Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Schronisko Przechodnie w Żytniej Skale |
Inne nazwy | Jaskinia Przechodnia w Żytniej Skale |
Nr inwentarzowy | J.Olk.I-04.95 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°48′06,80″, φ: 50°11′10,10″ |
Gmina | Wielka Wieś (gm. wiejska) |
Powiat | krakowski |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Park krajobrazowy Dolinki Krakowskie |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | NE |
Pozostałe otwory | 2 - ku NW. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 443 |
Wysokość względna [m] | |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 0 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
17,20
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Wyżyna Olkuska, Bębło, Żytnia Skała, Dolina Kluczwody. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Z centrum Bębła jedziemy ul. Kwiatową w kierunku Wierzchowia. Przed samym ogrodzeniem posesji nr 45 skręcamy w lewo, w dół, w szutrową drogę w kierunku NE. Po ok. 150 m dojeżdżamy do tablicy informacyjnej omawiającej warunki przyrodnicze Żytniej Skały. Jesteśmy u podstawy południowo-zachodniego zbocza Żytniej Skały. Schronisko leży po północnej stronie wzgórza. Znajduje się tu grupa skalna rozciągnięta z zachodu na wschód. Otwory schroniska znajdują się u podstawy ściany, na wschodnim skraju grupy skalnej.
|
Opis jaskini |
Schronisko powstało w wapieniach skalistych górnej jury (oksford) na skrzyżowaniu dwóch pionowych szczelin ciosowych. Szczeliny te rozmyły wody krasowe tworząc 2 wysokie, ostrołukowe korytarze. Na ich skrzyżowaniu powstał komin krasowy. Szczelina o przebiegu NW-SE przedłuża się w ślepy korytarzyk zakończony odnogą w prawo. Nacieków jaskiniowych nie posiada a na ścianach są widoczne niewielkie ślady rozmyć krasowych. W kilku miejscach ściany są pokryte czarnymi nalotami. Namulisko jest gliniaste z domieszką humusu i kamieni. Do czasów Kowalskiego namulisko pozostawało nienaruszone, a i w późniejszym okresie nie było badane. |
Historia badań |
W 1982 roku T. Madeyska omawia interdyscyplinarne badania osadów jaskiniowych. W 1986 roku E. Foltyn wymienia schronisko w kontekście paleolitycznych stanowisk jaskiniowych. W roku 2000 T. Madeyska w popularyzatorski sposób omawia „dzieje w jaskiniach zapisane”. W 2008 roku M. Lorenc omawia możliwość rekonstrukcji paleotemperatur vistulianu na podstawie kopalnych zespołów ptaków. |
Historia eksploracji |
Znane od bardzo dawna. |
Historia dokumentacji |
Jak wspomina Kowalski pierwszą wzmiankę podaje o nim Czarnowski w 1899 roku, później było kilkakrotnie wymieniane. W 1951 r. K. Kowalski podaje krótki opis i plan oraz nadaje mu numer 102. W 1967 roku (Kowalski i in.) przeprowadzono badania osadów znanych schronisk podskalnych na Żytniej Skale. W 1981 roku plan schroniska wykonuje D. Lisoń, a opis sporządza M.Czepiel. Później wymienia je Szelerewicz i Górny (1986) podając jego długość i nadając numer. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Kowalski K. 1951 (plan, krótki opis); Kowalski K. et al. 1967 (sprawozdanie z badań osadów schronisk podskalnych); Madeyska T. 1982 (badania interdyscyplinarne osadów jaskiń i schronisk); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wymieniają, podają długość); Foltyn E. 1986; Madeyska T. 2000 (zapis paleośrodowiska w osadach); Lorenc M. 2008 (paleoklimat na podstawie badań avifauny); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2018a (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Czepiel M. 1981 (opis, plan Lisonia).
|
Autorzy opracowania | Adam Polonius, Norbert Sznober |
Redakcja | Halina Grodzicka |
Stan na rok | 2018 |
Grafika, zdjęcia | otwór NE schoroniska plan |
Obiekt w serwisie Geostanowiska | Geostanowisko |