdalej w głębi sali występująca forma jest podwójna, składa się z głębokiej półkolistej kopuły, do której przylega kilkumetrowej wysokości komin o kolistym przekroju, nie mający przedłużenia ku górze i kończący się obłym sklepieniem.”Opis ten ilustruje plan z naniesionymi zarysami form stropowych.

Kowalski (1965) wyraża przypuszczenie, że jaskinia jest dawnym wywierzyskiem. Na podstawie interpretacji obserwacji geologicznych Bac-Moszaszwili i Rudnicki (1978) przedstawili hipotezę, że powstała ona w wyniku działania ascenzyjnych przepływów ciepłych wód termalnych w sytuacji hydrogeologicznej przypominającej współczesną sytuację w Jaszczurówce. Koncepcja ta przyjmowana jest obecnie powszechnie (Głazek i in. 1979b, Głazek 2000, Bac-Moszaszwili i Rudnicki 1991, Gradziński 2004, Baryła, Gradziński, Duliński, Hercman 2004). Na podstawie badań kryształów kalcytu z Dziury Wyżniej Gradziński i in. (2006) sugerują udział roztworów zawierających metan w genezie jaskini.

Namulisko gruzowe, lokalnie pokryte iłem zmieszanym z mułem i piaskiem (Wójcik 1966a), przy głównym otworze oraz poniżej górnego – z dużą ilością próchnicy. W wykopie – gruz, bloki i glina.

Światło pośrednie sięga do końca głównej komory jaskini (Kowalski 1953a). W pracy z 1955 r. autor ten odnotowuje obserwacje wąskiego promienia światła bezpośredniego przez padające kilkanaście minut na tylną ścianę leżącą około 50 m od otworu. Boczne odgałęzienia są ciemne.

Kowalski (1953a) daje następujący opis mikroklimatu: „Wskutek zapadania w głąb od otworu jaskinia ma układ powietrza statyczny i gromadzi się w niej zimne powietrze. Średnia z kilku pomiarów temperatury w różnych porach roku wynosi 2,7°C , przy wahaniach od –1,0°C do 4,0°C. W czasie silnych mrozów całe dno jaskini wymarza, ale pod stropem utrzymuje się temperatura powyżej 0°C. Przeciekanie po deszczach silne, wilgotność stale znaczna.” Zestawienie wyników pomiarów temperatur z lat 1951–52 podaje Kowalski (1955a). Odnotowuje też wynik pomiaru wilgotności względnej na końcu komory dn. 9. 12. 1951 r.: 84%. Nieco inaczej mikroklimat charakteryzują Parma i Rajwa (1978, 1989): „Dziura jest jaskinią o mikroklimacie dynamicznym chłodnym. Decyduje o tym jej profil morfologiczny. W partii wstępnej między 2 otworami przepływ powietrza odbywa się prawie zawsze w jedna lub drugą stronę. W dolnej części jaskini jest on słabo wyczuwalny. W porze zimowej przy znacznej różnicy temperatur powietrza jaskini i na zewnątrz, napływa do niej powietrze zimne z prędkością maksymalną do 3 m/s. Gromadzi się ono w dolnej partii, powodując jej wymrożenie. Amplituda temperatur na końcu jaskini (miedzy zimą a latem) wynosi około 10°C (od –6°C do 4°C). Powietrze zimne utrzymuje się w jaskini do początku lata, a najwyższe temperatury występują, dopiero w październiku. W jaskini okresowo woda kapie ze stropu lub spływa po ścianach. W porze zimowej zamarza, tworząc na ścianach komina polewy szkliste, a na dnie miejscami stalagmity lodowe i lód podłogowy, który utrzymuje się nieraz do końca wiosny.” Zestawienie wyników cyklu pomiarów temperatur od 17. 03. 1964 r. do 7. 04. 1965 r. oraz charakterystykę cyrkulacji powietrza zawiera praca Rajwy (1971).

Wg Kowalskiego (1953a) „Roślinność zielona uboga, widać tylko trochę roślin kwiatowych na dnie za otworem. Fauna obfita dzięki obecności dużych ilości detritusu roślinnego. Znamy stąd szereg owadów bezskrzydłych, zebranych przez Stacha. Występował tu licznie chrząszcz Trechus (Anophthalams) pilosellus stobieckii (Trechnus Bielzii), znajdowany zresztą i poza jaskiniami, w glebie.” W latach 1951–52 przeprowadził Kowalski w jaskini roczną serię obserwacji zoologicznych, których wyniki przedstawił w pracy z 1955 r. (a) Wymienia w niej 33 gatunki troglobiontów, troglofili i trogloksenów:

Pseudoscorpiones: Neobisium Neobisium sylvaticum (C. L. Koch);

Collembola: Ceratophysella armata (Nicolet), Ceratophysella granulata Stach, Onychiurus sibiricus (Tullberg)*[Hymenaphorura sibirica (Tullberg)] – za Stachem (1954), Onychiurus armatus (Tullberg)*[Protaphorura armata(Tullberg)] – gatunek ten podaje też Stach (1954), Onychiurus denisi Stach*[Deharvengiurus denisi Stach] – za Stachem (1954), Folsomia quadrioculata (Tullberg) – za Stachem (1947), Isostoma notabilis Shäffer*[Parisotoma notabilis (Shäffer)] – za Stachem (1947), Isostoma fennica (Reuter)*[Desoria fennica (Reuter)] – gatunek ten podaje też Stach (1947), Isostoma olivacea Tullberg*[Desoria olivacea (Tullberg)], Isotoma olivacea var. neglecta (Shäffer), Isostoma violacea Tullberg*[Desoria violacea (Tullberg)] – podaje go też Stach (1947), Pogonognathellus flavesceus (Tullberg) (= Tamocerus flavescens), Arrhopalites pygmaeus (Wankel);

Coleoptera: Trechus latus Putzeys, Duvaliopsis pilosellus stobieckii Csiki)*[Pseudanophthalmus pilosellus stobiecki (Csiki), Choleva bicolor Jeannel, Catops subfuscus Kellner, Catops tristis (Panzer), Catops fuliginosus Erichson, Quedius mesomelinus (Marshall), Quedius ochropterus Erischson, Quidium humeralis Stephens, Tachinus subterraneus (Linnaeus), Lesteva monticola Kiesenwetter, Omalium rivulare (Paykull), Aleochara sp., Otiorhynchus scaber (Linnaeus);

Lepidopera: Scoliopteryx libatrix (Linnaeus ), Triphosa dubitata (Linnaeus);

Diptera: Eccoptomera emarginata Loew., Heleomyza serrata (Linnaeus).

W pracy z 2001 r Piksa i in podają występowanie w jaskini nietoperza Eptesicus serotinus (jedno z dwóch wystąpień w Tatrach).

Badania nad geologią i genezą jaskini prowadzili Bac-Moszaszwili i Rudnicki (1974). Mikroklimat badali Kowalski (1953a, 1955a) oraz Parma i Rajwa (1978, 1989). Faunę opisali Stach (1947) i (głównie) Kowalski (1953a).  W zbiorach Muzeum Tatrzańskiego znajdują się kryształy kalcytu zebrane w latach międzywojennych, których miejscem pochodzenia miała być Dziura. Baryła, Gradziński, Duliński i Hercman (2004) wyrażają jednak przekonanie, iż pochodzić one muszą z Dziury Wyżniej. Temperatura ich krystalizacji określona została na powyżej 150ºC (op.cit.).

Jaskinia znana od dawna, zwiedzana była już w pierwszej połowie XIX w. Zdaniem Siarzewskiego (2004) dotyczyć jej mogą krótkie wzmianki w publikacjach S.Goszczyńskiego w 1835 r („Podróż do Tatrów. Górale tatrzańscy”) i w 1853 r. („Dziennik podróży do Tatrów”). Jest to jednak pogląd dyskusyjny, gdyż Goszczyński prezentuje tylko fantastyczne wierzenia górali, a szczegóły nie wskazują na powiązanie z Dziurą (poza bardzo ogólną lokalizacją „pod górą Gewontem” i ewentualnym występowaniem w sezonie zimowym stalagmitu lodowego). W 1860 r. opisuje ją Z. B. Stęczyński jako Jaskinię Strążyską i podaje jej rysunek. Wg Wiśniewskiego (1998d, 2000) litografia ta powstała na podstawie rysunku z natury wykonanego zapewne w 1851 r., kiedy to Stęczyński zwiedzał jaskinię (Wiśniewski 1998d, Siarzewski 2004). Dziura była wówczas zwiedzana przez turystów prowadzonych przez przewodników, jako najbliższa Zakopanego ze wszystkich jaskiń tatrzańskich. Jest ona też później wymieniana we wszystkich przewodnikach po Tatrach. W 1894 r. opisuje ją Czech K. Dróż pod nazwą Zbójnicka Jama (Nyka 1972). Nazwa ta związana jest z jednym z ostatnich zbójników tatrzańskich - Wojciechem Mateją, który mieszkając u wylotu doliny podobno ukrywał się w Dziurze (na podstawie Nyki 1972, 1981 i Kowalskiego 1953a).
Sądząc z zapisków w pamiętniku S.Zwolińskiego (1987-92) wspiął się on jako pierwszy na półkę na prawej ścianie poniżej górnego otworu („tak zwaną kazalnicę”) w sierpniu 1917 r. Wykop eksploracyjny rozpoczęty po wojnie przez grotołazów zakopiańskich, kontynuowany był przez nich w ramach prac finansowanych przez PTTK w r. 1953 (Kowalski 1954, Schiele 1979). Prowadzili je L. Ćwiertniak, T. Schiele i in. Wg Siarzewskiego (2004) prace te kontynuowane były jeszcze w latach 60-tych pod patronatem TPN, nie przynosząc jednak oczekiwanych rezultatów. Komin w którym znajduje się najwyższy punkt jaskini, wyeksplorowany został wspinaczkowo przez zespół T.Zwijacz-Kozica i Z.Mierczak w dniu 23 VI 1995 r.
Jaskinia, jako udostępniona dla ruchu turystycznego, jest licznie zwiedzana (dojście wyznakowane).

Pierwsze pomiary i nie opublikowany plan Dziury wykonali 14 VI 1940 r. S.Zwoliński i E.Winiarski, długość jej określając na 50 m (Zwoliński 1993). Plan i opis jaskini (datowany 29. 08. 1952 r.) opublikował Kowalski (1953a). W ramach prac inwentaryzacyjnych OW PTPNoZ pomiary lokalizacyjne busolą geologiczną i taśmą parcianą oraz szkic położenia wykonał P. Kulbicki przy współpracy K. Krystyniaka w dn. 17.07.1975 r., a opis inwentarzowy opublikował Kardaś (Jaskinie TPN, 1991). Dane morfometryczne zamieszczono na podstawie pomiarów zespołu Speleoklubu Tatrzańskiego (Zwijacz-Kozica, T. 1995, Nasze trzy grosze, 1995). Pomiary (stan na 1995 r.) wykonali: G.Albrzykowski, Z.Mierczak, A., B. i T.Zwijacz-Kozica. Dane zaktualizował R.M. Kardaś (2009 r.). Na zlecenie TPN jaskinię pomierzyli 6 stycznia 2014 r. F. Filar i M. Parczewski. Na tej podstawie sporządzono nowy plan i przekrój jaskini i skorygowano dane morfometryczne. Dyrektor Tatrzańskiego Parku Narodowego wyraził zgodę na zamieszczenie tego planu i przekroju w niniejszej dokumentacji.

Plan i przekrój opracowali F. Filar i M. Parczewski.

Stęczyński B. Z. 1860a (opis wierszem, rysunek), 1860b (rysunek, wzmianka); Eljasz W. 1870 (opis, dojście); Kuźniar W. 1912 (wzmianka o badaniach geologicznych nad budową jaskini); Świerz M. 1912 (droga, opis); Wrzosek A. 1933 (opis, budowa geologiczna, zwraca uwagę na wymycia); Stach J. 1934 (wzmianka o występowaniu owadów bezskrzydłych), 1947 (wzmiankuje o występowaniu owadów bezskrzydłych), 1949 (wzmiankuje o występowaniu owadów bezskrzydłych),Kowalski K. 1953a (opis inwentarzowy, plan), 1954 (informacja o pracach PTTK); Stach J. 1954 (występowanie fauny); Kowalski K. 1955a (wyniki badań fauny i pomiarów mikroklimatycznych); Wójcik Z. 1959b (wzmianka o występowaniu form freatycznych i wadycznych, bez nazwy); Zwoliński S. 1961 (wzmianka historyczna, reprodukcja ryciny, B. Z. Stęczyńskiego z 1860 r. ); Kotański Z. 1963 (sytuacja geologiczna); Kowalski K. 1965 (opis, charakterystyka mikroklimatu); Wójcik Z. 1966a (długość,opis osadów); Rajwa A. 1971 (wyniki rocznego cyklu pomiarów temperatury); Skalski A. W. 1971 (wzmiankuje o występowaniu Pseudanophthalmus (Duvallopsis) pilosellus (Miller); Nyka J. 1972 (opis turystyczny, historia); Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H. 1973 (krótki opis); Bac-Moszaszwili M., Rudnicki J. 1978 (szczegółowa sytuacja geologiczna, geneza, lokalizacja na mapie geologicznej i przekroju); Parma Ch., Rajwa A. 1978 (opis turystyczny, schematyczny plan i przekrój, mikroklimat, historia,reprodukcja rys. Stęczyńskiego z 1860 r. ); Nyka J. 1978 (opis turystyczny, historia); Głazek J. i in. 1979b (o hydrotermalnym charakterze jaskini); Schiele, T. 1979 (wspomnienia z prac w Dziurze, 3 fot. nacieków lodowych); Parma Ch. 1980 (opis turystyczny, notatka W. Eljasza); Nyka J. 1981 (opis turystyczny, historia); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne); Parma Ch., Rajwa A. 1989 (opis turystyczny, historia); Bac-Moszaszwili M., Gąsienica-Szostak M. 1990 (opis, sytuacja geologiczna, geneza, plan); Bac-Moszaszwil, M., Rudnicki J. 1991 (geneza); Jaskinie TPN 1991 (opis inwentarzowy z planem Kowalskiego); Zwoliński S. 1987-92 (wzmianka o wspinaczce na „kazalnicę” w jaskini); Zwoliński S. 1993 (dane o eksploracji w rejonie w 1935 r. i pomiarach Dziury w 1940 r.); Cywiński W. 1994 (opis dojścia); Zwijacz-Kozica T. 1995 (plan i przekrój); Nasze trzy grosze 1995 (aktualne rozmiary i dane o eksploracji, krytyczne opinie o opublikowanej w 1991 r. dokumentacji); Paryski W.H., Paryska Z. 1995 (krótki opis); Wiśniewski W.W. 1998d (o zwiedzaniu przez Stęczyńskiego, jego opisie i rycinie); Głazek J. 2000 (wzmiankuje jako przykład jaskini powstałej z udziałem ciepłych wód ascenzyjnych); Siarzewski W. 2000 (wzmiankuje); Wiśniewski W.W. 2000 (o litografii Stęczyńskiego i innych XIX w. i in. ilustracjach); Piksa K. i in. 2001 (o występowaniu Eptesicus serotinus); Wiśniewski, W.W. 2002 (wymienia wśród znanych w 1904 r.); Bac-Moszaszwili, M. 2004 (sytuacja geologiczna, lokalizacja na przekroju); Baryła J. 2004a (opis położenia); Baryła J. 2004b (historia badań); Baryła J., Gradziński M., Duliński M., Hercman H. 2004 (geneza, pochodzenie kryształów kalcytu); Gradziński M. 2004 (geneza, przekrój wg Zwijacza-Kozicy); Siarzewski W. 2004 (historia poznania i eksploracji); Gradziński M. i in. 2006 (udział roztworów zawierających metan w genezie jaskini); Filar F. 2014c (informacja o pomiarach, nowe dane morfometryczne); Filar F. 2015c (informacja o nowych pomiarach, nowy plan i dane morfometryczne).

Grodzicki J. i in. 1999 (zmiany antropogeniczne).