Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Nisza z Jaworem |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | T.D-08.49 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°51′59,75″, φ: 49°15′05,36″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | WSW |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1075 |
Wysokość względna [m] | 95 |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 0 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
10,40
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Na prawym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, w Organach, w żlebie ograniczającym od południa turnię zwaną Okrętem. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Obiekt znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Od Lodowego Źródła w Dolinie Kościeliskiej idziemy szlakiem wiodącym do Jaskini Mroźnej. Na wyraźnej płaśni skręcamy na prawo i wygodną, choć nieoznakowaną ścieżką dochodzimy w pobliże szczytu Okrętu (jest to droga prowadząca do Okien Zbójnickich). Z miejsca, gdzie ścieżka przechodzi obok grani Okrętu, skręcamy z niej na prawo i schodzimy do żlebu tuż za tą granią. Żleb staje się coraz bardziej stromy, w końcu przechodzi w pionowy, około 15-metrowy próg, z którego zjeżdżamy. Z miejsca lądowania trawersujemy niewygodną, kruchą półką w kierunku ściany turni, wprost do otworu położonego w jej załomie, nad progiem (konieczna asekuracja). Inna droga wiedzie od dołu: przeprawiamy się przez potok i wchodzimy zarośniętym żlebem pod próg. Stąd trawersem, jak opisano wyżej lub wspinając się kilka metrów (bardzo trudno) wprost do otworu. Dojście w końcowym odcinku bardzo trudne, konieczna lina. Aktualnie (2009 r.) żleb wypełniają zwalone drzewa, co utrudnia dojście do jaskiń. Zwiedzanie bez trudności.
|
Opis jaskini |
Otwór jest wysoki, rozwinięty na szczelinie przecinającej całą turnię; ma 6 m wysokości i 2,5 m szerokości. Wiedzie do obszernej, podłużnej komory o płaskim dnie, która przechodzi na końcu w zwężającą się szczelinę. Nisza została wymyta na szczelinie tektonicznej w wapieniach mezozoicznych jednostki Organów (seria wierchowa, płaszczowina Czerwonych Wierchów). Jej ściany są nieco zwietrzałe, miejscami pokryte drobnymi naciekami grzybkowymi. Namulisko stanowi osad gliniasty z domieszką gruzu wapiennego, przy otworze nieco gleby. Nisza jest sucha, cała oświetlona. Wyczuwa się przewiew ze szczeliny końcowej. W otworze rośnie jawor, występują trawy oraz inne rośliny kwiatowe, a także paprocie i mchy. Na ścianach widać różne gatunki porostów. W komorze znaleziono ślimaki oraz owady. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Podczas przeszukiwania rejonu Okrętu, w dniu 8.10.1933 r., S. Zwoliński i J. Zahorski zwrócili uwagę na skośną szczelinę przecinającą „wielką turnię”. W szczelinie tej „czerni się cały szereg obszernych i głębokich wnęk”. Była to zapewne Nisza z Jaworem. Inne wnęki są płytkie (0,5-2 m), a złudzenie ich głębokości daje zabarwienie porostami na czarno. Informację o tej akcji przekazał Zwoliński jedynie w prywatnym notatniku (wydanym w 1993 r.). Otwór znany był też J. Rudnickiemu, który w 1958 r. przeprowadzał w tej okolicy badania geologiczne. Jego położenie zaznaczył na szkicu w zeszycie terenowym, niszy jednak nie zwiedzał. |
Historia dokumentacji |
W ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ dokumentację niszy sporządziła 24 lipca 1992 r. I. Luty przy współpracy T. Mardala. Pomiary wykonano taśmą parcianą i busolą geologiczną Meridian. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Zwoliński, S. 1993 (wzmianka o poszukiwaniach w tym rejonie i zwiedzaniu, bez nazwy); Jaskinie TPN 1993b (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Rudnicki, J. 1957-1959 (szkic ściany z zaznaczonym otworem).
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |