Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia w Dudzińcu |
Inne nazwy | Schron w Dudzińcu, Pseudodmuchawa, Szczelina z Belką, Dmuchawa |
Nr inwentarzowy | T.D-05.09 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°49′15,45″, φ: 49°14′51,93″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | SW |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1250 |
Wysokość względna [m] | 235 |
Głębokość [m] | 3,50 |
Przewyższenie [m] | 1,50 |
Deniwelacja [m] | 5 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
17
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | W prawym orograficznie zboczu Doliny Chochołowskiej, na północno-wschodnim stoku Dudzińca (sensu Wrzosek 1933). |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Dnem Doliny Chochołowskiej docieramy w okolice otworu Dziury nad Potokiem T.D-05.01 (około 200 m za odgałęzienie Ścieżki nad Reglami). Stąd skręcamy na lewo i podchodzimy nieznakowaną, zwykle zarośniętą ścieżką, wiodącą rozległym żlebem w Dudziniec. Przy pierwszym, niewyraźnym rozwidleniu w dolnej części tego żlebu, idziemy jego główną gałęzią, nieco na prawo, ku S, a przy drugim rozwidleniu skręcamy na lewo do góry, do trawiastego, stromo wznoszącego się, bocznego żlebu. Podchodzimy nim ponad 250 m, w pobliże skał położonych po lewej (północnej) stronie żlebu, około 20–30 m od jego osi. Skręcamy na lewo i obchodzimy najbliższą żlebu skałkę od dołu, następnie idziemy do góry wzdłuż jej NW ściany, gdzie niebawem odnajdujemy otwór poszukiwanej jaskini. Dojście łatwe, zwiedzanie uciążliwe, ciasno (trzeba pokonać trudny zacisk).
|
Opis jaskini |
Obszerny otwór ma około 2,5 m wysokości i prawie 2 m szerokości. Prowadzi do wznoszącej się lekko nyży wstępnej, z dużymi głazami na dnie. Z jej końca, przy lewej ścianie, biegnie bardzo wąska szczelina (0,2 m), która opada na początku 1,4-metrowym prożkiem (w szczelinie jest belka ułatwiająca wyjście). Ma ona około 5–7 m wysokości. Kilka metrów dalej, przy sporych wantach, szczelina zakręca na prawo (za wantami jest jej najniższy punkt (–3,5 m) i biegnie jeszcze około 9 m W jej górnej części następuje rozszerzenie. Szczelinę kończy zawalisko. Jaskinia rozwinęła się na nieco rozmytej szczelinie tektonicznej w wapieniach malmo-neokomu wierchowej serii paraautochtonicznej. Ściany są gładkie, miejscami występują na nich drobne nacieki grzybkowe. Dno buduje namulisko gliniaste i gruz wapienny, a we wstępnej nyży – gleba i duże wanty oberwane ze stropu. Jaskinia jest sucha (namulisko – nieco wilgotne). Światło sięga do około 6 m w głąb. Wyczuwa się silny, bardzo zimny przewiew. W otworze i w nyży wstępnej rozwijają się niezbyt liczne rośliny kwiatowe oraz paprocie, mchy, glony i porosty. Faunę reprezentują liczne gatunki pająków, motyle (min. motyle Scoliopteryx libatrix) szare ćmy, różne gatunki pająków, kosarze, muchówki i inne owady; przy otworze znaleziono tez ślimaki, |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Wstępna nyża znana była od dawna. Zwiedzali ją bracia Zwolińscy (prawdopodobnie w 1923 r.). Pierwszą wzmiankę zamieścił Wrzosek (1933), który poznał schronisko podczas prac terenowych prowadzonych w latach 1931 - 32. W końcu lat 1970 – tych umieszczono belkę w ciasnym przełazie za nyżą wstępną. Nie wiadomo jednak, czy wówczas przedostano się do dalszej części groty. Nazwę Schron w Dudzińcu nadano grocie w 1976 r., podczas opracowywania spisu jaskiń do mapy krasowo-speleologicznej TPN, podając na mapie błędną lokalizację (Gradziński i in. 1985a). W inwentarzu jaskiń TPN (red. Grodzicki, 1991) pod tą nazwą zamieszczono plan Schronu w Wyżniej Bramie Chochołowskiej (położonego na S stoku wschodniej części bramy), mylnie identyfikowanego jako Schron w Dudzińcu (błędna nazwa druga), a w opisie innej groty (pod nazwą Schron w Dudzińcu) zawarto informacje dotyczące położenia dwóch różnych jaskiń: Schronu w Dudzińcu i Dmuchawy. Na mapie TATRY POLSKIE 1984 zlokalizowano Schron w Wyżniej Bramie Chochołowskiej pod błędną nazwą Schron w Dudzińcu. W czerwcu 1986 r. zwiedził opisywaną szczelinę do końca W.W. Wiśniewski w towarzystwie T. Mączki. Wykonał wówczas pomiary przy pomocy busoli geologicznej i taśmy parcianej. Autor ten wymienił grotę w spisie jaskiń Kominiarskiego Wierchu oraz zamieścił jej plan i dane historyczne pod nazwą Schron w Dudzińcu (Wiśniewski, 1988). |
Historia dokumentacji |
Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich prowadzonych przez PTPNoZ, dokumentację nyży wstępnej i części szczeliny sporządziła I. Luty przy współpracy A. Gajewskiej w dniu 4 września 2003 r. Pomiary wykonano przy użyciu busoli i klizymetru Sisteco oraz taśmy parcianej. Otwór sfotografowali K. Recielski i I. Luty. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). Plan na podstawie planu W.W. Wiśniewskiego z 1986 r. oraz pomiarów własnych nyży i wstępnej części szczeliny opracowała I. Luty (wkładka na końcu tomu). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Wrzosek, A. 1933 (ogólna wzmianka bez nazwy); Borowiec i in. 1977 (wymieniają pod nazwą Schron w Dudzińcu, podają długość 25 m); Gradziński, R. i in. 1985a (niektóre dane morfometryczne, błędna lokalizacja na mapie pod nazwą Schron w Dudzińcu); Wiśniewski, W.W. 1988 (wymienia w wykazie jaskiń Kominiarskiego Wierchu pod nazwą Schron w Dudzińcu, zamieszcza plan i dane historyczne); Jaskinie TPN 2004 (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia | plan |