Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia pod Szczytem |
Inne nazwy | Jaskinia za Iglicą, Jaskinia przy Szczycie |
Nr inwentarzowy | T.D-17.04 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°59′00,65″, φ: 49°15′05,91″ |
Gmina | Zakopane (gm. miejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | S |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1390 |
Wysokość względna [m] | 130 |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 14,50 |
Deniwelacja [m] | 14,50 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
28
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | W prawym orograficznie zboczu Doliny Kasprowej, w ścianie Zawraciku Kasprowego. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Z Kuźnic idziemy zielono znakowaną drogą wiodącą na Myślenickie Turnie do miejsca, gdzie opuszcza ona dno Kasprowego Potoku (jest tu duży zakręt), dalej wyraźną, nieznakowaną ścieżką wiodącą nad zachodnim zboczem tego potoku. Po około 400 m od zejścia ze szlaku skręcamy w lewe odgałęzienie ścieżki i niebawem przechodzimy przez suche koryto potoku na przeciwległy stok – zbocze Zawraciku Kasprowego. Wznosimy się następnie mniej wyraźną percią wśród piargów pod ścianami; dalej trawersuje ona pod głównym murem skalnym Zawraciku Kasprowego. Po około 200 m docieramy do charakterystycznej iglicy skalnej, odizolowanej od głównego muru. Za iglicą, na lewo, w niewielkim cyrku skalnym, widać w ścianie obszerny otwór poszukiwanej jaskini. Wspinamy się do niego 11-metrowym progiem z trawiastymi półeczkami (trudności II). Dojście dość trudne, zwiedzanie bez trudności.
|
Opis jaskini |
Otwór jest owalny, pochylony ku E; ma 2 m szerokości i około 4 m wysokości. Wiedzie do mytego, wznoszącego się stromo korytarza. Korytarz początkowo jest obszerny i wysoki (około 2x4 m), dalej zwęża się (w końcowej części ma wymiary 0,6x0,8 m). W odległości około 4,5 m od otworu przechodzimy przez sztucznie usypany na dnie wał z gruzu autochtonicznego, a w odległości około 15 m pokonujemy pochyły, 1,1-metrowy prożek z namuliska. Przed prożkiem, w lewej ścianie widać półkę skalną około 2 m długości, zasłaną gruzem wapiennym. Dalej korytarz nadal jest stromy, lecz staje się węższy i niższy, zakręca nieco na lewo. Po dalszych 8 m zakręca on na prawo pod kątem prostym i biegnie poziomo, a 4 m dalej cały jego przekrój zamyka namulisko. Około 2 m przed ostatnim zakrętem korytarza widać po lewej stronie małą nyżę zamkniętą zawaliskiem. Jaskinia rozwinęła się na szczelinach tektonicznych w wapieniach malmo-neokomu (seria wierchowa, fałd Giewontu). Na ścianach i stropie widać liczne wymycia świadczące o przepływie wody pod ciśnieniem. W korytarzu można prześledzić młode przesunięcia tektoniczne. Nacieki nie występują. Namulisko przy otworze jest skąpe, z domieszką nawianej gleby, w głębi natomiast osiąga znaczną miąższość (ponad 2 m). Jest to materiał allochtoniczny piaszczysto-żwirowy, dobrze obtoczony i wysortowany. W składzie przeważają granity i kwarc. Namulisko miejscami jest silnie scementowane, co widać wyraźnie na ścianach jaskini w przekopie końcowej części korytarza. Na namulisku allochtonicznym występuje autochtoniczny gruz wapienny. Jaskinia jest sucha. Światło sięga do zakrętu. Przewiewu nie ma. Przy otworze rozwijają się nieliczne rośliny kwiatowe ciepłolubne, a do 15 m sięgają mchy i porosty. Występują owady. |
Historia badań |
Wójcik (1960a,b, 1966a) opisał osady i genezę jaskini. Uważa on, że namulisko groty jest osadem rzek fluwioglacjalnych o przepływie nie przekraczającym 80 l/sek., zalicza ją do V piętra jaskiń według własnego podziału piętrowego jaskiń tatrzańskich. Próby osadów zebrane przez Z. Wójcika przechowywane są w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie. |
Historia eksploracji |
Według Kowalskiego (1953a) jaskinia była zwiedzana po raz pierwszy przez braci S. i T. Zwolińskich w 1923 r., lecz w opisie swoich wypraw S. Zwoliński wspomina tylko ogólnie o znalezieniu niewielkich grot w Zawracie Kasprowym. Bardziej szczegółowo opisał jaskinię Szokalski (1934). Z opisu Kowalskiego wynika, że próg z namuliska miał wówczas wysokość 2 m, a „za nim można jeszcze przeczołgać się wąskim, zamulonym chodnikiem na 8,5 m”. Już wcześniej jaskinia musiała być rozkopywana, a w następnych latach przekopano w namulisku szersze przejście nad progiem oraz dalszą część korytarza wypełnionego dawniej po strop. Prace te były prowadzone prawdopodobnie przez grotołazów zakopiańskich, brak jednak o tym wzmianek i danych kiedy oraz przez kogo. |
Historia dokumentacji |
Kowalski (1953a) sporządził jej plan i opis. Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich prowadzonych przez OW PTPNoZ dokumentację jaskini sporządziła I. Luty przy współpracy L. Młynarskiego w dniu 20 lipca 1979 r., wykonała wtedy również pomiary sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu metodą ciągu busolowo-taśmowego. Pomiary przeprowadzono busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). Lokalizacja została skorygowana w oparciu o mapę topograficzną Tatr (http://maps.geoportal.gov.pl) w 2013 r przez J. Grodzickiego. Uwaga: lokalizacja jaskiń przedstawiona na tej mapie jest nieprawidłowa! |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Szokalski, J. 1934 (opis drogi i jaskini); Kowalski, K. 1953a (plan i opis); Kowalski, K. 1955a (podaje długość i wysokość bezwzględną); Wójcik, Z. 1960a,b (osady); Wójcik, Z. 1966a (uwagi o osadach, genezie, niektóre dane morfometryczne, lokalizacja na mapkach, w tym geologicznej); Kozik, A.1972 (podaje długość); Borowiec W. i in. 1977,1978 (dane morfometryczne);); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, orientacyjna lokalizacja na mapie); Kardaś, R. M. 1980a (wzmianka o zinwentaryzowaniu); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10000); Zwoliński, S. 1993 (informacja o zwiedzaniu przed 1932 r.); Jaskinie TPN t. 10, 2002 (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |