Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Schronisko Wysokie w Żytniej Skale
Inne nazwy Jaskinia Wysoka w Żytniej Skale
Nr inwentarzowy J.Olk.I-04.97
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°48′05,40″, φ: 50°11′10,00″
Gmina Wielka Wieś (gm. wiejska)
Powiat krakowski
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Park krajobrazowy Dolinki Krakowskie
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu NW
Pozostałe otwory 2 - ku NE.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 445
Wysokość względna [m]
Głębokość [m] 1
Przewyższenie [m] 4,50
Deniwelacja [m] 5,50
Długość [m]
w tym szacowane [m]
16,50
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Wyżyna Olkuska, Bębło, Żytnia Skała, Dolina Kluczwody.
Opis drogi dojścia do otworu
Z centrum Bębła jedziemy ul. Kwiatową w kierunku Wierzchowia. Przed samym ogrodzeniem posesji nr 45 skręcamy w lewo, w dół, w szutrową drogę w kierunku NE. Po ok. 150 m dojeżdżamy do tablicy informacyjnej omawiającej warunki przyrodnicze Żytniej Skały. Jesteśmy u podstawy południowo-zachodniego zbocza Żytniej Skały. Schronisko leży po północnej stronie wzgórza. Znajduje się tu grupa skalna rozciągnięta z zachodu na wschód. Otwór schroniska znajduje się u podstawy ściany, po zachodniej stronie grupy skalnej.
Opis jaskini

Schronisko ma charakter wielkiej komory powstałej na pionowych szczelinach. W wejściu leży wielki blok skalny tarasujący wejście do komory. W stropie widoczne są kotły wirowe, a w końcowej części znajduje się komin o wysokości 5,5 m. W prawej ścianie komory znajduje się wejście do krótkiego korytarzyka, który w ostatnim czasie został przekopany do drugiego otworu. Kowalski (1951) opisuje ten korytarzyk jako zamulony.
Powstało w górnojurajskim (oksford) wapieniu skalistym w wyniku rozmycia szczelin przez wody krasowe. Ściany z licznymi śladami przepływu wody są pokryte ciemnymi nalotami. Brak nacieków jaskiniowych. Namulisko jest humusowo-gliniaste. Kowalski pisze, że nie było rozkopywane.
Schronisko w całości znajduje się pod wpływem zewnętrznych warunków atmosferycznych, jest całe widne.
W zasięgu światła na ścianach rozwijają się glony, porosty i mchy.
Przedstawicieli fauny jaskiniowej nie zaobserwowano.

Historia badań

W 1982 roku T. Madeyska omawia interdyscyplinarne badania osadów jaskiniowych. W1986 roku E. Foltyn wymienia schronisko w kontekście paleolitycznych stanowisk jaskiniowych.

Historia eksploracji

Znane od bardzo dawna. Jak wspomina Kowalski pierwszą wzmiankę podaje o nim Czarnowski w 1899 roku, a później było kilkakrotnie wymieniane.

Historia dokumentacji

W 1951 r. K. Kowalski podaje jego krótki opis i plan oraz nadaje mu numer 104. W 1967 roku (Kowalski i in.) przeprowadzono badania osadów znanych schronisk podskalnych na Żytniej Skale. W 1981 roku jego plan wykonuje D. Lisoń, a opis M.Czepiel. Później wymienia je Szelerewicz i Górny (1986) podając jego długość i nadając numer.

Pomiary wykonał w lutym 2018 r. Adam Polonius.
Plan opracował A. Polonius.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Kowalski K. 1951 (plan, krótki opis); Kowalski K. et al. 1967 (sprawozdanie z badań osadów schronisk podskalnych); Madeyska T. 1982 (badania interdyscyplinarne osadów jaskiń i schronisk); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wymieniają, podają długość); Foltyn E. 1986 (wymienia); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2018a (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Czepiel M. 1981 (opis, plan Lisonia).
Autorzy opracowania Adam Polonius
Redakcja Halina Grodzicka
Stan na rok 2018
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki otwór (po prawej) Podgląd grafiki plan
Obiekt w serwisie Geostanowiska Geostanowisko Geostanowisko
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie