Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia Jaroszowska
Inne nazwy
Nr inwentarzowy J.Olk.II-03.13
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°35′56,40″, φ: 50°19′52,08″
Gmina Klucze (gm. wiejska)
Powiat olkuski
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa (Lasy Państwowe) | Park krajobrazowy Orlich Gniazd
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu N
Pozostałe otwory 2 - ku górze.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 417
Wysokość względna [m]
Głębokość [m] 5,70
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 5,70
Długość [m]
w tym szacowane [m]
35,60
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Wyżyna Olkuska, Jaroszowiec, wzgórze Nad Kopalnią.
Opis drogi dojścia do otworu
Nad zabudowaniami Jaroszowca, od południowej strony, wznosi się wzgórze w dużej mierze rozebrane przez od dawna już nieczynny kamieniołom. Wzgórze to nosi nazwę Nad Kopalnią. Na samym szczycie tego wzgórza zachowały się wychodnie wapienia skalistego w postaci fantastycznych skałek. Mniej więcej w połowie rozciągłości muru skalnego, od północnej strony znajduje się szczelina prowadząca do pionowego otworu jaskini. Wejście leży kilkadziesiąt metrów na zachód od Szczeliny Jaroszowskiej (J.Olk.II-03.12). Przed wejściem znajduje się bardzo stroma skarpa poprzedzielana pionowymi progami pozostałymi po eksploatacji w kamieniołomie.
Opis jaskini

W głąb jaskini prowadzi studzienka o głębokości około 4 m, rozwinięta na pionowej szczelinie, którą sprawny człowiek może pokonać zapieraczką lecz kiedy skała jest mokra wyjście może być trudne lub wręcz niemożliwe.
Składa się z dwóch pięter, górnego i dolnego. Górna część nie posiada stropu i właściwie trudno nazwać ją jaskinią. Są to właściwie skalne kaniony z wejściem z jednej tylko strony. Dlatego podając wymiary jaskini podano najpierw długość dolnych partii a w nawiasie długość całkowitą.
Wejście do dolnego piętra znajduje się na skrzyżowaniu dwu głównych szczelin i jest to pionowa studzienka o głębokości około 4 m rozszerzająca się nieco u dołu.
Do dolnego piętra można również wejść przez otwartą szczelinę w jej południowej części.
Dolna część, podobnie jak górna, jest rozwinięta na skrzyżowanych szczelinach z tym, że jest tu również komora o całkiem płaskim stropie, która powstała przez rozwarstwienie i odpadnięcie ławicy skalnej. Długość komory osiąga około 6 m, lecz wejść do niej można tylko na głębokość około 2 m, ponieważ głębiej odległość stropu od spągu jest tak niewielka, że nie sposób się tam wcisnąć.
W dnie szczeliny o przebiegu W-E widać ślady rozkopywania namuliska (w tym miejscu jaskinia osiąga najniższy punkt), a kierunek rozwinięcia szczeliny i jej skrzyżowanie z następnym pęknięciem tektonicznym może sugerować, że pustka ma swoją kontynuację w kierunku wschodnim (w kierunku Szczeliny Jaroszowskiej J.Olk.II-03.12 i Schroniska na Zapleczu J.Olk.II-03.15).
Jaskinia powstała w wapieniach skalistych górnej jury i ma charakter wybitnie tektoniczny. Rozwinęła się na przecięciu dwóch prostopadłych szczelin ciosowych. W górnej części brak szaty naciekowej. W dolnym piętrze można zaobserwować podniszczone polewy kalcytowe, a w sali z płaskim stropem na pęknięciu stropu powstają polewy mleka wapiennego. W szczelinach skalnych leży duża ilość humusu wymieszanego z kamieniami, w komorze z płaskim stropem dno jest skalne.
Górna część jaskini jest sucha i przewiewna. W dolnej części jest dosyć wilgotno lecz dzięki dużym otworom wpływ zewnętrznych czynników atmosferycznych jest bardzo duży i trudno przyjąć, że jaskinia posiada własny mikroklimat. W szczelinach górnej części jaskini jest widno. W dolnym piętrze w bezpośrednim sąsiedztwie otworów jest trochę światła rozproszonego, w pozostałej części jest całkiem ciemno.
Wszędzie w zasięgu światła na skałach występuje duża ilość mchów, porostów i glonów (również w dolnym piętrze).
W górnej części nie zaobserwowano przedstawicieli fauny. W części dolnej znajdowało się kilka okazów pająków Meta menardi i niewielka ilość muchówek.

Historia badań
Historia eksploracji

Śmieci wewnątrz świadczą, że mimo trudnego dostępu jest dosyć często odwiedzana.

Historia dokumentacji

Jaskinia została po raz pierwszy wymieniona przez Szelerewicza i Górnego w "Jaskiniach Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej" (1986) pod numerem IV.A.13. Plan i opis został podany w roku 1998, w dokumentacji dla Zarządu Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego. Pomiary jaskini wykonali w lipcu 1998 r. A. Polonius i J. Sławiński. Dane zaktualizował A. Polonius (2014).
Plan opracował A. Polonius.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wymieniona w wykazie, lokalizacja na mapie 1:100 000, nadany numer); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2016 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Polonius A., Sławiński J., Polonius K. 1997 (lokalizacja na mapie 1:10 000, ogólna charakterystyka, plan, fotografie otworu i wnętrza).
Autorzy opracowania Adam Polonius
Redakcja Halina Grodzicka
Stan na rok 2014
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki otwór Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie