Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Dnem doliny dochodzimy w pobliże skały zwanej Sową. Stąd skręcamy na lewo, na znakowaną ścieżkę sprowadzającą z otworu Jaskini Mroźnej. Z platformy przed tym otworem wygodna perć wiedzie pod skałkami na prawo (ku S) około 20 m, wprost do otworu Jaskini Zimnej (z dna doliny 20 minut). Otwór położony jest w progu prawego (or.) ograniczenia żlebu przecinającego całe zbocze. Dojście bez trudności. Dojście do górnego otworu prowadzi czarnym szlakiem jak do dolnego otworu jaskini Zimnej. Następnie skręcamy w prawo i podchodzimy stromymi ściankami i zachodami pod Rękawicę (miejscami III). Niski trójkątny otwór znajduje się w środkowej części przewieszonej ściany RękawicyZwiedzanie systemu wymaga użycia sprzętu wspinaczkowego oraz sprzętu do pokonywania przeszkód wodnych, w tym syfonów.

Szczelinowy otwór dolny ma kształt trójkąta (około 2,5x2,5 m). Za otworem stromo opada ku NEE korytarz rozwinięty na pochyłej szczelinie. W jego prawej ścianie widać półkę skalną o wysokości do 2 m, którą można obejść zaklinowaną między ścianami wantę. Kilkanaście metrów od otworu, tuż przed żelazną kratą przegradzającą korytarz, na lewo, nad 3,5 m progiem, odgałęzia się wąska, krótka szczelina. Za kratą, na prawo do góry, widać dwa filary skalne, wydzielające odnogi o charakterze ucha skalnego. Z wąskich szczelin na ich przedłużeniu często ścieka woda, zimą tworzą się tu potężne pokrywy lodowe. Dalej główny ciąg wiedzie w dół przez mały prożek z want i zakręca na prawo, do najniższego punktu jaskini ( -16 m) odległego od otworu o trzydzieści parę metrów. Sięga dotąd stożek osypującego się z otworu gruzu wapiennego z domieszką gleby i gliny. Za niskim przełazem obszerny, myty korytarz nazywany Przebieralnią wiedzie do góry. Przechodzi on w wysoką na około 10 m i szeroką do 2 m Wielką Szczelinę o długości ponad 40 m. Jej pochyloną, prawą ścianę rzeźbią miejscami żłobki krasowe, którymi w wilgotnych okresach spływa woda. Na ścianach widać polewy kalcytowe i współcześnie tworzące się nacieki grzybkowe. Dno pokrywa gruz autochtoniczny.

Docieramy do rozwidlenia. Można iść na wprost niskim, wznoszącym się ciągiem lub wygodniej, nieco na prawo, przez prożek z want, wąskim lecz wyższym korytarzem. Łączą się one zaraz w niewielkiej, ale wysokiej Starej Komorze – dawnym końcu jaskini. Ku E ze Starej Komory prowadzi ciasna szczelina uchodząca do Salki przed Zapałkami. Eksploratorzy wanty w strefie przekopu podpierali belkami, nazywając je zapałkami. Dalej droga wiedzie prosto przez kilka ciasnych przełazów, aż do Małej Komory o płaskim, gruzowo-gliniastym dnie. Przed nią na lewo, w dół odchodzi krótka odnoga zamknięta zawaliskiem. Z komory na prawo, nieco do góry, odgałęzia się boczny korytarz, który zakręca niebawem ku W, biegnąc wstecz ponad 20-metrową szczeliną , równoległą do ciągu głównego. W komorze niegdyś znajdował się próg z want.

Za Małą Komorą, w zwężeniu korytarza, podczas roztopów i dużych opadów, powstaje płytkie jeziorko nazwane Jeziorkiem Sadystów. Można je obejść zapieraczką w górnej części szczeliny. Dalej wchodzimy do niewielkiej komórki zasłanej blokami skalnymi. Do tego miejsca sięga zimą lód. Opadający stąd korytarz prowadzi do depresji o zamulonym dnie. Często występuje tu jeziorko zasilane podziemnym deszczem znad zawaliska. W tej okolicy lewą ścianę korytarza zdobi piękna szata naciekowa. Za ciasnymi przełazami, jakie wydziela filar skalny, idziemy do góry po dużych wantach (dawniej tworzyły one próg), a następnie na dół przez mały prożek i dalej obszernym ciągiem o gliniasto-gruzowym dnie. Odchodzi stąd szczelinowy komin w kierunku Jaskini Naciekowej. Nieco wcześniej omijamy dwie boczne szczeliny po prawej stronie.

Główny ciąg skręca na prawo i ciasnym przesmykiem prowadzi do obszernej (około 8x8 m), wysokiej Salki z Przepływem, nazwanej przez odkrywców Jadalnią, a potem Salą Strzelistą. Powstała ona na skrzyżowaniu szczelin NW-SE i NE-SW. Płaskie, gliniaste dno rozcina pogłębione podczas eksploracji koryto okresowego potoku, który wpada do 5-metrowej studzienki w szczelinie odchodzącej z salki ku NE. Poniżej studzienki szczelina staje się wkrótce zbyt ciasna do przejścia. Inną, równoległą do niej szczelinę kończy niewielki kominek. Przy zachodnim skraju salki leżą duże wanty, oberwane ze stropu. W SE krańcu Salki z Przepływem utworzyło się płytkie jeziorko. Pokonujemy je prawą stroną, przeciskając się po kamieniach pod obniżeniem stropu. Za jeziorkiem znajduje się następna, mniejsza salka, rozwinięta na podobnych co poprzednia kierunkach tektonicznych. Dalej główny ciąg zakręca gwałtownie ku SSW. Idziemy wysokim, szczelinowym korytarzem o gliniasto-gruzowym dnie z okresowymi kałużami. Przecina go poprzeczna, krótka szczelina. Po 20 m korytarz zakręca ku S, a nieco dalej ku NE i zaraz ku SW. Od tego zygzaku odchodzi kilka odgałęzień, głównie o charakterze kominów:

a) na wprost (ku S), 5 m nad podstawą ściany, jest pochyły, kilkunastometrowy komin (krucho);

b) za zakrętem ku NE w stropie korytarza widać otwór przegrodzony filarkiem skalnym.  Prowadzi  on do około 10-metrowego,  pionowego komina o kształcie ciasnej (0,4 m) rury;

c) na następnym zakręcie (ku SW) na lewo, nad 2-metrowym prożkiem, odgałęzia się krótka, pozioma i ślepa odnoga;

d) na przeciwko ostatniej odnogi – na prawo,  5 m  nad dnem korytarza, jest okno w ścianie, które wiedzie do około 30-metrowego szczelinowego komina (IV+, V – krucho). Według niektórych informacji komin ten ma połączenie z kominem opisanym na początku zygzaka.

Idziemy dalej ku SW Korytarzem przed Jeziorkami z płytkimi, stałymi zbiornikami wody na dnie. Doprowadza on do najgłębszego z jeziorek – Jeziorka z Zakrętem o długości około 20 m. Szczelina tego korytarza ma charakter piętrowy. W jej górnym ciągu występuje bogata szata naciekowa (polewy, stalaktyty, stalagmity, makarony, mleko wapienne). Górnym ciągiem można obejść jeziorka, pokonując końcową część drogi szeroką zapieraczką.

Za Jeziorkiem z Zakrętem szczelina na wprost zwęża się i po około 8 m jest niedostępna. Droga wiedzie przed zwężeniem na lewo i zaraz na prawo. Wkrótce opadający łagodnie korytarz zmienia charakter – jest myty, o profilu zaokrąglonym. Nazwano go Błotnym Korytarzem (wcześniejsza nazwa to Korytarz Mułowy) ze względu na zalegającą tu grubą warstwę gliny jaskiniowej tworzącej garb rozmyty przy ścianach przez okresowo płynący strumień. Na początku tego korytarza, po prawej stronie, nad małym progiem widać równoległe przebicie – krótką, szczelinową odnogę. Błotny Korytarz pochyłym, 1,6-metrowym progiem, opada do obniżenia przed Ponorem. W tym rejonie, również po prawej stronie, biegnie równoległy ciąg oddzielony kilkoma filarami od głównego. Ponor tworzy gliniasty lej wchłaniający wodę z Błotnego Korytarza i z głębi jaskini. Okresowo, z powodu nadmiaru wody lub zatkania Ponoru, tworzy się jeziorko lub syfon, jego ściany pokryte są błotem. Błotny Korytarz podczas roztopów bywa zalany po strop (jego ściany, a miejscami i strop, pokrywa warstwa gliny). Za Ponorem wznoszący się korytarz prowadzi do wysokiej Sali pod Progiem, również zalewanej do kilku metrów wysokości. Salę ogranicza pochyły, skalny Błotny Próg (7 m, V), z którego zwykle spływa struga wody. Rzeźbią go żłobki krasowe. Nad progiem widać otwór krótkiej, bocznej szczeliny. Główny korytarz wiedzie ku wschodowi do Komory nad Progiem, nazywanej też Salą Gotycką, a później Salą z Choinką.

W stropie Komory nad Progiem, w jej zachodnim skraju, 4 m nad dnem, widać obszerne okno, do którego można dostać się przerzucając linę przez mały mostek skalny w tym oknie. Odchodzi stąd Kręty Korytarz o długości ponad 195 m (Koisar – 1968b – nazywa go Piaskowym Korytarzem). Wznosi się on początkowo stromo ku W, następnie zakręca ku NE i po kilkunastu metrach zawraca ku SW. Dalej, po ponad 40 m zakręca ku północy. Za komorą z dwoma oknami wiodącymi do bocznej odnogi, korytarz przybiera charakter szczeliny, która za naciekową komórką jest bardzo wysoka i wąska. Miejscami można wspiąć się w niej szczelinowymi kominami ponad 15 m. Pokonujemy 6-metrowy próg, za którym korytarz kontynuuje się. Na lewo odchodzi w dół boczny ciąg zakończony zamulonym syfonem. Za tą odnogą Kręty Korytarz prowadzi do góry, a następnie, za 10-metrowym kominem, opada pochyłą studnią do zamulonego końca. W tym rzadko odwiedzanym ciągu zachowała się piękna szata naciekowa – grube  pokłady  mleka  wapiennego,  polewy  naciekowe,  stalaktyty i stalagmity.

Wracamy do Komory nad Progiem. Ku E ogranicza ją Próg z Wantą, który na razie omijamy. Pod wielką wantą w tym progu, przez wąskie przejście docieramy do około 20-metrowego, szczelinowego korytarza o dnie zalanym wodą. Jeziorko można przebyć po kamieniach i niską półką przy prawej ścianie. Dalej wspinamy się 2-metrowym progiem na prawo, do wyższego poziomu korytarza zwanego na tym odcinku Szczeliną Zapieraczkową. Jego dolna część o piaszczystym dnie zalanym wodą jest zbyt wąska do przejścia. W górnym ciągu występują ładne nacieki (polewy, stalaktyty i stalagmity). Po ponad 20 m schodzimy znów na dno obszerniejszego tu korytarza. Namulisko stanowi rumosz i wanty. Niebawem docieramy do pięknie sklepionej, owalnej Sali Gotyckiej (około 6x4 m) z głębokim (około 1 m) jeziorem. Jej ściany pokrywa mleko wapienne. Dalej, po przejściu kilku kroków suchym dnem, znów zaczyna się głębokie jezioro. Korytarz zakręca na prawo (ku południowi). Za zakrętem krótki, suchy odcinek ciągu, z wielkim głazem po prawej stronie, oddziela to jezioro od najgłębszego, końcowego jeziora, przechodzącego ku wschodowi w Syfon Zwolińskich. Ten kilkumetrowy, płytki syfon można przebyć metodą nurkowania swobodnego lub dojść do niego z drugiej strony zjeżdżając Wielkim Kominem z Komory z Mostami. W syfonie korytarz zakręca. Dalej wznosi się ku SW obszerny ciąg o ścianach pokrytych mlekiem wapiennym i gruzowym dnie. Po ponad 20 m na prawo odchodzi boczny korytarzyk, a nieco dalej na wprost, za 1,5-metrowym prożkiem z want, jest mała lecz wysoka Komora pod Wielkim Kominem (zwana też Komorą pod Kominami). Z komory nieco na prawo w dół wiedzie wąski korytarz zakończony salką z głębokim jeziorem o długości kilkunastu metrów. Jest ono oddzielone wąską groblą od Syfonu Ogazy (długość około 6 m). Za syfonem ciągnie się jezioro. Lewa, pochylona ściana korytarza tworzy rodzaj półki skalnej. Krótki odcinek suchego ciągu, biegnący ku wschodowi, oddziela jezioro od następnego, długiego na około 9 m – o przebiegu SSW, zakończonego Syfonem Warszawiaków o długości kilkunastu metrów i głębokości do 9 m. Po przebyciu części tego syfonu, widać Korytarz Muszlowy, odchodzący do góry i zwężający się w zamuloną szczelinę.

Wracamy do Komory pod Wielkim Kominem. Wiedzie stąd do góry szczelinowy (nie ujęty na planie) korytarz, który opada następnie do szczeliny uchodzącej nad jeziorkiem przed Syfonem Ogazy. Wspinamy się na południową ścianę Komory pod Wielkim Kominem, będącą początkiem Wielkiego Komina. Po ponad 20 m, z małej półki, po prawej stronie odchodzi krótka, boczna szczelina. Z półki 5-metrowy, gładki próg wyprowadza na platformę. Stąd na prawo w dół odchodzi boczny, kilkunastometrowy korytarzyk zakręcający znów na prawo. Z platformy na lewo przez próg z wielkich want wchodzimy do długiej i wysokiej Górnej Komory. Wysoko, w N ścianie, widać okna uchodzące z Czarnego Korytarza. Na jej dnie zalega stożek z want i pokruszonych polew naciekowych. Od S Górną Komorę zamyka gładki, kilkunastometrowy Próg Masztowy (najwyższy odcinek Wielkiego Komina), wiodący do Komory z Mostami.

Wracamy do Komory nad Progiem. Z jej E krańca wspinamy się z lewej strony po wielkich wantach zaklinowanych w szczelinie korytarza na 13-metrowy Próg z Wantą (IV). Dalej szczelina o gruzowo-gliniastym dnie nazwana Czarnym Korytarzem lekko opada, a następnie wznosi się stromo skośnym progiem. Pokonujemy ją zapieraczką, a następnie idąc nieco w dół docieramy do Sali pod Czarnym Kominem. Od wschodniego skraju sali biegnie nieco na lewo krótki, boczny ciąg rozdwojony na końcu. Z sali na prawo wiedzie Czarny Komin o deniwelacji 29 m, długi na około 34 m. Nad pierwszą, najtrudniejszą częścią komina (IV+) znajduje się pozioma Półka z Krzesełkiem. Można dojść w jej pobliże (3 m poniżej) ciasną szczeliną zaczynającą się w stropie Czarnego Korytarza (w okolicy skośnego progu), która prowadzi także wyżej, w rejon Progu Naciekowego, przez tzw. Śliski Próg. Z półki wyraźnym zacięciem docieramy do obszernej naciekowej platformy, z której wiedzie w górę Próg Naciekowy zakończony 2,5-metrowym Szklanym Prożkiem (IV) – najwyższą częścią Czarnego Komina. Wchodzimy do krótkiego korytarza o płaskim dnie, pokrytym polewą naciekową. Po prawej stronie omijamy duży stalagmit. Około 8 m dalej korytarz opada do obszernego i głębokiego Czarnego Jeziorka, nad którym po prawej stronie widać duży most skalny rozdzielający je na dwie części (odkrywcy północną część jeziorka nazwali Jeziorkiem z Drabiną, ponieważ używano tu drewnianej drabiny, a południową część Czarnym Jeziorkiem; od około 15-20 lat to miejsce nazywane bywa częściej Beczką). Trawersujemy kilka metrów do mostu (III) i przechodzimy przez niego na SE stronę, wznoszącą się 4,5 m nad lustrem wody. Za mostem wiedzie szczelinowy korytarz równoległy do poprzedniego. Ku NE ciągnie się dalsza część Czarnego Korytarza, a ku SSW Biały Korytarz.

Do Czarnego Korytarza najwygodniej jest przepłynąć pontonem pod mostem, można też zejść tam z mostu zapieraczką nad wodą. Obszerny ciąg wznosi się. Po kilkunastu metrach pokonujemy 3,8-metrowy próg, a dalej w stropie widać 5-metrowy kominek. Docieramy do Salki ze Stalaktytem o ładnej szacie naciekowej. Skręcamy na prawo do Komory pod Mostem (jest w niej most skalny). Z tego rejonu odchodzą trzy odnogi. Pierwsza, o płaskim dnie ma 9 m, znajdują się tu polewy naciekowe. Druga ma 2 m długości, a trzecia (8 m długa) opada znad niewielkiego progu i zakończona jest 2,8-metrową studzienką. Skręcamy znów na prawo (ku SW). Niebawem ku północy (po prawej stronie) zawraca bardzo ciasny korytarz rozwidlający się po kilku metrach. Jego lewa odnoga uchodzi przed Salką ze Stalaktytem. Ściany tego korytarzyka pokrywają czarne, miękkie nacieki (prawdopodobnie z domieszką manganu). Nieco dalej na lewo (ku NE) do góry wiedzie ciasny, kilkunastometrowy ciąg z kominkiem o skomplikowanych kształtach przypominających korkociąg. Główny korytarz tych partii prowadzi w dół i po 26 m urywa się pionowym progiem, uchodzącym wysoko w ścianie Górnej Komory w opisanym uprzednio Wielkim Kominie. Kilka metrów wcześniej, na prawo, odgałęzia się nad kilkumetrowym progiem boczny korytarzyk uchodzący również do Górnej Komory, nieco wyżej. Opisany ciąg, rzadko odwiedzany, jest myty na szczelinach. Zachowały się w nim grube pokrywy mleka wapiennego oraz stalaktyty, stalagmity i polewy naciekowe. Miejscami obecne są nacieki o czarnej barwie. Zapewne dzięki nim ten odcinek korytarza nazwano Czarnym, chociaż prawie cały ciąg jest biały.

Wracamy na most nad Czarnym Jeziorkiem. Idziemy stąd na prawo (ku SSW), do Białego Korytarza. Pokonujemy w nim małe prożki w górę i w dół, zygzakowaty zakręt na lewo z większym prożkiem i nieco dalej 2,5 m próg w dół. Z komórki pod tym progiem wiedzie wąska szczelina z płytkimi, okresowymi jeziorkami. Docieramy nią pod 8-metrowy Biały Komin (III+) o ścianach pokrytych mlekiem wapiennym. Komin uchodzi zaciskiem do szczelinowego korytarza o kierunku ku NE, rozszerzającego się niebawem w dwie okrągłe komórki. Na dnie drugiej z nich okresowo gromadzi się woda. Idziemy stąd na prawo, przez prożek nad jeziorkiem, trawersujemy nad następnym małym jeziorkiem i docieramy w końcu do prożka uchodzącego w ścianie prostopadłej szczeliny. Jaskinia zmienia tu charakter. Do tego punktu ściany mają dużą ilość wymyć, są pokryte naciekami (głównie mlekiem wapiennym), dno – gruzowo-gliniaste. Prostopadły ciąg jest wysoką, wąską szczeliną. Miejscami widać na jej ścianach zagłębienia wirowe. Idziemy stromo w dół, następnie nieco do góry pokonując część drogi zapieraczką nad małymi jeziorkami. Omijamy niewielkie boczne odgałęzienia po obu stronach. Prawe z nich wznosi się stromo, a następnie opada do małego jeziorka. Szczelinę kończy 10-metrowy Próg Masztowy, który opada do najniższej platformy w Komorze z Mostami, tuż nad ujściem Progu Masztowego wiodącego z Wielkiego Komina. Dalszą drogę można przebyć kilkoma wariantami:

a) przetrawersować nad progiem do mostu skalnego widocznego po prawej stronie i znad niego zjechać do Sali Biwakowej,

b) dostać się trawersem do Ucha Igielnego, które również widać znad Progu Masztowego na prawo. Tym (lub niżej położonym) uchem skalnym docieramy nad próg opadający poniżej wspomnianego mostu do Sali Biwakowej (z dolnego ucha schodzimy łatwo 5 m).

Rozległa Sala Biwakowa o kształcie zbliżonym do podkowy powstała na przecięciu kilku szczelin tektonicznych. Zaczyna się obszerną, wysoką na kilkanaście metrów komorą, opadającą ku NE. Jej dno zasłane jest wantami i gruzem skalnym. Na wprost komora kończy się niedostępnymi szczelinami, na prawo zaś opada stromymi płytowymi prożkami. Sprowadzają one do podobnej komory o wydłużonym ku SW kształcie i płaskim, gruzowo-gliniastym dnie. W SW krańcu Sali Biwakowej stała niegdyś drewniana chatka zwana „Benedyktynką” (stąd inna, popularna nazwa sali – „Chatka”). Z tego miejsca na lewo w górę wiedzie około 3-metrowy pochyły prożek, nad którym znajduje się małe, zawieszone jeziorko ze stałym dopływem wody z wąskiej szczeliny. Nieco na lewo od prożka, 13-metrowy, pochyły próg (III) prowadzi w głąb jaskini. Powyżej progu, w prawo biegnie korytarz o dnie pokrytym wantami. Zakręca on ku SW i doprowadza po ponad 25 m do Wideł. Koisar (1968b) opisuje jeszcze jeden krótki korytarz łączący próg nad Chatką z korytarzem przed Widłami (nie uwzględniony na planie).

Od Wideł na wprost ku SW wiedzie droga przez Salę za Stołem do Sali Złomisk (tzw. dolny wariant dojścia do tej sali). Dosyć wąski, lecz wysoki korytarz, o dnie pokrytym głazami, doprowadza nad 3-metrowy skalny próg (pionowy w dolnej części), opadający do Sali za Stołem o niewielkim, gruzowym dnie. Dalsza droga wiedzie przez 6-metrowy próg pod skalną płytę zwaną Stołem, na którą lepiej nie wchodzić. Można jednak nie schodzić na dno sali, lecz strawersować jej lewą ścianę na pochyły balkon i z niego korytarzem (możliwe dwa warianty) dostać się do połączenia z drogą prowadzącą przez dno Sali za Stołem. Na zakręcie wariantu wiodącego przez balkon, na lewej ścianie odchodzi w lewo, w górę boczny korytarz z kałużą wody i ładnym wżerem korozyjnym na prawej ścianie, niedaleko końca.

Trzy warianty drogi z Sali za Stołem łączą się w wysokim, szczelinowym korytarzu o gruzowym dnie (miejscami z gliną). Jego dno opada, a następnie wznosi się. W najwyższym miejscu opada z tyłu, z góry, prawie 10-metrowy komin łączący się z drogą przez Korytarz pod Łukami. Schodzimy nieco, omijamy otwór pod prawą ścianą, który prowadzi do Studni Kuczyńskiego, a następnie trawersujemy półką na lewej ścianie, pokonując po drodze 2 m wysoki prożek (po prawej stronie rozwiera się szczelina Studni Kuczyńskiego). Półka wznosi się stopniowo, doprowadzając do  Sali Złomisk (w tym miejscu dochodzi z góry ciąg przez Korytarz pod Łukami.

Zasłane głazami dno Sali Złomisk wznosi się do podnóża jej lewego odgałęzienia, którym można podejść stromo w górę, aż do zawracającego wstecz, wznoszącego się korytarzyka, opadającego następnie do sali 6-metrowy progiem. Idąc wprost w dół do końca sali, możemy wejść jeszcze przez 3-metrowy prożek do zakończonego ślepo, wysokiego korytarzyka o szerokości 0,8-0,6 m, z zaciskiem 0,35 m. Sala Złomisk jest jednym z końców jaskini. Można z niej jednak jeszcze cofnąć się do rzadko odwiedzanego ciągu Zamulonych Studni.

Z północnego krańca Sali Złomisk schodzimy zacieraczką kilka metrów na dno szczelinowego korytarza przebiegającego poniżej Studni Kuczyńskiego (lub nieco dalej zjeżdżamy szczeliną tej studni) i idziemy opadającym ku N szczelinowym korytarzem do 6,5-metrowej studzienki. Poniżej niej ciąg rozdwaja się. Obie odnogi uchodzą do przestronnej sali (prawa - 14,3 m pionowym progiem, lewa - systemem mniejszych progów). Z sali dwoma małymi prożkami schodzimy do następnego rozszerzenia, a za nim 5-metrowym progiem do pochyłej, zabłoconej szczeliny wiodącej ku N. Kończy ją zamulony syfon, w którym okresowo zbiera się woda stagnująca długo. W połowie Zamulonych Studni odchodzi w stropie kilkudziesięciometrowa rura pokonana przy użyciu spitów, wiodąca w kierunku Korytarza pod Łukami.

Wracamy do Wideł. Idąc w kierunku końca jaskini (w lewo), schodzimy przez 2-metrowy prożek z want i po kilku metrach stajemy pod wiodącym w prawo do góry, 6-metrowym skalnym progiem, którym wspinamy się do efektownego Korytarza pod Łukami. Obszerny i wysoki (do 8 m) korytarz o dnie pokrytym gruzem i głazami, wznosi się stromo. Po prawej stronie, pod ścianą, widać wąski wlot studzienki (ślepej, a może łączącej się z ciągami przez Salę za Stołem?). Idziemy do rozdwojenia korytarza i stąd lewym odgałęzieniem, gdyż prawe, wychodzące wyżej ramię, łączy się z nim kilkanaście metrów dalej przez 6-metrowy próg. Dno pokryte piaskiem wznosi się jeszcze nieco, a następnie stromo opada do miejsca, gdzie w lewo przez strome progi (razem około 10 m, w odcinkach 6,5 i 3,0 m) można zjechać do ciągu przez Salę za Stołem (pierwsze ze wzmiankowanych już połączeń). Idąc dalej docieramy do miejsca, gdzie następuje ponowne rozdwojenie ciągu. W lewo, w dół możemy zjechać około 16 m do Sali Złomisk. Natomiast w prawo i w górę, przez 2-metrowy prożek wchodzimy do położonych wyżej i rozwiniętych na tych samych szczelinach korytarzyków z prożkami i kominkami, przekraczających tu poziom ponad +100 m w stosunku do otworu. Jeden z korytarzy (a właściwie dwa warianty połączone studzienką) opada wstecz do korytarza, będącego kontynuacją Korytarza pod Łukami, uchodząc w jego stropie pomiędzy oboma przebiciami w dół (do ciągu z Sali za Stołem i do Sali Złomisk). Inne korytarzyki kończą się zwężeniami (na ogół niedostępnymi, chociaż nie wykluczone, że w niektórych przypadkach może istnieć możliwość ich pokonania). W jednym z ciasnych korytarzyków prowadzących na południe występują kości nietoperzy.

W tym rejonie, już po sporządzeniu planu Jaskini Zimnej, grotołazi krakowscy w 1985 r. wyeksplorowali około 150 m korytarzy (około 345 m wg Z. Tabaczyńskiego –Jaskinie TPN 2004). Partie nazwane „Pod Łukami” łączą się z Jaskinią Białą i uchodzą aktualnie drugim otworem systemu na powierzchnię. Mogą one częściowo pokrywać się z opisanym powyżej systemem szczelinowych korytarzyków, wychodzących ponad poziom +100 m. (Opis ciągów od Wideł przez Salę ze Stołem i Korytarz pod Łukami do Sali Złomisk i powyżej niej – według R. M. Kardasia).

Opis wg Z. Tabaczyńskiego (Jaskinie TPN, t.11, 2004): „Partie te, biegnąc w górę w kierunku południowo-zachodnim,   kończyły się zagruzowanym korytarzem. Zawieszone w stropie wanty skutecznie uniemożliwiały dalszą eksplorację. W wyniku nawiązanej z początkiem 2003 r. współpracy STJ KW Kraków i Speleoklubu Tatrzańskiego, udało się ustalić miejsce w którym ciąg wychodzi na powierzchnię. Znajdowała się tam niewielka nyża, której nadano nazwę Jaskinia Biała. Po krótkim, wąskim i błotnistym odcinku (błoto wymieszane z mlekiem wapiennym, które ma kolor kremowy lub biały - stąd nazwa otworu „Jaskinia Biała“) korytarz przechodzi w obszerną, wysoką szczelinę o szerokości od 1,5 do 3 m. Jej ściany pokrywa warstwa mleka wapiennego. Po około 120 m szczelinę przecina strefa zawaliskowa. Napotykamy tu duże płyty skalne dzielące korytarz, a następnie zawalisko, w którym pomiędzy luźnymi wantami znajduje się ciasne połączenie z niżej położonym Korytarzem pod Łukami, biegnącym ku　N. ”

„Dojście od Sali ze Stołem prowadzi trzydziestometrowym, pochyłym kominem w Korytarzu Pod Łukami, nad Salą ze Stołem. Doprowadza on do wymytego korytarza o wysokości ok. 3,5 m. Korytarz rozwinięty jest na tej samej szczelinie, co komin o kierunku SSW. Po ok. 20 m dochodzimy do pęknięcia o przebiegu SW-NE. Dalsza droga prowadzi krótką pionową szczeliną ok. 5 m w górę. Dochodzimy do najwyższego piętra „Partii pod Łukami”. Idąc korytarzem w kierunku NE, przechodzimy przez mocno „strzaskany”chodnik, w dwóch miejscach przedzielony zawaliskiem. Po około 80 m jego przekrój ulega zmianie, tworzy wysoką na ok. 5 m, rozmytą, soczewkowatą szczelinę. Na dwóch odcinkach korytarz pokonujemy zapieraczką. Po pokonaniu pierwszej, krótszej szczeliny, po lewej stronie odchodzi w górę krótki, niski korytarz, biegnący równolegle, łączy się on z głównym ciągiem. Po pokonaniu drugiego odcinka zapieraczki korytarz stromo opada, kończąc się zamuloną szczeliną.”

„Wracamy do miejsca w którym rozpoczęliśmy zwiedzanie najwyżej położonego korytarza Partii pod Łukami. Ściany są tu myte, spąg rozcina pęknięcie łączące korytarz z niżej położonymi partiami jaskini. W kierunku SE korytarz biegnie ku powierzchni.

Po ok. 4 m dochodzimy do zawaliska wypełniającego tą część korytarza. Pomiędzy zaklinowanymi wantami przechodzimy do niewielkiej salki położonej 4 m wyżej. Od tego miejsca jaskinia zmienia charakter. Do samej powierzchni korytarz ma charakter wielkiego rozpęknięcia szerokiego na 1,5 m do 3 m. Szczelina ta o wysokości od 2 m do kilkunastu metrów, w środkowej części rozdzielona jest mostem. W końcowej części, na odcinku ok.50 m, spąg korytarza wznosi się stromo do otworu  2 - Jaskini Białej. Partie przyotworowe wypełnia zawalisko zmieszane z gliną.”

Wracamy do Wideł. Od odejścia Korytarza pod Łukami idziemy opadającym lekko ku NE, obszernym głównym ciągiem. Miejsce to nazwano Salą przed Korkociągiem. Wspinamy się prawą stroną 4-metrowego, przewieszonego Prożka Burcharda (V). Nad nim krótki korytarzyk prowadzi w dół, do ciasnego przełazu, często zalewanego przez wodę, którą można zlewarować (okresowy Syfonik Krakowski). Dalej ku NE wiedzie kilkudziesięciometrowy Korkociąg Krakowski, wznoszący się małymi kominkami w stromej szczelinie, zmieniającej kierunek co kilka metrów. Ten ciasny (średnio 0,8 m szerokości), niewygodny ciąg uchodzi oknem w Sali Galeriowej (Sali za Korkociągiem), 6,5 m nad jej dnem. Obszerna, długa na ponad 20 metrów sala, opada ku NE i kończy się zamuleniem, a wyżej jej dno pokrywają wanty i gruz wapienny zmieszany z gliną. Ku NW, stromo do góry, odchodzi 60-metrowy Korytarz Galeriowy. Jego sklepienie jest łukowe, a dno rozcina głęboka, wąska szczelina, pozostawiając przy ścianach skalne półki. Z dna sali wspinamy się 2,5-metrowym progiem na prawą półkę. Idziemy nią w głąb korytarza, który w połowie długości zmienia charakter – strop obniża się, a nierozcięte już dno pokrywa gruz i wanty, spiętrzone na końcu korytarza w mały próg. Nad nim wchodzimy do Sali nad Korytarzem Galeriowym, rozwiniętej na szczelinie przebiegającej ukośnie. Sala ma skomplikowaną konfigurację. W prawo do góry, w jej zakończeniu, po stromej ścianie, czy raczej przez próg naciekowy (IV), można się wspiąć do Korytarza za Ósemką, który zwiedzimy później. Mamy kilka możliwości zejścia niewielkimi (około 2 m) prożkami do błotnistego korytarza, prowadzącego ku SW, przez ciasny przełaz nad okresową kałużą, do Sali Błotnych Wulkanów. Stąd zaraz na początku odgałęzia się na lewo prawie poziomy Korytarz Niewidzialnej Wody (około 46 m długości), mający dwie studzienki na początku. W jego zakończeniu, po prawej stronie znajduje się jeziorko ze skalnym dnem, oddzielone od lewej części korytarza skalnymi filarami.

Wracamy do Sali Błotnych Wulkanów i idziemy nią ku zachodowi. Za 2,8-metrowym progiem zakręca ona na prawo oraz wznosi się obszernym ciągiem o rozciętym dnie. Salę kończą dwie ślepe szczeliny (w lewej, za zaciskiem i prożkiem w dół, jest błotnisty syfonik). Z sali przechodzimy przez zacisk na lewo do góry, do korytarza zwanego Ósemką (od kształtu widocznego przekroju), którym docieramy do rozwidlenia pod około 3-metrowym progiem naciekowym.

Z rozwidlenia wstecz wiedzie Korytarz za Ósemką. Rozpoczyna się on stromą pochylnią do góry, za którą prowadzi korytarz o łagodnych spadkach, z boczną, krótką szczeliną, odgałęziającą się na prawo. Znajdują się tu ładne nacieki (stalaktyty, stalagmity, stalagnaty, polewy i mleko wapienne). W namulisku znaleziono kości nietoperzy, oznaczone przez B. W. Wołoszyna (1963, 1970). Korytarz za Ósemką przebiega powyżej uprzednio opisanego ciągu, stanowiąc górne piętro i opada do Sali nad Korytarzem Galeriowym opisanym wcześniej progiem.

Wracamy do rozwidlenia za Ósemką. Przed progiem na prawo odgałęzia się Korytarz Rubinowy. Jego główny ciąg ma 145 m długości. Idąc nim, po około 10 m trafiamy na boczny ciąg odchodzący na prawo, który po kilkunastu metrach znów łączy się z naszym korytarzem. Dalej dochodzimy do rozszerzenia o zamulonym dnie, za którym na lewo biegnie boczny ciąg, rozgałęziony po kilku metrach na opadający korytarzyk i drugi, wiodący przez mały prożek do góry. Od tego ostatniego na wprost, nad 2,5-metrowym progiem, wiedzie ślepa szczelina, a na prawo w dół, przez prożek, można dotrzeć nad studzienkę. Na lewo od niej odchodzi wąska szczelina.

Idąc dalej Korytarzem Rubinowym docieramy do ślepej, 14-metrowej studni, w której na głębokości 11,5 m odgałęzia się krótka odnoga, także zakończona ślepo. Za trawersem studni wiedzie prawie poziomo korytarz o gruzowo-glinastym dnie, który jest zamknięty wznoszącym się nieco stożkiem nasypowym, ze śladami namytego z powierzchni humusu. Znaleziono tu kości kuny (Koisar 1968b).

Wracamy do rozwidlenia w ciągu głównym jaskini. Dalsza droga wiedzie ku SW nad progiem w rozwidleniu. Idziemy lekko do góry, prostym, obszernym korytarzem, o prawie płaskim, gruzowo-gliniastym dnie. Po drodze przechodzimy przez kilka małych prożków i mijamy niewielkie, boczne szczeliny oraz kominki i płytkie studzienki. W ciągu tym występuje bogata szata naciekowa. Po około 130 m, za zygzakowatym zakrętem na prawo, korytarz kontynuuje się i po dalszych ok. 40 m doprowadza w końcu do Sali Długiej. Według B. Koisara (1968b): „Dno sali nachylone jest w głąb jaskini. Lewa ściana jest pokryta polewą naciekową. Tuż przed płatem polewy w prawo odchodzi boczny korytarzyk w dnie którego znajduje się ślepa studnia. Po przekroczeniu tej niegłębokiej studni rozdwaja się on, by po kilku metrach połączyć się z szerszym korytarzem odchodzącym na prawo za zawaliskiem głazów dzielących Salę Długą na dwie części. Ten szerszy korytarz po połączeniu z poprzednio opisanym zakręca gwałtownie na lewo i łączy się 2,5 m progiem opadającym w dół z korytarzem idącym z Krakowskiego Okna do Syfonu Maurycego”. (Korytarze te nie są umieszczone na planie).

Przed północnym krańcem Sali Długiej, za poprzecznym garbem skalnym, na prawo w ścianie, widać obszerne Okno Krakowskie. Stąd wiedzie bardzo stromo w dół Dolny Ciąg Partii Wrocławskich – szczelinowy korytarz z małymi prożkami. Docieramy nim do niewielkiej Komory przed Syfonem Maurycego, opadającej 1,3-metrowym progiem do jeziorka przed syfonem. Syfon wypełnia glina i woda. Komora ma muliste dno, na którym zachował się błotny wulkan w postaci gliniastej kuli około 0,5 m średnicy, z małym lejkiem na szczycie, utworzonym przez kapiącą wodę. Za ten płytki i ciasny syfon długości około 2 m, można dotrzeć od drugiej strony (z Sali Maurycego), bez pokonywania go.

Według B. Koisara (1968b): „Od Okna Krakowskiego idąc dalej korytarzem kontynuującym się na kierunku S-N, tak jaki i Sala Długa, mijając po prawej stronie niewielki korytarzyk obejściowy, równoległy do głównego ciągu, dociera się do niewielkiego progu wprowadzającego w Korkociąg Wrocławski, zwany również II Korkociągiem. Łączy on obie strony zamulonego, głównego ciągu korytarzy, w którym jeżeli zejdzie się do ciasnej studzienki położonej w prawo za progiem, uzyskać można kontakt głosowy. Przebieg jego jest bardziej skomplikowany od Korkociągu I (Korkociąg Krakowski), choćby ze względu na to, że średnica jego wynosi początkowo 50 cm, rozszerzając się stopniowo do 80 cm. Korytarz ma wyraźny związek ze szczelinami, przebieg jego jest kręty, odcinki proste nie przekraczają 3 m, jeden z odcinków stanowi niewielkie jeziorko trudne do przebycia bez zamoczenia. Ku wnętrzu jaskini opada on progiem do zamulonego głównego korytarza, który początkowo jest bardzo ciasny i wymaga pełzania. Łączna długość korkociągu wynosi 26 m.

Podążając szerokim głównym korytarzem, po kilku metrach, w zagłębieniu lewej ściany korytarza, obserwować można bardzo dobrze zachowane stanowisko kopalnych, scementowanych żwirów allochtonicznych o miąższości powyżej 1 m.

Nieco dalej, z głównego korytarza górnego ciągu Partii Wrocławskich, odchodzą w prawo dwie boczne szczeliny, łączące się po kilku metrach i doprowadzające nad” progi w dół (5 m i 1,6 m), sprowadzające do Dolnych Partii Wrocławskich – do Sali Maurycego, o zamulonym dnie. Ku wschodowi prowadzi ona do Syfonu Maurycego, a ku NNE odgałęzia się obszerny Piaszczysty Korytarz (wysłany piaskiem allochtonicznym), zakończony po około 28 m komórką. W jej lewej ścianie widać dwa okna (na wysokości 2 i 4 metrów). Drugie z okien wiedzie do korytarza nie ujętego na planie.

Wracamy do głównego korytarza w Górnym Ciągu Partii Wrocławskich. Ku NNE opada obszerny korytarz zakończony 15-metrową Studnią Maurycego, pochyloną ku NW. Za trawersem studni znajduje się most skalny, wydzielający 4-metrowy korytarzyk. Pod studnią ciąg kontynuuje się, przechodząc w coraz wyższą szczeliną o zamulonym dnie i ścianach pokrytych grubą warstwą gliny. W tej szczelinie (jest to prawdopodobnie Zabłocona Szczelina I), nad głazem zaklinowanym na wysokości 5 m, odchodzi ślepy, myty korytarz z kominkiem w stropie, który będzie opisany dalej. Również w przeciwną stronę biegnie korytarz, po kilkunastu metrach urywający się małym prożkiem. Dalej zmienia on kierunek prawie o 180° i opada pochyłym progiem do wąskiej, szczelinowej salki. Z wnęki w jej lewej ścianie biegną dwa ciągi. Pierwszy z nich jest ciasny, początkowo biegnie stromo w górę. Przez korytarzyki i salki z naciekami doprowadza po około 30 m do wąskiej, niedostępnej szczeliny. Drugi, szerszy ciąg biegnie w dół, a po około 20 m kończy go Zabłocona Szczelina II.

Z opisanej poprzednio szczelinowej salki idąc na wprost przez prożek i w dół można zejść do Zabłoconej Szczeliny III, której dno pokrywa gliniaste namulisko, uchodzące w ciasnym, niedostępnym przelewie.

Wracamy do ślepego korytarzyka nad głazem. Wspomniany uprzednio kominek w jego stropie wyprowadza po kilku metrach do wyższego piętra szczeliny, kontynuującej się ku N. Korytarzem biegnącym na wprost można dojść do studni nad zabłoconą szczeliną – prawdopodobnie jest to górna część Zabłoconej Szczeliny III.

W prawo biegną odgałęzienia wyprowadzające nad równoległą Zabłoconą Szczelinę IV, kilkanaście metrów nad jej dnem. Do tej szczeliny woda dopływa z północy, natomiast pozostałe szczeliny są wchłonami wody spływającej z Partii Wrocławskich. Łączna długość opisanych partii za Studnią Maurycego wynosi około 110 m. Większość korytarzy nie jest udokumentowana, na planie zamieszczono jedynie szkic głównego ciągu. Opis Zabłoconych Szczelin został sporządzony na podstawie publikacji K. Wittmana (1985).

Wracamy nad Studnię Maurycego. W pobliżu jej południowej krawędzi wspinamy się 35 m w górę (V?) do ujścia Partii nad Maurycym. Początkowo korytarz wiedzie lekko do góry (ku SSW), skręca na lewo (ku SE) i opada, zawracając zaraz na NNE. Na następnym zakręcie w prawo wznosi się prawie pionowym kominem i znów skręca na prawo, ku południowi. Za kolejnym zakrętem na prawo staje się prawie poziomy, a na dnie gromadzi się woda. Osiągamy tu najwyższy punkt jaskini Zimnej – około160 m powyżej otworu. Dalej ciąg biegnie generalnie ku południowi. W obie strony odchodzą od niego boczne odnogi (lewa powraca po kilku metrach). Następna odnoga odchodząca w prawo i również wracająca do głównego korytarza, ma dwa boczne odgałęzienia po prawej stronie. W miejscu połączenia na lewo odchodzi korytarz. Partie nad Maurycym kończy zawalisko. Ich główny ciąg ma 186 m długości według (budzących wątpliwości) pomiarów J. Szarana z 1980 r., a około 100 m wg szacunku J. Jachymskiego i M. Sygneta. Opis sporządzono na podstawie informacji J. Szarana.

Jaskinia Zimna powstała w wapieniach triasu środkowego i malmo-neokomu serii wierchowej jednostki Organów, w większości w jej górnym elemencie, Synklinie Organów (Grodzicki 1969, 1978a). Tylko Korytarz pod Łukami i korytarz łączący go z Salą Biwakową przebiega w obrębie niższego elementu tektonicznego – Antykliny Upłazu Miętusiego. Kontakt pomiędzy tymi elementami ma charakter kopulasto wygiętej powierzchni nasunięcia – jego upad w północnej części wynosi 29°N, podczas gdy upad części południowej wynosi 19°S. Jedynie trias środkowy, ujawniający się pomiędzy widocznymi w jaskini powierzchniami tego nasunięcia (a budujący przestrzeń, w której rozwija się Korytarz pod Łukami) należy do dolnego elementu tektonicznego jednostki Organów (Antykliny Upłazu Miętusiego) i ma bieg i upad wynoszący 40°/60°S. Korytarz pod Łukami od Korkociągu do Sali Złomisk przebiega w obrębie tego nasunięcia – jego dalszy przebieg ku zachodowi obcięty jest zlustrowaną powierzchnią uskoku 55°/80°S, który generuje duże zawalisko, blokujące dalszy ciąg jaskini ku zachodowi. Pozostałe korytarze górnego piętra jaskini rozwijają się w obrębie wapieni triasu środkowego i malmo-neokomu, należących do wyższego elementu – Synkliny Organów – i znajdujących się w kontakcie sedymentacyjnym. Biegi w obrębie tych utworów wynoszą 20-50°, a upady oscylują od 35° do 75° ku N. Dolne piętro jaskini w całości przebiega w wapieniach triasu środkowego.

W genezie górnego piętra jaskini główną rolę odegrały szczeliny ciosowe o niewielkim pierwotnym rozwarciu (rzędu milimetrów). Większość korytarzy tego piętra ma kształty przekroju, świadczące o kształtowaniu ich przez wody płynące pod ciśnieniem. W genezie korytarzy dolnego piętra jaskini udział tektonicznie szeroko rozwartych szczelin jest znacznie większy, a wiele z korytarzy tego piętra ma zachowane pierwotne, tektoniczne kształty – szczególnie dobrze widoczne we wstępnej części jaskini i w Jaskini Mroźnej, która stanowiła część systemu (Rudnicki 1960, 1967; Grodzicki 1970, 1991). Na ukształtowanie przebiegu korytarzy tego piętra miały wpływ liczne, pionowe uskoki, promieniście zbiegające się ku dolinie, których powstanie związane jest z ewolucją morfologii doliny na przełomie trzeciorzędu i plejstocenu (Grodzicki 1969). Oba piętra jaskini stanowiły drogę odpływu wód do Żlebu pod Wysranki – górne uformowało się w górnym trzeciorzędzie (Wójcik 1966a, 1968; Rudnicki 1958, 1967; Grodzicki 1970, 1991), dolne bądź na przełomie trzeciorzędu i plejstocenu (Rudnicki 1967; Grodzicki 1970, 1980), bądź w dolnym plejstocenie (Wójcik 1966a, 1968). Wójcik (1966a, 1968) zalicza Jaskinię Zimną do, wyróżnianego przez siebie, V i VII piętra jaskiń tatrzańskich, uważając, że powstawała ona w strefie zrównań syfonalnych. Z kolei J. Rudnicki (1967) przypisuje jaskini genezę związaną z wędrówką progów erozyjnych w obrębie Doliny Kościeliskiej. J. Grodzicki (1970, 1991), uważa, że Jaskinia Zimna powstawała w całkowicie odmiennej morfologii – gdy nie istniała jeszcze Dolina Kościeliska, a ewolucja jaskini jest związana z formowaniem się tej doliny i wywołanymi tym nieciągłymi odkształceniami górotworu. Wg Kicińskiej (2000) asymetria form korozyjnych wskazuje na dwa kierunki paleocyrkulacji: w górnych partiach jaskini ku Żlebowi pod Wysranki, a w dolnych – do Doliny Kościeliskiej.

W jaskini występują osady klastyczne, chemiczne i organogeniczne. Osady klastyczne występują powszechnie w obu jej piętrach. Osady drobnoklastyczne, stanowiące osady wód przepływających przez jaskinię, osiągają największe miąższości w syfonalnych obniżeniach korytarzy; J. Bieroński (1970) podaje za M. Grześkowiak dwa profile osadów z dolnego piętra jaskini. Według Z. Wójcika (1960a, b, 1966a, 1968) osady górnego piętra osadzały się w dwóch etapach – w starszym dominowała sedymentacja materiału gruboklastycznego, a po okresie erozji osadzał się materiał drobnoklastyczny. W górnym piętrze, w osadach grubo klastycznych, znajduje się przeważająca ilość zlepieńców autochtonicznych i kwarcu allochtonicznego, w osadach dolnego piętra, poza kwarcem występują miejscami obficie margle albu i pokruszone polewy naciekowe. Osady drobnoklastyczne składają się głównie z allochtonicznego kwarcu oraz margli albu, piaskowców triasowych i autochtonicznych wapieni. W dolnym piętrze w osadach spotyka się niewielką ilość granitów i gnejsów, głównie we frakcji 2,0 – 1,02 mm, gdzie sporadycznie osiąga wartość 23 %. Zdaniem autora świadczy to o niewielkim odsłonięciu trzonu krystalicznego w górnych partiach Doliny Kościeliskiej, w okresie formowania się jaskini. Z zapełnianiem osadami syfonalnych obniżeń korytarzy górnego piętra J. Rudnicki (1960) wiąże formowanie się „korkociągów” – odcinków omijających zamulone syfony.

W jaskini powszechnie występują zawaliska, związane z uskokami. J. Grodzicki (1969) wyróżnia dwie generacje zawalisk – starsze, pokryte cienką warstewką mułu i młodsze, związane ze współczesnymi przesunięciami wzdłuż uskoków, o świeżym wyglądzie.

Szatę naciekową jaskini stanowią różnorodne nacieki twarde, występujące w obu piętrach jaskini i mleko wapienne. W partiach przyotworowych są to nacieki grzybkowe, związane wg R. Gradzińskiego i R. Unruga (1960) z zasięgiem strefy wymarzania. W głębszych partiach jaskini nacieki występują w postaci stalagmitów, stalaktytów, polew naciekowych i draperii. Spotyka się je w górnych częściach korytarzy dolnego piętra (nad jeziorkami), w Czarnym Kominie oraz w okolicach Korytarza Galeriowego. Tu powszechnie spotyka się grube na kilkanaście centymetrów polewy naciekowe, często odpęknięte od ścian w wyniku młodszych od nich przesunięć tektonicznych (Wójcik, Zwoliński 1959, Grodzicki 1969). Niewątpliwie występują w jaskini co najmniej dwie generacje nacieków twardych – starsza z nich to wspomniane, grube polewy naciekowe, często z czystego, bezbarwnego kalcytu. W 1978 r. pobrane zostały ich próbki do badań wieku bezwzględnego (Kardaś 1980d). Młodsze nacieki są formami na ogół drobnymi i występują głównie w dolnym piętrze jaskini. W Białym Kominie i jego okolicach występują grube pokrywy mleka wapiennego, silnie nasycone wodą, o brązowych powierzchniach – obecnie znacznie zniszczone przez zwiedzających jaskinię. R. Gradziński i Z. Wójcik (1961a) opisują z okolic Ponoru i Sali Błotnych Wulkanów nacieki cementacyjne mułowe w kształcie stożków wulkanicznych.

Osady organogeniczne występują w okolicy Ósemki w górnym piętrze jaskini. Stanowią je nagromadzenia kości i czaszek nietoperzy, o różnym stopniu sfosylizowania (Wołoszyn 1963a). Stosunkowo świeże są czaszki nietoperzy Myotis myotis i Myotis mystacinus, natomiast wśród czaszek sfosylizowanych są Plecotus auritus, Myotis dasycneme, Myotis bechsteinii i Myotis myotis.

Światło sięga do pierwszego zakrętu wstępnego korytarza. Mikroklimat jaskini charakteryzuje się dwoma strefami (Pulina 1974, 1960b). Strefa mikroklimatu dynamicznego sięga około 500 m w głąb jaskini, głębiej panuje mikroklimat statyczny. Temperatury mierzone w latach 1951-1952 (Kowalski 1953a) w końcowej części strefy mikroklimatu dynamicznego wynosiły średnio 3,4°C przy amplitudzie rocznej 1,6°C (Salka z Przepływem). Temperatury w głębi jaskini, mierzone w latach 1958-61 (Pulina 1960b) w strefie mikroklimatu statycznego wynosiły od 4,2°C (Benedyktynka) do 5,1°C (Sala Długa).W jaskini obserwuje się silny przepływ powietrza, osiągający wartość 2-4 m³/sec (Pulina 1960b, 1974).W obrębie strefy mikroklimatu dynamicznego zalodzenie sięga około 200 m w głąb jaskini – lód polewowy obserwowano w czasie mroźnych zim aż do przełazu zwanego „pod Zapałkami”(aktualnie –2009 r. – obserwuje się polewy lodowe aż do komórki za Jeziokiem Sadystów). W zimie, w przyotworowej partii jaskini powszechnie występują bogato rozwinięte formy lodowe – stalaktyty, stalagmity, draperie lodowe, kolumny lodowe, polewy i pokrywy lodowe (Pulina 1971, Pulinowa i Pulina 1974). Szata lodowa utrzymuje się w jaskini nawet do lipca.

Jaskinia jest wilgotna, licznie występują stałe jeziorka, szczególnie w dolnym piętrze jaskini, które od zachodu zamyka seria dużych syfonów. Głębokie, szczelinowe jeziorka występują też w górnym piętrze (Czarne Jeziorko, Niewidzialna Woda). Stan wody w jaskini zależy od warunków atmosferycznych na powierzchni. W okresach nasilonych opadów i (szczególnie) roztopów, w dolnym piętrze formują się liczne okresowe jeziorka, z których największe – Ponor – osiąga długość kilkudziesięciu metrów, blokując drogę w głąb jaskini. Stała, dość pokaźna struga wody przepływa przez Salkę z Przepływem, ginąc w ciasnej, niedostępnej szczelinie. Cechy fizyko-chemiczne wód w jaskini badali W. i A. Chodorowscy (1959). Według nich temperatury wody w jeziorkach we wstępnej części jaskini (do 350 m od otworu) zmieniały się w cyklu rocznym od 2,1°C w zimie do 3,8°C latem, natomiast w głębi jaskini charakteryzowały się stałą temperaturą, wynoszącą 4,2°C. Podają oni także szczegółowe wyniki badań twardości ogólnej, węglanowości oraz chemizmu wód. Badania chemizmu wód prowadził także M. Pulina w latach 1958-1965. Wyniki ich nie były publikowane i znajdują się w prywatnym archiwum autora. Przeprowadzone barwienia (Dąbrowski 1964, 1967a; Dąbrowski i Rudnicki 1967) wykazały, że wody przepływające przez Salkę z Przepływem pojawiają się na powierzchni w niewielkim wywierzysku, nieco powyżej Bramy Kraszewskiego. Deszcz podziemny, o nasileniu zależnym od warunków atmosferycznych na powierzchni, spotyka się w kilku punktach jaskini i jest z reguły związany z wielkimi szczelinami w stropie (np. w szczelinowym korytarzu pod Czarnym Kominem).

Roślinność zielona , obficie występująca w otworze jaskini (szczególnie po jego prawej stronie) była badana przez Żmudę (1916a,b). W trakcie terenowych prac inwentaryzacyjnych OW PTPNoZ w sierpniu 1979 r. T. Bielska zebrała i oznaczyła następujące gatunki (mszaki oznaczyła J. Mickiewicz):

kwiatowe – Viola biflora L., Arabis halleri L., Pinguicula alpina L., Campanula polymorpha Witasek, Carex firma Host, Swertia perennis L., Poa alpina L., Belidiastrum michelii Cass., Chrysosplenium alternifolium L., Primula elatior Grubf., Senecio nemorensis L., Thalictrum aquilegiifolium L., Delphinium oxysepalum Borb. et Pax, Soldanella carpatica Vierh., Veronica aphylla L., Androsace chamaejasme Wulf.;

paprocie – Cystopteris fragilis Bernh., Asplenium viride Huds.;

mszaki – Cephalozia bicuspidata (L.) Dum, Haplozia lanceolata Müll., Orthothecium rufescens Br. eur., Mnium orthorrynchum Br. eur., Eurhynchium swartzii Hobkirk, Timmia austriaca Hedw., Barbula sp.

Poza tym we wstępnym korytarzu w pobliżu otworu na ścianach występują liczne glony i porosty. W wodach jeziorek, szczególnie we wstępnej partii jaskini, stwierdzono obecność bakterii rodzajów Thiobacillus, Azobacter, Staphylococcus, Sarcina, Vibrio, Flavabacterium, Pseudomonas i Achromobacter (Fischer 1959, 1963; Chodorowscy 1960), Bacillus sp. i Saprospira sp. (Chardez i Delhez 1981) oraz grzybów glonowatych Arcella discoides i Centropyxis aculeata (Doroszewski 1960).

Badania fauny wodnej wykazały występowanie w jeziorkach jaskini wiciowców (Chodorowscy 1960), wymoczków Colpidium camphylum St., Colpidium colpoda Ehrb. i Colpoda duodenaria T. F. (Doroszewski 1960), skorupiaków Niphargus tatrensis Wrześniowski (Kowalski 1953a, 1955a; Micherdziński 1956; Chodorowscy 1960) i Acanthocyclops langidoides var. clandestinus (Chodorowscy 1960) oraz skąposzczetów z rodziny Euchytraeidae - E. Gadzińska (1974) opisuje nowy gatunek Cernosvitoviella parviseta, a E. Dumnicka (1977) opisuje anomalie tych wazonkowców oraz wymienia występowanie Euchytraeus dominicae (Dumnicka 1981). D. Chardez i F. Delhez (1981) wymieniają z jeziorek Zimnej pierwotniaki Cercomonas longicauda Dujardin, Bodo celer Klebs, Monas socialis Klebs, Acanthomoeba castellani Volkomsky. Centropyxis sylvatica (delf.) Thomas. Ponadto M. Prószyńska (1963) opisuje występowanie skorupiaków Copapoda (Cyclopoida). Według K. Kowalskiego (1955a) w jaskini występują następujące gatunki bezkręgowców: Meta menardi (Latr.) – Araneae; Liobunum rupestre (Herbst) – Opiliones; Ceratophysella armata (Nicolet), Onychiurus armatus (Tullberg.), Onychiurus fimetarius (auct.) Stach, Isostoma hiemalis Schött, Isostoma fennica (Reuter) i Arrhopalites pygmaeus (Wankel – Collembola; Scoliopteryx libatrix (L.), Bomolocha obesalis Tr., Triphosa dubitata L. – Lepidoptera; Stenophylax permistus Mac Lachlan – Trichoptera; Exephantes hilaris Bravenhorst – Hymenoptera; Theobaldia alascaensis Ludlow, Culex pipiens L., Thelida atricornis Meigen, Eccoptomera emarginata Loew., Eccoptomera pallescens Meigen, Amoebaleria caesia  Meigen, Amoebaleria spectabilis (Loew.), Helomyza modesta (Meigen), Crumomyia (Stratioborbus) nitida (Meigen) – Diptera. Z kręgowców Kowalski (1955a) wymienia Martes martes (L.) – Carnivora i nietoperze Plecotus auritus (L.), Eptesicus nilssonii (Keyserling), Myotis myotis (Borkhausen), Myotis mystacinus (Leisler), a B. W. Wołoszyn (1961, 1963, 1970) ponadto wymienia Myotis bechsteinii, Myotis nattereri i Myotis dasycneme.

Piksa (1995) wymienia następujące gatunki nietoperzy: Myotis mystacinus (Leisler),  Myotis myotis (Borkhausen, 1779), Myotis nattereri (Kuhl 1817), Plecotus auritus (L.), Eptesicus nilssonii (Keyserling); w innej pracy (Piksa,1998) ponadto: Myotis bechsteinii. Piksa i Nowak (2000) zaliczają jaskinię jako jedno z największych hibernakulów nietoperzy w Tatrach (100 sztuk). Piksa i Wołoszyn (2001) wymieniają: Myotis myotis (Borkhausen, 1779), Myotis bechsteinii, Myotis mystacinus (Leisler),  Myotis brandtii, Myotis dasycneme, Myotis daubentonii, Eptesicus nilssonii (Keyserling). Piksa i Nowak (2004) podają wyniki monitoringu nietoperzy prowadzonego w latach 1997-2004.

M. Bac i K. Grochocka (1965) prowadziły badania geologiczne masywu, geologię jaskini badał J. Grodzicki (1969, 1978, 1991). Prace nad poznaniem genezy oraz wieku prowadzili J. Rudnicki (1958a, b, 1967), Z. Wójcik (1960a, 1966a, 1968) oraz J. Grodzicki (1969, 1970, 1991), wypowiadając się także o jej ewolucji. Osady zbadał Z. Wójcik (1960a,b, 1966a, 1968), a nacieki grzybkowe opisali R. Gradziński i R. Unrug (1960). O szacie naciekowej pisali R. Gradziński i Z. Wójcik (1961a), młode przesunięcia tektoniczne badali Z. Wójcik i S. Zwoliński (1959), J. Rudnicki (1958a, 1967) i J. Grodzicki (1969, 1970). Badania współczesnych procesów geomorfologicznych przeprowadziła M. Grześkowiak (1962). Pomiary mikroklimatyczne wykonywali K. Kowalski (1953a) i M. Pulina (1960, 1974), który opisał strefy mikroklimatu jaskini. Stosunki wodne w jaskini badali T. Dąbrowski (1961, 1964, 1967a) oraz T. Dąbrowski i J. Rudnicki (1964, 1967), a własności fizykochemiczne wody w jaskini opisali W. i A. Chodorowscy (1959).
Zjawiska lodowe badał M. Pulina (1960a, 1971) oraz M. Pulinowa i M. Pulina (1972). Szatę roślinną opracowywał A. Żmuda (1916a,b), a w latach 1974-79 – w czasie prac inwentaryzacyjnych OW PTPNoZ – T. Bielska. E. Fischer (1959, 1963) wymienia bakterie występujące w jeziorkach jaskini, a hydrofauną zajmowali się W. Micherdziński (1956), W. i A. Chodorowscy (1958, 1960), M. Doroszewski (1960), E. Gadzińska (1974), E. Dumnicka (1977, 1981). Faunę badali K. Kowalski (1953a,b,c, 1955a, 1959b), B.W. Wołoszyn (1963, 1964, 1970) oraz A. Skalski (1969). W 1959 r. T. Janasz, E. Kołkiewicz, J. Rabek i Z. Wójcik opublikowali monografię jaskini we francuskim czasopiśmie Speleon, praktycznie niedostępnym w Polsce. W 1980 r. w dniach 20-29 grudnia były prowadzone badania wpływu mikroklimatu jaskini na organizm człowieka w trakcie specjalnie zorganizowanego biwaku (Chabracka, Krośkiewicz 1981).
W późniejszym okresie badania prowadzili: Kicińska, D. 2000 – o paleokierunkach cyrkulacji wód; Kicińska (2004a) – paleoprzepływy, uwagi o genezie; Nowicki (2004) – ewolucja w świetle datowania nacieków; M. Gradziński i in. (2005) – uwagi o genezie; G. Barczyk (2008) – badania systemu wywierzyskowego Lodowego Źródła. Piksa (1995, 1998), Piksa i Wołoszyn (2001), Piksa i Nowak (2000, 2004) – monitoring nietoperzy, Szczygieł J. (2015a) - neotektonika.

Otwór Jaskini Zimnej znany był juhasom, myśliwym i poszukiwaczom skarbów od dawna. Już w XIX wieku prowadziła tu wyraźna perć, a grota miała góralską nazwę „Duda”. W 1882 r. zwiedził ją G. Ossowski z przewodnikiem do rozdwojenia korytarza. W 1883 r. opisał on drogę i wnętrze oraz wspomniał o obecności lodu. Około 1885 r. J. G. Pawlikowski w towarzystwie górali (między innymi M. Sieczki) dotarł do Starej Komory –jak wówczas sądzono – do końca groty. W 1887 r. wykonał on pomiary i opisał jaskinię, nadając jej nową nazwę Groty Zimnej. W roku 1888 Towarzystwo Tatrzańskie poprawiło perć wiodącą do otworu, a nieco później została ona oznakowana.

W 1913 r. T. i S. Zwolińscy wraz z wynajętymi pracownikami przekopali ciasną szczelinę za Starą Komorą, a 3 lipca 1936 podjęli próbę zwalenia drągami wielkich głazów, blokujących dalszą drogę.

1 września 1936 r. wysadzili je z pomocą robotników W. Goryckiego i R. Palucha, używając materiałów wybuchowych. Przejście ubezpieczono następnego dnia belkami nazywając to miejsce „Pod Zapałkami”. W Salce z Przepływem, nazywanej wówczas Jadalnią, było jeziorko zagradzające dalszą drogę. Wtedy też wykopano istniejący do dziś rów, odwadniający ciasny przełaz za salką. Tego dnia odkrywcy dotarli do szczeliny przed Błotnym Korytarzem.

8 września 1936 r. Zwolińscy wraz z Goryckim dotarli aż do syfonu (nazwanego później ich nazwiskiem), a w dniach 13 i 14 września wykonali pomiary odkrytych partii.

W dniu 20 marca 1938 r. E. Winiarski i S. Zwoliński, po 1, 5 godziny czerpania wody z syfonu, odsłonili prześwit umożliwiający przejście i doszli do Komory pod Wielkim Kominem. S. Zwoliński na pływakach własnej konstrukcji przepłynął następne jezioro, docierając do następnego syfonu, którego nie udało się już wyczerpać.

Dalsza eksploracja możliwa była dopiero po wojnie. W 1950 r. Zwolińscy podjęli próbę znalezienia obejścia syfonów – zwiedzili wtedy boczne odnogi.

18 lutego 1950 r. S. Zwoliński i E. Winiarski podjęli próbę wspinaczki w Wielkim Kominie.

Na początku marca 1952 r. S. Zwoliński i E. Winiarski z robotnikami (S. Kobiałka, S. Stanek i Z. i S. Majerowie, którzy w literaturze występują również jako Majerczykowie) przy pomocy drabiny dostali się do Krętego Korytarza, badając go na odcinku 150 m (prawdopodobnie do okna w ciasnej, wysokiej szczelinie).

W latach 1953-1954 rozegrał się wyścig eksploracyjny pomiędzy grupą krakowskich i zakopiańskich grotołazów.

W lutym 1953 r. zespół krakowski pod kierunkiem K. Kowalskiego, po wyczerpaniu Syfonu Zwolińskich, dotarł do platformy w Wielkim Kominie (do Górnej Komory). Warto wspomnieć, iż czerpanie syfonu poprzedzone było przenurkowaniem go wdniu 3.02 1953 r. w specjalnie do tego celu skonstruowanym skafandrze klasycznym (aktualnie wystawiany jest on w Muzeum Nurkowania w Warszawie). Było to pierwsze w Polsce nurkowanie jaskiniowe.

17 marca 1953 r. zakopiańczycy (w składzie jak w poprzedniej wyprawie) pod kierunkiem S. Zwolińskiego pokonali Próg z Wantą i po zwaleniu wielkich głazów przedostali się do Czarnego Korytarza. Stąd S. Zwoliński, S. Majer i S. Stanek początkowo wspinając się, a wyżej przy pomocy drabiny, osiągnęli platformę w Czarnym Kominie.

W sierpniu 1953 r. zakopiańczycy, kierowani przez S. Zwolińskiego (L. Ćwiertniak, K. Stecki (jr.), E. Winiarski i L. Ziembiec) pokonali górną część Czarnego Komina (przy pomocy techniki hakowej) oraz Czarne Jeziorko. Wówczas dotarli pod Biały Komin.

We wrześniu 1953 r. kierowana przez K. Kowalskiego grupa krakowska w składzie T.  Bernhardt,  P.  Burchard,  A.  Chodorowski  (z  Warszawy),  O. Czyżewski, W.  Danowski,  M.  Doroszewski,  R. Gradziński, M. Kuczyński, A. Ostrowicz, L. Ostrowicz, A. Radomski, W. Starzecki, W. Szymczakowski, J. Tomaszewski i E. Warchalewski przebyła przy pomocy masztu najwyższą część Wielkiego Komina – gładką, pionową ścianę.

24-25 stycznia 1954 r. zakopiańczycy: L.  Ćwiertniak,  J.  Frączek, M Hyziński, J. Orawiec, E. Winiarski i S. Zwoliński, zbadali Czarny Korytarz za Czarnym Jeziorkiem, docierając tamtędy do odnalezionej nieco wcześniej przez krakowian platformy w Wielkim Kominie.

W lutym 1954 r. trzecia wyprawa krakowska (o składzie zbliżonym do poprzedniej) w Sali Biwakowej zbudowała z listew i desek obitych papą chatkę, zwaną „Benedyktynką”,  która  mogła  służyć jako solidna baza do dalszej eksploracji. W czasie tej wyprawy przeszukano korytarze aż po Salę Złomisk, a także odkryto Korkociąg Krakowski, docierając następnie do Korytarza Rubinowego.

W dniach 23 lutego - 1 marca 1954 r. kolejna wyprawa zakopiańczków w składzie L. Ćwiertniak, K. Habowski, J. Orawiec, K. Stecki i S. Zwoliński odkryła Korytarz pod Łukami.

18-21 marca 1954 r. wyprawa zakopiańczyków w tym samym składzie, licząca ponadto J. Frączka i R. Winiarskiego, odkrywa ciąg do zamulonego syfonu (od Studni Kuczyńskiego po Zamulone Studnie). Wykonano wówczas pomiary głównego ciągu górnych partii jaskini.

W 1955 r. podczas małych wypraw STJ Zakopane uzupełniano pomiary oraz dokonano szeregu drobnych odkryć w bocznych ciągach.

W dniach 19 marca i 16 września 1955 r. w wyprawie STJ Zakopane pokonano Biały Komin i przebyto drogę od niego do połączenia z wylotem Wielkiego Komina.

W grudniu 1956 r., w ramach wyprawy SW przygotowującej się do pokonania syfonu nazwanego później Marwoj w Jaskini Miętusiej, dwóch nurków wykonało próbne nurkowanie swobodne z aparatami ISA-M-48 w Syfonie Zwolińskich Jaskini Zimnej (Bulik, 2004).

2 stycznia 1958 r. podjęto próbę pokonania syfonów w dolnym ciągu metodą nurkowania swobodnego. Podczas wyprawy Komisji Taternictwa Jaskiniowego KW z Krakowa S. Ogaza i W. Maczek przeszli za syfon, nazwany później Syfonem Ogazy, docierając do następnego syfonu. Na skutek awarii sprzętu Ogaza został uwięziony między syfonami. Po 45 godzinach akcji ratunkowej z udziałem m.in. płetwonurków Speleoklubu Warszawskiego, TOPR, wojska i kolegów, uwięzionego Ogazę udało się wydobyć żywego.

W lutym 1957 r. Sekcja Grotołazów AKT Wrocław zorganizowała wyprawę, która działała z biwaku w Sali za Korkociągiem (Sali Galeriowej). P. Habič (Jugosławia), M. Pulina (SG AKT) i J. Rudnicki (Speleoklub Warszawski) odkryli wtedy Partie Wrocławskie pokonując trudny Korkociąg Wrocławski. Po zakończeniu akcji spalił się wieloosobowy śpiwór, powodując wypełnienie korytarzy dymem. Spowodowało to kilkudniową akcję ratunkową.

W lutym 1961 r. wrocławska wyprawa, kierowana przez J. F. Rabka, podjęła eksplorację Komina Maurycego (stwierdzono jego ślepe zakończenie) oraz Piarżystych Mostów w Partiach Wrocławskich, a M. Pulina prowadził badania naukowe.

26 grudnia 1965 – 3 stycznia 1966 r. odbyła się wspólna wyprawa Speleoklubu Warszawskiego PTTK i Warszawskiego Klubu Płetwonurków, która pokonała Syfon Warszawiaków, następny za Syfonem Ogazy, odkrywając jednocześnie kilkadziesiąt metrów dotychczas nieznanego ciągu. Jako nurkowie w wyprawie uczestniczyli: J. Bzowski, J. Grodzicki, J. Giżejewski, J. S. Lebecki, R. Lebecki, W. Roszczynko, A. Sroczyński, M. Woźniewski.

W dniach 24-27.03.1966 r. następna wyprawa Speleoklubu Warszawskiego badała możliwości odkrycia nowych partii za Syfonem Warszawiaków. W czasie akcji nurkowej w Syfonie Ogazy zginął R. Lebecki. W przeprowadzonej akcji ratowniczej brali udział komandosi, GOPR i członkowie wyprawy (J. Bzowski, J. Grodzicki, J. Giżejewski, J. S. Lebecki, W. Roszczynko, A. Sroczyński oraz M. Woźniewski).

W 1967 r. L. Pacuła i H. Walczak (z Mysłowic) przedłużyli o kilkanaście metrów boczny ciąg, odchodzący na prawo od Małej Komory oraz o kilka metrów – boczny korytarzyk, odchodzący od Sali pod Czarnym Kominem.

Na przełomie 1967/1968 roku, w czasie wyprawy Zespołu Podwodnego SW PTTK, J. Bzowski, J. Giżejewski i A. Sroczyński spenetrowali ciąg za Syfonem Warszawiaków i stwierdzili, że stromy i ciasny Korytarz Muszlowy po przebiegu kilku metrów zwęża się w szczelinę nie do przejścia.

Na przełomie 1970 r. i 1971 r. grotołazi SW PTTK wykonali trawers nitowy nad Studnią Maurycego. M. Rutkowski dotarł do okna, nad którym znalazł most skalny wydzielający 4-metrowy korytarzyk, zakończony ślepą szczeliną. Stwierdzono także możliwość wspinaczki nad studnią. W czasie trwania wyprawy, podczas kręcenia filmu w dolnych partiach jaskini, zdarzył się wypadek. Na ekipę runął około 4-metrowy próg z wyżej położonej, zamulonej depresji ciągu.

W 1976 roku jeden z uczestników wyprawy wrocławskiej obsunął się ze ściany w rejonie Sali ze Stołem i odniósł poważne obrażenia. Uratowano go dzięki błyskotliwej akcji GOPR.

W 1980 r. w trakcie wyprawy SW PTTK J. Banasiak, J. Jachymski i J. Reginia pokonali próg nad Studnią Maurycego, odkrywając Partie nad Maurycym. Wykonali także szkic nowych partii (Burkacki, W. 1980).

Nieco później (też w 1980 r.) ciąg szkieletowy głównego korytarza tych partii sporządził J. Szaran (SW PTTK). Podczas wyprawy wykopano również kilka metrów w Korytarzu Rubinowym (na jego końcu).

W 1981 r. M. Rekus (SW PTTK) sprawdził metodą nurkowania swobodnego Niewidzialną Wodę. Okazało się, że jest to jeziorko.

W 1981 r. członkowie SW PTTK podjęli próbę rozebrania zawaliska końcowego w Partiach nad Maurycym przy pomocy materiałów wybuchowych (z miernym rezultatem).

W 1981 (lub 1982) roku (według informacji ustnej W. Matejuka) grotołazi ze Speleoklubu Dąbrowa Górnicza wspięli się kilkadziesiąt metrów rurą odchodzącą w połowie Zamulonych Studni (w biegnącym w dół ciągu od Studni Kuczyńskiego), idącą w stronę Korytarza pod Łukami.

Około 1985 r., w czasie eksplorowania Jaskini Naciekowej, grotołazi zakopiańscy wspinali się w kominie korytarza przed Salką z Przepływem w celu połączenia opisywanej jaskini z Jaskinią Naciekową (bez rezultatu).

W latach 1984-1985 taternicy jaskiniowi ze Speleoklubu PTTK Gliwice (K. Chromy, K. Ganowicz, J. Jaszczyszyn, D. Macioszek, K. Nowak, A. Panów, W. Rusiecki, R. Widacki, M. Wilczyński, K. Wittman) wyeksplorowali Partie za Studnią Maurycego – tzw. Zabłocone Szczeliny (I, II, III i IV). Szczeliny te zostały częściowo udokumentowane. Opis i plan tego fragmentu jaskini zamieścił Wittman (1985).

12 stycznia 1985 r. grotołazi z STJ KW Kraków (A. Amirowicz i S. Pańszczyk) odkryli i skartowali ok. 150 m korytarzy podchodzących w pobliże powierzchni, które zostały nazwane Partiami nad Łukami. Nie jest pewne, czy częściowo partie te nie pokrywają się ze skartowanymi w 1980 r. przez R. M. Kardasia lub nawet ciągami znanymi dużo wcześniej grotołazom zakopiańskim. Problem ten był sprawdzany ponownie w 1987 r., uzupełniono wówczas pomiary (niestety, brak tamtej dokumentacji).

W marcu 1997 r. W. Bolek pokonał w Syfonie Warszawiaków pochylnię i dotarł do zwężenia syfonu (Bolek, 1997b).

W grudniu 1997 r. K. Starnawski w Syfonie Warszawiaków pokonał za zwężeniem na końcu pochylni 7 m nowego korytarza, osiągając głębokość 9 m (Luty, 1998a).

W 1988 r. S. Kotarba i M. Rachwał (KKTJ) wyeksplorowali ok. 10 m obejścia Czarnego Komina. Podchodzi ono teraz pod Próg Naciekowy. Odcinek ten nazwano Śliskim Progiem (Kronika 1988a).

       Opis wg Tabaczyńskiego (Jaskinie TPN, t.11, 2004): „Opisane powyżej partie Pod Łukami były znane grotołazom z Sekcji Taternictwa Jaskiniowego KW Kraków, co najmniej od początku lat 60-tych (pierwsze pomiary 17-18.01.1960 wykonali R.Kujat i J. Wrzak). Kolejne pomiary przeprowadzono w początku lat osiemdziesiątych (7-8.02.1981 R. Kujat i J. Wrzak). Wyniki tych prac nie były publikowane. Dopiero po powtórzeniu pomiarów dnia 20 czerwca 2003 r. przez zespół w składzie: M. Nawrot, T. Tomaszek (obaj STJ KW Kraków), Z. Tabaczyński (ST Zakopane) odnaleziono starszą dokumentację. Obecna dokumentacja opiera się na pomiarach wykonanych w 2003 r.”

„Historia odkrycia otworu Jaskini Biała: w wyniku przeprowadzonych w grudniu 2002 r. akcji do jaskini Zimnej (w składzie: P. Ramatowski, R. Grzywa, M. Nawrot, T. Tomaszek – STJ KW Kraków i Z. Tabaczyński – Speleoklub Tatrzański), udało się ustalić miejsce lokalizacji górnego otworu na powierzchni terenu. 20 stycznia 2003 r. zespół w składzie: P. Ramatowski, R. Grzywa, M. Nawrot, T. Tomaszek (STJ KW Kraków) i Z. Tabaczyński (Speleoklub Tatrzański) potwierdza istnienie połączenia z jaskinią Zimną. 20 czerwca 2003 r. M. Nawrot, T. Tomaszek, Z. Tabaczyński sporządzają dokumentację tej części jaskini.” O eksploracj w Partiach nad Łukami i odkryciu górnego otworu pisze też Tomaszek (2003).

Plan dolnych partii jaskini (wykonany przez S. Zwolińskiego) oraz ich opis inwentarzowy zamieścił K. Kowalski (1953a). B. Koisar (1968b) przedstawił opracowany przez siebie plan uzupełniony o górne piętra jaskini (skartowane podczas wyprawy STJ KW w 1962 r. pod kierownictwem T. Paluszkiewicza) oraz odkrycia w dolnym ciągu (według szkicu J. Grodzickiego). Zamieścił też opis inwentarzowy znanych wówczas ciągów. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan i przekrój opracowała Izabella Luty, wykorzystując następujące materiały:
a) materiały zgromadzone w ramach prac zespołu inwentaryzacji jaskiń OW PTPNoZ i zestawione na planie w skali 1:400 (pomiary wykonano przy pomocy busoli geologicznych Meridian i Freiberg, zestawu Suunto i taśmy parcianej):
– Główny ciąg jaskini (otwór – Syfon Zwolińskich, Próg z Wantą – Sala Biwakowa – Korytarz Galeriowy – Korytarz za Ósemką – Okno Krakowskie) oraz Czarny Korytarz, Salka ze Stalaktytem, Wielki Komin i korytarz między syfonami, ciąg przez Salę Błotnych Wulkanów wraz z Korytarzem Niewidzialnej Wody, Rubinowy Korytarz, Dolny Ciąg Partii Wrocławskich – według pomiarów I. Luty wykonanych w latach 1978-1980 przy współpracy m.in. J. Bednarka, A. Gruzy, W. Guzickiego, M. Kardasia, E. Kuźniak, M. Kwiatkowskiego, Z. Krośkiewicza, A. Nyckowskiego).
– Ciąg do Sali Złomisk (od Wideł przez Salę za Stołem, Korytarz pod Łukami), partie nad Salą Złomisk oraz Górny Ciąg Partii Wrocławskich (do Studni Maurycego i Syfonu Maurycego) – według pomiarów R. M. Kardasia wykonanych w latach 1978-1980 przy współpracy licznych osób, przede wszystkim R. Kardaś, M. Połońskiego i A. Wawrzyszczaka.
– Ciąg od Studni Kuczyńskiego do Zamulonego Syfonu – szkic wykonany na podstawie niekompletnych pomiarów z 1980 r. przez I. Luty.
b) inne materiały:
– Plan i ciąg pomiarowy Krętego Korytarza opracowany w 1989 r. w skali 1:200 przez G. Albrzykowskiego i J. Paziewskiego.
– Plan fragmentu Partii za Studnią Maurycego zamieszczony przez K. Wittmana (1985).
– Plan fragmentu Partii za Studnią Maurycego, sporządzony w 1985 r. w skali 1:400 przez W. Szymanowskiego i innych . Z tego planu wykorzystano też częściowo rysunek morfologii fragmentów innych partii.
– Ciąg szkieletowy (niedowiązany) Partii nad Maurycym wykonany w 1980 r. przez J. Szarana oraz szkic tych partii według J. Jachymskiego i M. Sygneta z 1980 r.
– Ciąg przez Syfony Ogazy i Warszawiaków według opisu i szkicu J. Grodzickiego, zamieszczonego przez Koisara (1968b).
Uzupełnienia nie uwzględnione na załączonym planie jaskini, wykonane przez I. Luty po opublikowaniu go (Jaskinie TPN 1995): na odcinku otwór – Ponor – w 1995 r.; pomiary w Korytarzu Rubinowym – w 2005 r.; plan ciągu od Studni Kuczyńskiego do Zamulonego Syfonu – 9.11.2009 r. przy współpracy G. Karasińskiego i J. Skiby. Współrzędne geograficzne otworu w oparciu o mapę topograficzną Tatr wydawana przez Głównego Geodetę Kraju (http://maps.geoportal.gov.pl) zweryfikował J. Grodzicki (2013). Lokalizacja jaskini na tej mapie jest błędna. Według informacj z maja 2014 r otrzymanej od Z. Tabaczyńskiego górny otwór jaskini (Jaskinia Biała) znajduje się na wysokości1283 m, czyli o 23 m wyżej, niż podawana  w oryginalnej wersji jej planu.Plan zestawiony przez I. Luty w 1995 r. został uzupełniony o Jaskinię Białą i partie Pod Łukami wg Z. Tabaczyńskiego (Jaskinie TPN, 2004).

Ossowski G. 1883a (opis drogi i jaskini pod nazwą Duda); Pawlikowski J. G. 1887 (opis, pomiary); Chmielowski J. 1907 (opis i pomiary wg Pawlikowskiego); Świerz M. 1912 (wzmianka); Żmuda A. 1915a (opis roślinności przyotworowej); Żmuda A. 1916a (ditto); Świerz M. 1919, 1921, 1923 (wzmianki); Gadomski A. 1924 (wzmianka o występowaniu lodu); Zwoliński T. 1924 (informacje o odkryciach, fotografia korytarza); Zwolińscy T. i S. 1925 (dojście i opis); Gadomski A. 1926 (wzmianka o występowaniu lodu); Zwolińscy T. i S. 1927 (dojście i opis); Świerz M. 1927 (wzmianka); Zwolińscy T. i S. 1930 (dojście i opis); Wrzosek A. 1933 (wzmianki); Danysz-Fleszarowa R. 1933 (wymienia obie nazwy jako odrębne jaskinie); Szokalski J. 1934 (dojście i opis); Wiśniewski T. 1935 (oznaczenia mchów); Zwoliński T. 1937 (dojście i opis); Zwoliński T. 1946 (dojście i opis, wzmianka o odkryciach); Zwoliński T. 1947 (wzmianka); Zwoliński T. 1948 (dojście i opis); Zwoliński T. 1949 (o odkryciach w 1938 r.); Zwoliński T. 1951 (dojście i opis); Kowalski K. 1951d (o badaniach zoologicznych i meteorologicznych); Kowalski K. 1951g (wzmiankuje); Gradziński R. 1951 (ditto); Gradziński R. 1953a (o wyprawach Z1, Z2 i Z3); Kowalski K. 1953a (plan, opis inwentarzowy); Kowalski K. 1953b (występowanie nocka wąsatego); Kowalski K. 1953e (bibliografia); Kronika 1953 (o wyprawie Z2); Kuczyński M. 1953 (informacja o eksploracji); Zwoliński S. 1953a (informacja o eksploracji w kominach); Kowalski K. 1954b (o odkryciach); Kuczyński M. 1954 (o odkryciach); Zwoliński S. 1954a (o eksploracji); Zwoliński S. 1954b (plan, przekrój, zdjęcia); Burchard P. 1955a (relacja z akcji nurkowej); A. R. [Radomski A.] 1955 (o odkryciach); Kuczyński M. 1955 (relacja z wyprawy Z4); [Kowalski K.] 1955c (bibliografia); Umiński T. 1955 (o eksploracji krakowskiej w latach 1953-54); Zwoliński S. 1955a (informacja o odkryciach); Chodorowski A. 1956 (własności fizyczne wód); Kuczyński M., Gradziński R. 1956 (o chatce biwakowej); Kuczyński M., Starzecki W. 1956 (charakterystyka sprzętu nurkowego użytego w jaskini); Stecki K. 1956 (o eksploracji w latach 1954-55); Umiński T. 1956 (informacje o wyprawach Z1, Z2, Z3, i Z4); Burchard P. 1957 (opis wyprawy i odkryć); Gradziński R., Radomski A. 1957 (o mleku wapiennym); Szymczakowski W. 1957 (o zanieczyszczeniach); Burchard P. 1958 (beletrystyczny opis wyprawy i odkryć); Chodorowski A. 1958 (opis akcji ratowniczej); Chodorowscy W. i A. 1958 (o faunie wodnej); Gradziński R. 1958 (o wyprawach w latach 1956-57); Gradziński R. 1958b (o wypadku w Syfonie Ogazy); Rudnicki J. 1958a, 1958b (o genezie); Zwoliński S. 1958 (dojście, opis jaskini); Burchard P., Kowalski K. 1959 (historia, zdjęcia); Chodorowscy W. i A. 1959 (własności fizykochemiczne wody); Fischer E. 1959 (bakterie); Gradziński R., Kowalski K. 1959 (historia eksploracji, plan); Janasz T. i in. 1959 (monografia); Kowalski K. 1959b (o faunie); Wójcik Z. 1959b (opis geomorfologiczny); Wójcik Z. 1959c (o nurkowaniu w 1958 r.); Wójcik Z. 1959f (plan, przekrój, historia badań); Wójcik Z., Zwoliński S. 1959 (neotektonika); Burchard P. 1960 (o historii eksploracji); Chodorowscy W. i A. 1960 (hydrofauna); Doroszewski M. 1960 (o wymoczkach i grzybach); Gradziński R., Unrug R. 1960 (o naciekach grzybkowych); Pulina M. 1960 (dane hydrologiczne i morfologiczne); Pulina M. 1960a (mikroklimat); Pulina M. 1960b (wzmiankuje o historii badań, genezie, wieku); Rudnicki J. 1960 (geneza korkociągów); Sak A., Szapliński A. 1960 (ogólna charakterystyka, plan, o występowaniu nietoperzy); Wójcik Z. 1960a (osady); Wójcik Z. 1960b (osady); Wójcik Z. 1960c (wzmianka); Wójcik Z. 1960g (hipoteza o połączeniu z Jaskinią Naciekową); Zwoliński S. 1960 (historia eksploracji); Wołoszyn B.W. 1961 (fauna kręgowców, nietoperze); Wójcik Z. 1961a (o naciekach); Wójcik Z., Gradziński R. 1961 (o naciekach); Zwoliński S. 1961 (opis, plan, przekrój, historia poznawania); Kowalski K. 1962a (ogólne informacje); Kowalski K. 1962b (fauna ssaków); Fischer E. 1963 (bakterie); Wołoszyn B.W. 1963 (fauna); Dąbrowski T. 1964 (hydrografia); Dąbrowski T., Rudnicki J. 1964 (krasowe przepływy); Jodłowski S. 1964 (informacje o pomiarach, badaniach naukowych i odkryciach); Wołoszyn B.W. 1964 (fauna subfosylna); Bac M., Grochocka K. 1965 (geologiczna budowa masywu); Kowalski K. 1965 (wzmianka); Grodzicki J. 1966a (o wypadku nurkowym oraz odkryciach); Kronika 1966b (eksploracja w syfonach); Wójcik Z. 1966a (osady, geneza i wiek); Zwoliński T. 1966 (lokalizacja); Dąbrowski T., Rudnicki J. 1967 (hydrografia krasowa); Rudnicki J. 1967 (geneza, ewolucja, wiek); [Kobyłecki A.] 1968 (wzmiankuje o stanowiskach fauny); Koisar B. 1968 (opis i szkic partii za Syfonem Warszawiaków); Koisar B. 1968b (plan i opis inwentarzowy); Wójcik Z. 1968 (geneza, wiek, osady); Zwoliński S. 1968 (ogólna charakterystyka); Giżejewski J. 1969a (o eksploracji syfonów); Uchmański B. 1969c (o historii eksploracji); Bieroński J. 1970 (podaje charakterystykę geologiczną, klimatyczną); Grodzicki J. 1970 (geneza, wiek, ewolucja); Pulina M. 1970 (o historii badań, genezie, wieku i mikrokliamcie); Wołoszyn B. W. 1970 (fauna kręgowców, głównie nietoperzy); XV lat…, 1970 (wzmianki o historii eksploracji); Pulina M. 1971 (zjawiska lodowe); Szabunio A. 1971 (o kartowaniu i odkryciach); Skalski A. 1971 (wzmianka o faunie); Głazek J. i in. 1972 (wzmianka); Pulinowa M., Pulina M. 1972 (zjawiska lodowe); Gadzińska E. 1974 (hydrofauna); Pulina M. 1974a (mikroklimat); Pulina M. 1974b (wzmiankuje przy rozważaniach o denudacji chemicznej); Wójcik Z. 1974a (o wskaźnikowej roli przy badaniach ruchów pionowych); Wójcik Z. 1974b (o wieku); Kropiwnicka M., Burkacki M. 1976 (wzmianka); Sałyga K. 1976 (opis wypadku i akcji ratowniczej); Tatry Polskie 1976 (lokalizacja otworu na mapie); Wójcik Z. 1976b (informacje o badaniach naukowych); Dumnicka E. 1977 (hydrofauna); Kropiwnicka M., Burkacki M. 1977c (wzmianka o faunie); Grodzicki J. 1978a (tektonika, litostratygrafia); Wójcik Z. 1978c,d (wzmianki); Bac-Moszaszwili M. i in. 1979b (wzmianki o żwirach trzeciorzędowych); Burkacki M. 1979b (o pomiarach); Głazek J. i in. 1979a (ogólna charakterystyka); Głazek J. i in. 1979b (wzmianka); Sałyga K. 1979 (o wypadku i akcji ratowniczej); Burkacki W. 1980 (o odkryciach w Studni Maurycego); Kardaś R. M. 1980d (informacje o pobraniu nacieków do badań wieku); Kardaś R. M. 1980h (informacja o pomiarach); Bąk A. 1981 (eksploracja w zawalisku końcowym); Burkacki M. 1981 (o eksperymencie medycznym i eksploracji); Chabracka J., Krośkiewicz Z. 1981 (o eksperymencie medycznym); Chardez D., Delhez F. 1981 (wymieniają bakterie i pierwotniaki); Dumnicka E. 1981 (wymienia skąposzczety); Stecka Z. 1981 (wzmianka o historii eksploracji); Wójcik Z. 1982 (o genezie); Kardaś R.M. 1983e (dane morfometryczne); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie); Gradziński R. i in. 1985a,b (dane morfometryczne, plan, przekrój i lokalizacja otworu na mapie); Kardaś R.M. 1985a (wzmianka o postępach eksploracji); Wittman K. 1985 (odkrycia w Studni Maurycego); Kardaś R.M. 1986h (wzmianka o postępach eksploracji w 1985 r.); Kardaś R.M. 1986i (dane morfometryczne); Kronika 1986c (o odkryciu partii nad Łukami); Amirowicz A. 1988 (o udokumentowaniu partii nad Łukami); Baryła J. 1988b (wzmianka o wysadzeniu zawaliska); Kronika 1988a (postępy eksploracji); Kubin R. 1989 (eksploracja, plan Krętego Korytarza); Grodzicki J. 1991 (geneza, ewolucja); Zwoliński S. 1993 (o historii eksploracji, przekrój wstępnych partii); Jaskinie TPN 1995 (plan, przekrój i opis inwentarzowy); Gradziński M. 1995b (o nieścisłościach dokumentacji); Głazek J., Grodzicki J. 1996 (wzmianki o geologii i genezie jaskini); Bolek W. 1997b (odkrycia w Syfonie Warszawiaków, nowy plan syfonów, przekrój Syfonu Warszawiaków); Luty I. 1998a (eksploracja K. Starnawskiego w Syfonie Warszawiaków); Tomaszek M. 1998 (przenurkowanie nowych 7 m w ostatnim syfonie); Piksa K. 1998 (nietoperze); Nowak J. 1998b (liczenie nietoperzy – 55 osobników); Bielska T., Mickiewicz, J. 2000 (flora); Kicińska D. 2000 (o paleokierunkach cyrkulacji wód); Piksa K., Nowak J. 2000 (nietoperze); Gradziński M. 2001 (dane o eksploracji); Piksa K., Wołoszyn B. 2001 (nietoperze); Wiśniewski W.W. 2002b (nurkowanie w 1953 r.); Tomaszek T. 2003a (górny otwór jaskini, eksploracja w Partiach nad Łukami); Bulik J. 2004 (o próbnym nurkowaniu w 1956 r.); Kicińska D. 2004a (paleoprzepływy, geneza); Luty I. 2004 (eksploracja); Piksa K., Nowak J. 2004 (monitoring nietoperzy w latach 1997-2004); Nowicki T. 2004 (ewolucja w świetle datowania nacieków); Gradziński M. i in. 2005 (uwagi o genezie); Kicińska D. 2005 (paleoprzepływy, geneza, osady, wiek nacieków); Kronika – jaskinie 2005, (dokumentacja zanieczyszczeń jaskini dla TPN); Barczyk G. 2008 (badania hydrogeologiczne systemu wywierzyskowego, schematyczny plan, charakterystyka); Gradziński M. i in. 2009 (wzmianki o genezie i ewolucji); Szczygieł J. 2015a (badania nad przejawami neotektoniki).

Grześkowiak M. 1962 (współczesne procesy geomorfologiczne); Koisar B. 1967 (plan 1:400); Pacuła L., Walczak H. 1967 (szkice ciągów); Grodzicki J. 1969 (geneza, tektonika); Grodzicki J. 1969b (ciąg pomiarowy od Ponoru po Okno Krakowskie); Matejuk W. 1985 (informacja o odkryciach); Szymanowski W. 1985 (plan głównego ciągu 1:400); [Siarzewski W., Zwolińska Z.] 1986 (plany, przekroje, szkice terenowe i ciąg pomiarowy); Albrzykowski G. 1989 (plan Krętego Korytarza); Grodzicki J. i in. 2000 (zmiany antropogeniczne).