Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Z Kuźnic idziemy szlakiem wiodącym przez Polanę Kalatówki do Doliny Kondratowej. Na południowym skraju Kalatówek łączą się obie odnogi szlaku: ze schroniska i wiodąca dołem polany. Stąd skręcamy na prawo i podchodzimy wprost do góry, nieco ku SW, lasem porastającym stok Kalackiej Turni. Prowadzi tamtędy kilka ścieżek, jedna z nich – do otworu. Po około 100 metrach docieramy pod skałkę nad stromym stokiem, pod którą znajduje się otwór poszukiwanej jaskini. Dojście bez trudności, zwiedzanie łatwe.

Otwór jest obszerny, o kształcie zbliżonym do prostokąta; ma 3,4 m szerokości i 1,6 m wysokości. Jest zamknięty kratą, umożliwiającą jednak przejście z jej lewej strony. Za otworem wiedzie ku W obszerny korytarz o szerokości do 4 m, długi na około 30 m, nazywany przez eksploratorów Komorą Wstępną. Tuż za kratą, na prawo, odgałęzia się stromo do góry wąska szczelina. Pokonujemy w niej zapieraczką 6,6-metrowy próg; dalej widać około 6-metrowy komin, a na prawo – wąską (0,2 m) szczelinę uchodzącą na powierzchnię w ścianie dwoma okienkami nad otworem głównym. Wracamy na dół. Po około 15 m od otworu, od głównego ciągu odchodzi na lewo (ku S), lekko do góry, 8-metrowy boczny korytarzyk. Jest on ciasny, błotnisty, zakończony ślepo na poprzecznej szczelinie.

Wracamy do Komory Wstępnej i schodzimy ku W. W miejscu, gdzie ciąg opada, przed podjęciem prac eksploracyjnych kończyła się jaskinia. Strome obniżenie w namulisku zwykle wypełnione było wodą; miejsce to nazywano „studnią”. Po wykopaniu w 1937 i 1948 r. podzielonej na odcinki 7-metrowej studni i wybraniu wielkiej masy namuliska, aktualnie opada tu niezbyt stromy korytarz prowadzący do obszernej komórki. W komórce, wysokiej na około 3,5 m, występują niewielkie nacieki z krystalicznego kalcytu. Równolegle do niej biegnie krótka, ciasna, zamulona odnoga. Komórka przechodzi na lewo w stromo wznoszącą się, kilkumetrową, zamuloną pochylnię, na prawo natomiast, za niskim przełazem, wiedzie główny ciąg. Przełaz jest najniższym punktem groty; dawniej często zalewany był wodą. Zaraz za nim, na lewo, odchodzi poziomo boczny, około 8-metrowy korytarzyk. Jest on bardzo ciasny, zakończony kolistym rozszerzeniem z jeziorkiem. Często wejście do niego zamykają gromadzące się osady.

Za przełazem główny ciąg wznosi się ku NNW, do salki o szerokości ponad 5 m, wysokiej na 3 m (znaczną część tego odcinka przekopano). Nieco dalej jest rozwidlenie. Na lewo odchodzi lekko do góry 17-metrowy, silnie meandrujący korytarz z małymi marmitami i kilkoma kałużami. Ma on przekrój rury freatycznej o średnicy 0,8-0,9 m. Ciąg ten był całkowicie zamulony do czasu przekopania w 1948 r. W końcowej jego części, pod prożkiem w dół (0,9 m), pokonujemy małe jeziorko i zacisk za nim (w wodzie i błocie). Dalej wznosi się bardzo stroma 5-metrowa pochylnia zakończona owalną (prawie okrągłą) komórką o szerokości 3 m.

Wracamy do rozwidlenia, skąd korytarz główny wiedzie do góry. Jest on tu obszerny (około 2,5x2,5 m), a jego dno – zasłane głazami i gliną. Po 9 m korytarz zakręca na lewo (ku W) i rozszerza się. Miejsce to nazwano Salą Rozsuniętą, ze względu na niewielkie (15 cm) przesunięcie tektoniczne z widocznymi płaszczyznami poślizgu (dolna część korytarza została przesunięta na N). Kilkanaście metrów dalej Sala Rozsunięta przechodzi w komorę zawaliskową o długości około 10 m i szerokości 4 m. Duże wanty tworzą w niej niewielki prożek. Można prześledzić tu 6 płaszczyzn tnących poprzecznie ciąg. Za komorą charakter jaskini zmienia się na takim poprzecznym uskoku. Wg Wójcika i Zwolińskiego (1959) zachodnia część (szczelinowa) głównego ciągu została przesunięta o 3 m na N i 2 m do góry w stosunku do wschodniej części (zawaliskowej).

Za uskokiem biegnie ku WSW 25-metrowy korytarz, rozwinięty na rozmytej szczelinie tektonicznej (widać w niej drobne przesunięcia poprzeczne). Za 2,2-metrowym prożkiem w dół (ze starą drabiną) szczelina ma 1 m szerokości i około 6 m wysokości. Dalej jest ona niższa, a na prawo do góry odchodzi od niej nad małym prożkiem, kilkumetrowy korytarzyk wracający zaraz do ciągu głównego. Ciąg ten obniża się szybko i zakręca lekko na prawo w zamulonym dawniej całkowicie syfonie. Od czasu przekopania go można przejść przez niski, błotnisty przełaz, w którym często gromadzi się woda zamykająca prześwit. Stąd obszernym zakolem wiedzie do góry, a po 10 m w dół, korytarz około 20-metrowej długości. Tworzy on błotne pochylnie, jest myty, w przekroju na początku półkolisty, dalej w kształcie poziomej soczewki (1,5x1,1 m). Docieramy nim do następnego syfonu, również przekopanego. Za syfonem korytarz zakręca lekko na prawo i wznosi się stromo. Głazy na jego dnie utrudniają przejście przy skręcie na lewo. Następnie mały prożek z want wyprowadza nas do sali zawaliskowej zwanej Salą za Przekopem lub Salą z Wantami. Jej dno zasłane jest wielkimi wantami leżącymi na namulisku gliniastym. Sala ma 11 m długości, 5 m szerokości i 4,5 m wysokości; wiedzie ku NW do góry. Strop sali jest nierówny, potrzaskany poprzecznymi szczelinami (młode przesunięcia tektoniczne), od jej prawej ściany odchodzą kilkumetrowe szczeliny. Wg Wójcika i Zwolińskiego (1959) przesunięciu na N o prawie 3 m uległy partie zachodnie sali, a pierwotny, niewielki korytarz za nią został zgnieciony i wyniesiony w postaci horstu o 3 m. Tym krótkim, poziomym korytarzykiem (sztucznie poszerzonym) docieramy nad 3,1-metrowy, pionowy próg (przesunięcie tektoniczne – zachodnia część w w. horstu). Opada on do wysokiej na 3 m komórki zawaliskowej (około 4x4 m). Spod progu na prawo wstecz wiedzie wąska szczelina uchodząca w Sali za Przekopem.

Z komórki główny ciąg zakręca ostro na lewo, ku S. Obszerny korytarz przechodzi wkrótce w niską, wznoszącą się pochylnię. Przeciskamy się nad wantami na jej dnie do rozszerzenia – niskiej salki zawaliskowej i z niej nieco w dół. Dalej prowadzi ku S, a następnie ku SW prawie poziomy, błotnisty korytarz (w przekroju około 1,6x1m), z licznymi kałużami. Po 27 m zmienia on charakter na odcinku 5 m – staje się wysoką na 3,5 m szczeliną o szerokości 1,8 m, od której wstecz odchodzi krótkie odgałęzienie. Ciasna błotnista rura kontynuuje się znów i 22 m dalej, na poprzecznym uskoku, zakręca na prawo. Na lewo zaś odchodzą w tym miejscu dwie krótkie odnogi o długości 5 m i 3 m. Za zakrętem coraz ciaśniejszy główny korytarz wiedzie 15 m ku WNW, do następnego zakrętu (na lewo), również na poprzecznym uskoku. Po drodze zauważamy przecinającą ciąg poprzeczną szczelinę tektoniczną z silnym przewiewem (ma ona około 5 m długości i 7 m wysokości). Od ostatniego zakrętu korytarz opada zaraz do zamulonego całkowicie syfonu – końca jaskini.

Ciąg położony na południe od ostatniej, niskiej salki zawaliskowej został silnie zmieniony podczas prac prowadzonych w 1948 r. Na wielu odcinkach założono w nim stemple podtrzymujące strop. Korytarze zostały częściowo zasypane namuliskiem wydobywanym z licznych przekopów. Kowalski (1953a) podaje, że według Zwolińskiego za wspomnianą salką jaskinia dzieliła się na dwie gałęzie, z których jedna, dziś zasypana urobkiem, miała 60 m długości i tworzyła ładny, dość obszerny korytarz zawracający łukiem w stronę wylotu jaskini i dochodzący w sąsiedztwo osi głównej przy Sali za Przekopem. Druga gałąź groty, biegnąca ku SW była pierwotnie zamulona, dziś jest rozkopana.

Jaskinia rozwinęła się w obrębie wapieni środkowego triasu i malmo-neokomu (seria wierchowa, fałd Giewontu). Jest najwyższym piętrem systemu jaskiń związanych z Wywierzyskiem Bystrej odprowadzającym wodę z masywu Giewontu i stanowi najdawniejszy, dziś już nieczynny wypływ wywierzyska. Główny korytarz został wymyty na szczelinach o kierunkach W–E, N–S, WSW–ENE. Ściany są ogładzone, widać na nich i w stropie miejscami zagłębienia oraz kotły wirowe. W bocznym, silnie meandrującym ciągu występują marmity. Sale mają charakter zawaliskowy i związane są z występowaniem młodych przesunięć tektonicznych opisanych szczegółowo przez Wójcika i Zwolińskiego (1959). Przesunięcia te wyraźnie zaznaczają się również w morfologii korytarzy. Widać to np. w głównym korytarzu, gdzie partie o charakterze pierwotnym (m.in. z kotłami wirowymi na stropie), w pobliżu płaszczyzn przesunięć tektonicznych pokryte są zawaliskami. Uboga szata naciekowa, reprezentowana przez drobne stalaktyty, polewy naciekowe oraz nacieki grzybkowe, pojawia się tylko w kilku miejscach.

Namuliska jaskini zostały znacznie naruszone, wymieszane i częściowo usunięte podczas prac eksploracyjnych. Dno Komory Wstępnej przed tymi pracami zbudowane było z gliny z domieszką piasku, gruzu i konkrecji wapiennych. Osady zawierały nieco kości kopalnych. W dalszych partiach groty występowało podobne namulisko. Wszędzie w glinie spotykało się też liczne konkrecje przypominające lalki lessowe. W osadach domieszkę stanowi allochtoniczny materiał piaszczysto-żwirowy. Okruchy granitowe i piaskowcowe zostały zdaniem Wójcika (1960a) przetransportowane systemem jaskiniowym z rejonu Doliny Kondratowej. Autor ten zamieszcza w swojej pracy (op. cit.) trzy profile osadów groty. Na podstawie badania form korozyjnych (scallops) oraz osadów (analiza minerałów ciężkich, analiza granulometryczna oraz stopień obtoczenia ziaren kwarcu) D. Kicińska (1995,1996a,b,1997) stwierdziła dwa kierunki przepływu wód: 1) kierunek od końca groty ku otworowi odzwierciedla jej wywierzyskowy charakter z okresu, kiedy odwadniała masyw Giewontu (śledzony w głębszych warstwach profili); 2) odwrotny kierunek – odpowiada odprowadzaniu wód podczas deglacjacji Doliny Bystrej. Uwagi o genezie podali D. Kicińska (2004) i G. Barczyk (2004, 2008).

Jaskinia jest wilgotna, często mokra, błotnista. Brak stałych strug, lecz przełaz na dnie tzw. „studni” i przekopy przez syfony w głębi bywają zalewane całkowicie wodą. Występują też liczne kałuże i jeziorka, niektóre o charakterze stałym (np. w bocznych odnogach). Czasami pada deszcz podziemny.

Światło sięga do początku „studni” na końcu Komory Wstępnej. Temperatura na końcu jaskini w dniu 26 listopada 1948 r. wynosiła 4,2^oC. Wymarzanie sięga do komórki za „studnią”. Wyczuwa się przewiew w całej grocie, szczególnie silny ze szczeliny przed jej końcem.

Przy otworze rozwijają się rośliny kwiatowe, paprocie, mchy i porosty.

W jaskini zimują nietoperze. Kowalski (1953a) obserwował nocki wąsatki (Myotis Mystacinus). Na dnie można spotkać kości nietoperzy. Występują owady troglokseniczne. Bezpośrednio po przekopaniu wejścia do głębszych partii groty, Kowalski (1953a) widział tam owady bezskrzydłe, a nawet muchy, co świadczy o kontakcie wnętrza jaskini z powierzchnią terenu przez szczeliny. W innej pracy (1955a) autor ten wymienia następujące gatunki: Coleoptera – Nebria tatrica Miller,  Diptera – Eccoptomera emerginata Loew., Helomyza modesta Meigen oraz wymienia za Stachem (1954) „z jaskini w dolinie Kalatówki” (zapewne chodzi tu o Jaskinię Kalacką) Collembola – Onychiurus ezastus var. multituberculatus Stach. Skoczkonogi zbadał W. M. Weiner (1990).

Piksa (1998) wymienia następujące gatunki nietoperzy: Myotis myotis (Borkhausen, 1779), Eptesicus nilssonii (Keyserling), Myotis daubentonii, Plecotus auritus (L.). Piksa i in. (2000) odnotowali pierwsze wystąpienie Eptesicus serotinus – najwyższe stanowisko w Polsce i najwyższe zimowe stanowisko w Europie.

W jaskini prowadzono badania i obserwacje naukowe. Jej faunę opisał Kowalski (1953a,1955a), Weiner (1990); mogą dotyczyć tej jaskini również wcześniejsze (z 1940 r.) obserwacje Stacha; Piksa (1998), Piksa i in. (2000). Młode przesunięcia tektoniczne zbadali Wójcik i Zwoliński (1959), a osady – Wójcik (1966a,b,1966a). Próby osadów (m. in. konkrecje) przechowywane są w zbiorach Muzeum Ziemi PAN w Warszawie oraz Muzeum Tatrzańskiego, a także w ING PAN w Warszawie.
W późniejszym okresie badania prowadzili: Hercman (1991) – datowanie nacieków i kości kopalnych, ewolucja systemu, zmiany środowiska naturalnego); Kicińska (1995,1996a,b, 1997, 2004, 2004a) – osady, paleoprzepływy; G. Barczyk (2004, 2008) – badania hydrogeologiczne systemu wywierzyskowego; Szczygieł (2015a) - przejawy neotektoniki; Szczygieł J. i in. (2019 - badania deformacji korytarzy, 2020a - minimalny wiek osuszenia jaskiń oraz zależności pomiędzy jaskiniami i rozwojem dolin, 2020b - badania deformacji osadów klastycznych).

Jaskinia, a dokładniej jej Komora Wstępna i początek tzw. „studni” znana była od dawna i czasem zwiedzana przez turystów. Datę 1882 i podpisy: Schmidt z Monachium i Tereska [?] Roman z Zakopanego znalazł na stropie, za ciasnym przełazem w „studni” S. Zwoliński w 1937 r. Pawlikowski (1887) wspomina o grocie położonej nad Wywierzyskiem Bystrej, długiej na 42 m. Chodzi tu niewątpliwie o Jaskinię Kalacką, choć Fleszarowa (1933) niesłusznie odnosi tę wzmiankę do Jaskini Goryczkowej. W 1911 r. w Jaskini Kalackiej badania prowadził Kiernik, który znalazł tu kości lepiej zachowane, ale o wiele mniej liczne niż w Grocie Magury. Wrzosek (1933) wspomina o istnieniu wymyć i małych nacieków. Szokalski (1934) podaje drogę do otworu i opis groty.
Po wycieczce odbytej w dniu 9 września 1933 r., S. Zwoliński opisał dokładnie grotę w swoim notatniku (wydanym w 1993 r.). Przypuszczał on, że po przekopaniu przez osady Jaskini Kalackiej dostanie się do wnętrza Jaskini Bystrej, już za jej wstępnymi syfonami. W 1935 r. współpracujący z nim W. Gorycki i J. Dobiecki zaczęli kopać w „studni”. W dniach 8–9 października 1937 r. S. Zwoliński z dwoma robotnikami rozpoczął regularne prace, lecz jak się potem okazało, rozkopał boczny korytarzyk. W okresie od 18 października do12 listopada 1937 r. wykopał on wraz z E. Winiarskim oraz 4–5 robotnikami ciąg studni w namulisku (rozpoczynając od przodka Goryckiego). Używano wyciągu do urobku i miecha doprowadzającego powietrze. Prace przerwała powódź. W marcu 1943 r. S. Zwoliński pomierzył jaskinię z E. Winiarskim i stwierdził, że do Bystrej brakuje 20 m. Dzięki staraniom S. Zwolińskiego, w 1947 r., Ministerstwo Komunikacji przyznało subwencję Polskiemu Towarzystwu Tatrzańskiemu na badania systemu jaskiń Bystrej. Kierownictwo całością robót powierzono pomysłodawcy. Prace z zaangażowaniem znacznych sił i środków, przy udziale robotników najemnych i grotołazów, trwały przez cały rok 1948. Pokonano ponad 250 m korytarza, w znacznej części zamulonego, wykonując szereg długich i skomplikowanych przekopów. Oczekiwanego połączenia jednak nie osiągnięto. Trzeba było przerwać prace ze względu na brak miejsca do składowania wydobywanego z przodka materiału, którym zasypano wszystkie rozszerzenia i boczne odnogi w końcowej części groty. Podczas prowadzenia robót ukazało się o nich wiele wzmianek w prasie, często nieścisłych.
Jaskinia jest od wielu lat często odwiedzana, mimo zamontowania w otworze kraty.

Pierwsze szkice i plany jaskini wykonywał podczas postępowania robót S. Zwoliński już w 1937 r. Plan i opis datowany na 28 lipca 1952 r. opublikował Kowalski (1953a).
Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich prowadzonych przez OW PTPNoZ pomiary sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu metodą ciągu busolowo-taśmowego wykonali w dniu 30 lipca 1979 r. J. Iwanicki (jun.) i M. Kropiwnicka, używając busoli geologicznej Meridian i taśmy parcianej. W dniu 15 grudnia 2000 r. I. Luty przy współpracy W. Morgi sporządziła dokumentację jaskini. Pomiary przeprowadzono zestawem Silva i taśmą parcianą. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.

Pawlikowski J.G. 1887 (wzmianka); Kiernik E. 1912 (wiadomość o badaniu namuliska i znalezieniu kości); Wrzosek A. 1933 (opis Komory Wstępnej); Danysz-Fleszarowa R. 1933 (niesłusznie odnosi wzmiankę Pawlikowskiego do innej jaskini); Szokalski J. 1934 (opis drogi oraz jaskini); Zwoliński T. 1948 (wzmianka); Zwoliński S. 1949 (opis prac wykonanych w 1948 r. i odkrytych części jaskini, fotografie wnętrza i robót); Kowalski K. 1950 (wzmianka o odkryciach); Kowalski K. 1951a (wzmianka o odkryciach); Kowalski K. 1951h (opis odkryć); Zwoliński T. 1951 (wzmianka); Kowalski K. 1953a (opis inwentarzowy, plan); Kowalski K. 1953c (o występowaniu nietoperzy, używa nazwy Kalacka Wyżnia); Zwoliński T. 1955b (o badaniach i przynależności do systemu Bystrej); Kowalski K. 1955a (występowanie fauny, podaje długość i wysokość bezwzględną położenia otworu); Normy klasyfikacyjne i wykaz punktacji dróg jaskiniowych, 1956 (ocena trudności); Wójcik Z. 1957c (o rabunkowym eksploatowaniu konkrecji – „kukiełek jaskiniowych”); Zwoliński T. 1958 (wzmianka); Burchard P. Kowalski K. 1959 (wzmianka); Guzik K., Sokołowski S. 1959 (lokalizacja na mapie geologicznej 1:10 000); WIG 1938 (lokalizacja na mapie 1: 20 000); Rabowski F. 1959 (wymienia Grotę Kalacką, dotyczy to jednak Jaskini Bystrej); Wójcik Z. 1959b (ogólny opis morfologii); Wójcik Z., Zwoliński S. 1959 (młode przesunięcia tektoniczne, plan z uwzględnieniem ich występowania); Wójcik Z. 1966a, 1960b (badania osadów); Wójcik Z. 1961 (o konkrecjach cementacyjnych); Zwoliński S. 1961 (wzmianki dotyczące historii badań); Wójcik Z. 1966a (uwagi o osadach, genezie, profile osadów, niektóre dane morfometryczne, lokalizacja na mapkach, w tym geologicznej); Zwoliński T. 1966 (wzmianka); Rudnicki J. 1967 (wzmianka o genezie); Wójcik Z. 1968 (wzmianka dotycząca geomorfologii); Kozik A. 1972 (podaje długość); Tatry Polskie 1976 (lokalizacja na mapie 1:10 000); Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H. 1973 (notatka encyklopedyczna pod hasłem J. Bystrej); Wójcik Z. 1974a (wzmiankuje jako dawną, zawieszoną jaskinię wodną); Wójcik Z. 1975 (wzmiankuje jako część systemu zawieszonego jaskiń wodnych); TATRZAŃSKI PARK NARODOWY 1976 (lokalizacja na mapie 1:30 000); Tatry Polskie 1976 (lokalizacja na mapie 1:10 000); Wójcik Z. 1976a (ogólna charakterystyka morfologii większej grupy jaskiń); Kicińska D. 1996a,b, 1997 (badania osadów, form korozyjnych, paleocyrkulacji wód); Borowiec W. i in. 1977,1978 (dane morfometryczne); Parma Ch., Rajwa A. 1978 (wzmianki dotyczące historii); Wójcik Z. 1978b (o ruchach obniżających w glacjale na terenie systemu jaskiniowego Bystrej, wzmianki); Wójcik Z. 1979 (o wieku jaskini, jej związku z przebiegiem zlodowaceń tatrzańskich, charakterze sedymentacji); Baryła J. 1980c (klasyfikacja trudności); Kardaś R.M. 1980 (wzmianka o pracach inwentaryzacyjnych, bez nazwy);TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10 000); Gradziński R. i in.1985a (dane morfometryczne, orientacyjna lokalizacja na mapie); Weiner W.M. 1990 (skoczkonogi); Hercman H. 1991 (datowanie nacieków i kości kopalnych, ewolucja systemu, zmiany środowiska naturalnego); Zwoliński S. 1993 (opis groty, szkic Komory Wstępnej, opisy akcji z lat 1933, 1935, 1937); Cywiński W. 1994 (położenie, krótka informacja o jaskini w przewodniku szczegółowym); Paryski W.H., Radwańska-Paryska Z. 1995 (informacja encyklopedyczna); Kicińska D. 1995 (rekonstrukcja kierunków cyrkulacji podziemnej); Kicińska D. 1996a,b (analiza osadów a paleocyrkulacja); Grodzicki J. 1996 (wzmianki historyczne); Piksa, K. 1998 (nietoperze); Piksa K. i in. 2000 (nietoperze); Hercman H. 2000 (wzmianka o paleoklimacie); TATRZAŃSKI PARK NARODOWY, 2000/2001 (lokalizacja na mapie 1:25 000); Jaskinie TPN 2002 (plan, przekrój i opis inwentarzowy); Barczyk G. 2004 (uwagi o genezie); Kicińska D. 2004, 2004a (uwagi o genezie, paleoprzepływy); Barczyk G. 2008 (badania hydrogeologiczne systemu wywierzyskowego); Szczygieł 2015a (badania przejawów neotektoniki); Szczygieł J. i in. 2019 (badania deformacji korytarzy); Szczygieł J. i in. 2020a (o minimalnym wieku osuszenia jaskiń oraz zależności pomiędzy jaskiniami i rozwojem dolin); Szczygieł J. i in. 2020b (badania deformacji osadów klastycznych).

[Siarzewski W., Zwolińska Z.] 1986 (notatki, szkice stanu robót, szkice i plany 1:200 i 1:400 S. Zwolińskiego).