Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Schronisko przu wsi Przegini
Inne nazwy Schronisko w Dupniku
Nr inwentarzowy J.Olk.II-02.09
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°40′32,70″, φ: 50°13′59,80″
Gmina Jerzmanowice-Przeginia (gm. wiejska)
Powiat krakowski
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Prywatny
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu NE
Pozostałe otwory 2 - ku NW; 3 - ku SW.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 430
Wysokość względna [m]
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 7,50
Deniwelacja [m] 7,50
Długość [m]
w tym szacowane [m]
29
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Wyżyna Olkuska, skała Dupnik na NE od Przegini.
Opis drogi dojścia do otworu
Około 700 m na południowy zachód od kościoła w Przegini leży wśród pól, skała zwana Skałą Dupnik. Od północno-zachodniej strony skały, u jej podstawy znajduje się wielka nisza - główny otwór schroniska. Przed wejściem leżą wielkie głazy wapienne. Schronisko leży nieco ponad 200 m na zachód od wododziału rozdzielającego zlewnię Białej Przemszy i Racławki (po stronie zlewni Białej Przemszy) i w związku z tym należy doliczyć go do obiektów jaskiniowych leżących w Rejonie Olkusza, a nie do Dolinek Krakowskich.
Opis jaskini

Jest to wielka nisza (okap) otwierająca się na płaski stok. Nisza osiąga rozmiar 7x8 m przy wysokości niemal 4 m. We wschodniej części okapu znajduje się wejście do skalnej rury, długości kilku metrów, wyprowadzającej na zewnątrz. Na prawo od wejścia do „rury” znajduje się bardzo stroma pochylnia - komin o wysokości 5 m. W zachodniej części okapu również znajduje się skalna rura, którą przez dwa progi można wyjść na zewnątrz poprzez niską „jamę” przy ziemi. Natomiast za południową ścianą okapu znajduje się ciasna szczelina z jednej strony otwierająca się oknem w ścianie okapu, natomiast z drugiej strony prowadząca do południowo-zachodniego otworu, leżącego nad skalnym progiem, około 3 m nad powierzchnią gruntu. Bezpośrednio za tym wejściem otwiera się w górę komin o wysokości 3,5 m.
Obiekt o genezie krasowej powstał w bardzo silnie skrasowiałych wapieniach skalistych górnej jury. Cała skała, zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz schroniska, jest wyjątkowo silnie skorodowana, a cały masyw skalny, oprócz przestrzeni dostępnych dla człowieka, poprzecinany jest licznymi kanałami i rurami skalnymi niewielkich rozmiarów. Ściany i strop okapu są pokryte czarnym nalotem, prawdopodobnie sadzą. Form naciekowych we wnętrzu nie zaobserwowano. Namulisko (jak już pisał K. Kowalski) jest obfite, kamienisto-próchnicowe i wygląda na nienaruszone.
Całe wnętrze jest mocno przewiewne i w całości znajduje się pod wpływem zmian atmosferycznych na powierzchni terenu. Schronisko w całości jest widne.
Nie zaobserwowano przedstawicieli flory.
Fauna nie występuje.

Historia badań
Historia eksploracji

Jak do tej pory brak informacji na temat badań archeologicznych prowadzonych w tym obiekcie, chociaż jego morfologia pozwala domniemywać, że w przeszłości mogło stanowić (przynajmniej czasowe) schronienie dla dawnych łowców, jak to już wielokrotnie stwierdzono w badaniach innych, podobnych obiektów na terenie Wyżyny Olkuskiej.
Bliskość zabudowań sprawia, że jest dość często odwiedzane, o czym mogą świadczyć śmieci i ślady ognisk pod okapem.

Historia dokumentacji

Po raz pierwszy opisuje je K. Kowalski nadając mu w swoim inwentarzu, numer 362. W 1986 roku wymieniają je Szelerewicz i Górny nadając mu numer II.H.14. W.W. Wiśniewski omawiając jaskiniowe nazwy ze średniowiecza wymienia schronisko w 1999 roku. W 2003 roku opisuje je M. Pawełczyk traktując je jako swoje odkrycie i nazywając je Schroniskiem w Dupniku.
Pomiary i opis sporządził w maju 2015 roku A. Polonius.
Plan opracował A. Polonius.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Kowalski K. 1951 (plan, krótki opis); Szelerewicz M., Górny A., 1986 (wymieniają, nadają numer); Wiśniewski W.W. 1999 (opis w kontekście pochodzenia nazwy Dupnik, podaje przybliżoną długość, bez planu); Pawełczyk M. 2003 (szkic, krótki opis); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2016 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Adam Polonius
Redakcja Halina Grodzicka
Stan na rok 2015
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki otwór Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie