Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Dziurawiec |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | T.D-08.01 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°51′55,06″, φ: 49°15′11,40″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | S |
Pozostałe otwory | 2 - ku NE, 1025 m n.p.m. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1025 |
Wysokość względna [m] | 40 |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 0 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
22
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | W lewym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, za Bramą Kraszewskiego. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Doliną Kościeliską idziemy do odejścia niebieskiego szlaku wiodącego na Stoły. Tuż za nim odnajdujemy starą, niewyraźną drogę łagodnie wznoszącą się w kierunku muru skalnego widocznego w lesie. Trawersujemy zbocze ok. 200 m równolegle do dna doliny, aż do miejsca, gdzie skały odchodzą w górę. Dalej podchodzimy za charakterystyczną skałką wysuniętą ku E, wyższą niż poprzednie, wprost do południowego otworu. Skałka ta ze względu na liczne szczeliny i otwory nazywana jest Dziurawcem, podobnie, jak największa jaskinia przecinająca ją na wylot. Dojście i zwiedzanie bez trudności.
|
Opis jaskini |
Południowy otwór groty, położony nad stromym stokiem, na piaszczysto-gliniastej platformie, ma ok. 5 m wysokości i 2,5 m szerokości. Prowadzi on do obszernego przedsionka o długości 4,5 m. Od NE jego końca odchodzi szczelina, która zaraz zwęża się i staje się zbyt wąska do przejścia. Od NW końca przedsionka biegnie korytarz o szerokości 0,8 m, rozwinięty na ukośnej szczelinie. Po kilku metrach na prawo widać wąskie, niedostępne odgałęzienie. Korytarz, za niewielkim zwężeniem, uchodzi do małego przedsionka o skalnym dnie, otwierającego się północnym otworem nad małym, śliskim prożkiem, opadającym do stromego żlebu. Kilka metrów za północnym otworem jaskini w ścianie skałki widać bardzo wąską szczelinę, łączącą się zapewne z niedostępnymi odnogami odchodzącymi od korytarza i południowego przedsionka. Jaskinia została wymyta na szczelinie w wapieniach malmu jednostki Organów (seria wierchowa, płaszczowina Czerwonych Wierchów). Na ścianach korytarza widać zagłębienia wirowe, prawdopodobnie jaskinia stanowi zachowany fragment lokalnego, podziemnego przepływu potoku Kościeliskiego na poprzednim, wyższym poziomie. W kilku miejscach występują nacieki grzybkowe. Dno płaskie, pokryte namuliskiem, złożonym z autochtonicznego gruzu wapiennego, rezydualnych iłów oraz materiału allochtonicznego. Przy południowym otworze gruz wapienny wykazuje niewielki stopień obtoczenia. Wójcik (1966) podaje, że skały krystaliczne (granity, gnejsy) oraz piaskowce seisu w grubszych frakcjach namuliska występują podrzędnie, natomiast we frakcjach drobnych dominuje kwarc. Grota jest sucha. Światło rozproszone dociera do wnętrza korytarza. Przewiew zależy od warunków atmosferycznych (kierunku wiatru) na powierzchni. W obu przedsionkach występują nieliczne rośliny kwiatowe oraz rozwijają się paprocie, mchy i porosty – te ostatnie szczególnie przy otworze północnym. Faunę reprezentują muchówki, ćmy oraz pająki. |
Historia badań |
Wójcik (1960a, 1960b, 1966a) przeprowadził badania osadów, ich próby są przechowywane w Muzeum Ziemi PAN. Bac (1963) opisała budowę geologiczną okolic jaskini. |
Historia eksploracji |
Jaskinia była znana od dawna poszukiwaczom skarbów, do dziś zachowały się ich znaki przy północnym otworze (krzyż oraz inne, nie dające się dziś odcyfrować). Znaleziono też niewyraźne napisy PTT, GROT.10 oraz strzałkę, a także nowsze: MYSIĄG (lub MASIĄG). Pawlikowski (1887) pisze: „W prawym zboczu Doliny Kościeliskiej leży blisko jej ujścia, w górze, grota dwuwylotowa, tworząca korytarz ciasny i błotny. Położenie dzikie, wcale ładne”. (Nazwę „Dolina Kościeliska” odnosił Pawlikowski tylko do jej części leżącej powyżej Lodowego Źródła). |
Historia dokumentacji |
Kowalski (1953a) zamieścił plan i opis jaskini datowany 2.06.l952 r. Dokumentację groty 14.07.1992 r. sporządziła I. Luty przy współpracy M. Kropiwnickiej i T. Mardala. Pomiary wykonano taśmą parcianą i busolą geologiczną Meridian. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Pawlikowski, J., G. 1987 (wzmianka); Kowalski, K. 1953a (plan i opis inwentarzowy); Wójcik, Z. 1969a, 1960b, 1966a (osady); Bac, M.,1963 (budowa geologiczna okolicy, lokalizacja na geologicznej mapie); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie); Jaskinie TPN 1993a (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |