Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Schronisko Przechodnie w Żytniej Skale
Inne nazwy Jaskinia Przechodnia w Żytniej Skale
Nr inwentarzowy J.Olk.I-04.95
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°48′06,80″, φ: 50°11′10,10″
Gmina Wielka Wieś (gm. wiejska)
Powiat krakowski
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Park krajobrazowy Dolinki Krakowskie
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu NE
Pozostałe otwory 2 - ku NW.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 443
Wysokość względna [m]
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 0
Długość [m]
w tym szacowane [m]
17,20
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Wyżyna Olkuska, Bębło, Żytnia Skała, Dolina Kluczwody.
Opis drogi dojścia do otworu
Z centrum Bębła jedziemy ul. Kwiatową w kierunku Wierzchowia. Przed samym ogrodzeniem posesji nr 45 skręcamy w lewo, w dół, w szutrową drogę w kierunku NE. Po ok. 150 m dojeżdżamy do tablicy informacyjnej omawiającej warunki przyrodnicze Żytniej Skały. Jesteśmy u podstawy południowo-zachodniego zbocza Żytniej Skały. Schronisko leży po północnej stronie wzgórza. Znajduje się tu grupa skalna rozciągnięta z zachodu na wschód. Otwory schroniska znajdują się u podstawy ściany, na wschodnim skraju grupy skalnej.
Opis jaskini

Schronisko powstało w wapieniach skalistych górnej jury (oksford) na skrzyżowaniu dwóch pionowych szczelin ciosowych. Szczeliny te rozmyły wody krasowe tworząc 2 wysokie, ostrołukowe korytarze. Na ich skrzyżowaniu powstał komin krasowy. Szczelina o przebiegu NW-SE przedłuża się w ślepy korytarzyk zakończony odnogą w prawo. Nacieków jaskiniowych nie posiada a na ścianach są widoczne niewielkie ślady rozmyć krasowych. W kilku miejscach ściany są pokryte czarnymi nalotami. Namulisko jest gliniaste z domieszką humusu i kamieni. Do czasów Kowalskiego namulisko pozostawało nienaruszone, a i w późniejszym okresie nie było badane.
Dzięki dużym otworom jest mocno przewiewne i w miarę suche. Schronisko jest w większości widne lub oświetlone światłem rozproszonym.
W zasięgu światła na ścianach rozwijają się glony.
We wnętrzu nie zaobserwowano przedstawicieli fauny.

Historia badań

W 1982 roku T. Madeyska omawia interdyscyplinarne badania osadów jaskiniowych. W 1986 roku E. Foltyn wymienia schronisko w kontekście paleolitycznych stanowisk jaskiniowych. W roku 2000 T. Madeyska w popularyzatorski sposób omawia „dzieje w jaskiniach zapisane”. W 2008 roku M. Lorenc omawia możliwość rekonstrukcji paleotemperatur vistulianu na podstawie kopalnych zespołów ptaków.

Historia eksploracji

Znane od bardzo dawna.

Historia dokumentacji

Jak wspomina Kowalski pierwszą wzmiankę podaje o nim Czarnowski w 1899 roku, później było kilkakrotnie wymieniane. W 1951 r. K. Kowalski podaje krótki opis i plan oraz nadaje mu numer 102. W 1967 roku (Kowalski i in.) przeprowadzono badania osadów znanych schronisk podskalnych na Żytniej Skale. W 1981 roku plan schroniska wykonuje D. Lisoń, a opis sporządza M.Czepiel. Później wymienia je Szelerewicz i Górny (1986) podając jego długość i nadając numer.
Pomiary wykonał w 2015 r. Norbert Sznober.
Plan opracował N. Sznober.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Kowalski K. 1951 (plan, krótki opis); Kowalski K. et al. 1967 (sprawozdanie z badań osadów schronisk podskalnych); Madeyska T. 1982 (badania interdyscyplinarne osadów jaskiń i schronisk); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wymieniają, podają długość); Foltyn E. 1986; Madeyska T. 2000 (zapis paleośrodowiska w osadach); Lorenc M. 2008 (paleoklimat na podstawie badań avifauny); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2018a (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Czepiel M. 1981 (opis, plan Lisonia).
Autorzy opracowania Adam Polonius, Norbert Sznober
Redakcja Halina Grodzicka
Stan na rok 2018
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki otwór NE schoroniska Podgląd grafiki plan
Obiekt w serwisie Geostanowiska Geostanowisko Geostanowisko
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie