Od centrum Częstochowy należy udać się drogą asfaltową na wschód, wzdłuż doliny Warty, przez dzielnicę Zawodzie w kierunku Mstowa. Po około 6-ciu kilometrach, na końcu wioski Mirów, 100 m za skrzyżowaniem z drogą na Osona, tuż za mostem, należy skręcić w stronę rzeki Warty. Idąc na wschód, wzdłuż jej prawego brzegu, po przejściu 0,5 km dochodzimy do dwóch charakterystycznych skałek, nazywanych Jaś i Małgosia. W większej z nich, stojącej bliżej rzeki, znajduje się schronisko. Po drugiej, północnej stronie Warty znajduje się Skała Balikowa, która razem z powyższymi tworzy Bramę Mirowską.

Schronisko posiada wiele połączeń z powierzchnią. Główny otwór znajduje się od strony wschodniej. Jest szeroki (2,5 m) i dość niski (0,5 m), kształtem przypominający rozciągnięty trójkąt. Z prawej, północnej strony jest on otwarty - tworzy tu wąski prześwit. Po stronie zachodniej, w środku ścianki ostańca, 3 m nad jego podstawą, widoczny jest otwór o trójkątnym kształcie, szerokości 1,3 m i wysokości 0,5 m. Oprócz tych otworów są jeszcze dwa wąskie prześwity.  

Schronisko jest wymyte na dwóch krzyżujących się pęknięciach - pionowym i poziomym w wapieniach jurajskich. Tworzy je jedna niska (0,7 m) salka, o wymiarach 3x4 m, od strony północnej połączona z powierzchnią.

Strop oraz ścianki są silnie skorodowane, z licznymi wnękami i wymyciami. Nie mają nacieków. Spąg jest skalisty, lity, jedynie w pobliżu otworu wschodniego ukryty pod próchnicowym namuliskiem. Schronisko jest suche i widne. Nie stwierdzono w nim występowania okazów flory i fauny.

Schronisko było znane miejscowej ludności. Prawdopodobnie do niego odnosi się opis Premika z 1934 r.: „ Dolina rzeki na tym odcinku ma charakter rzeki przełomowej. Płynie ona tutaj wartko wśród nagich i poszarpanych skał wapiennych, które rozpadają się w fantastyczne kształty, kominy i iglice. Tu i ówdzie na przepaścistym jasnym brzegu wapiennym widnieją czarne plamy tajemniczych grot.”.
Schronisko było wzmiankowane przez Szelerewicza i Górnego (1986), jako Schronisko w Skale Jaś i Małgosia, na podstawie informacji Z. Biernackiego (1971) oraz przez Zygmunta (2003) jako Schronisko w Bramie Mirowskiej.

Materiały obserwacyjne zebrał w dniu 29 lutego 2000 r. J. Zygmunt. Dane zaktualizował J. Zygmunt (2009 r.).
Plan opracował J. Zygmunt.

Premik J. 1934 (wzmianka); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wykaz obiektów); Zygmunt J. 2003 (wykaz jaskiń, pn Schronisko I w Bramie Mirowskiej); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2011a (plan i opis inwentarzowy); Zygmunt J. 2013 (replika planu - zmniejszony - i opisu (rozszerzonego o dane historyczne) z t.1 Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej pn. Schronisko w Bramie Mirowskiej, fot. otworu, pod nr inwentarzowym wg własnego podziału autora).

Biernacki Z. 1971 msk (opis, szkic); Zygmunt J. i in. 2000 (dokumentacja).