Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Schron nad Przełączką |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | T.D-18.02 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°59′36,89″, φ: 49°14′56,84″ |
Gmina | Zakopane (gm. miejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | NW |
Pozostałe otwory | 2 - ku NE, 1426 m n.p.m. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1420 |
Wysokość względna [m] | 100 |
Głębokość [m] | 6,70 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 6,70 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
9
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | W lewym orograficznie zboczu Doliny Jaworzynki, w Żlebie pod Czerwienicą, we wschodniej grupie skał Turni Jaworzyńskich (Czuby Jaworzyńskiej). |
Opis drogi dojścia do otworu |
Schron znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Żółto znakowanym szlakiem wiodącym Doliną Jaworzynki docieramy do miejsca, gdzie odgałęzia się na prawo Żleb pod Czerwienicą. Percią wiodącą wschodnim zboczem tego żlebu, a następnie przechodzącą na zachodni stok, docieramy do Wyżniej Polany Jaworzynki i dalej trawersujemy zbocze. Następnie skręcamy na prawo w górę i percią prowadzącą do Jaskini Magurskiej T.D-18.01 docieramy pod wschodnią część skał Turni Jaworzyńskich. Stąd idziemy pod nimi na prawo (w kierunku ujścia doliny), do przełączki między skałami południowej części Czuby Jaworzyńskiej, a niewielką turnią. Z przełączki wspinamy się kilkanaście metrów na lewo (ku S) po stromych trawkach, do widocznego już stąd poszukiwanego otworu. Dojście i zwiedzanie łatwe.
|
Opis jaskini |
Obszerny otwór główny ma ponad 3,5 m wysokości, a jego szerokość wynosi około 1,5 m. Wiedzie do szczelinowego, wznoszącego się stromo schroniska. Prawa ściana schronu jest gładka, płytowa, zapadająca pod kątem 65° ku NW. W stropie, na jej kontakcie z lewą ścianą, widać niskie, szczelinowe okno (górny otwór) o długości 1,4 m. Wzdłuż prawej ściany, w dnie jest wąska szczelina o głębokości około 1,5 m, w której zaklinowały się duże wanty. Schronisko powstało na szczelinie uskoku w wapieniach malmo-neokomu (seria wierchowa, fałd Giewontu). Dno jest bardzo strome, skaliste, w pobliżu linii okapu pokryte cienką warstwą gleby. W głębi, na niewielkim wypłaszczeniu oraz w szczelinie przy prawej ścianie, występuje namulisko gliniasto-piaszczyste z okruchami wapieni, są też duże wanty oberwane ze stropu. Wilgotność i przewiew zależą tu od warunków atmosferycznych panujących na powierzchni terenu. Światło sięga do końca. Rośliny kwiatowe (głównie trawy) rozwijają się głównie przy otworze, nieliczne egzemplarze sięgają do 5 m. W głębi, na ścianach widać mchy, glony i porosty. Występują owady. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Schron mógł być znany od dawna. Zwoliński (1955b) zamieścił wzmiankę o licznych wnękach w turniach Czuby Jaworzyńskiej, nie podając jednak ich nazw ani opisów. Być może wzmianka dotyczy również tego obiektu. |
Historia dokumentacji |
Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich prowadzonych przez OW PTPNoZ, dokumentację schronu sporządziła w dniu 30 lipca 1980 r. I. Luty przy współpracy M. Kropiwnickiej, przeprowadziła wtedy również pomiary sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu metodą ciągu busolowo-taśmowego. Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Ostatnio zwiedzano schron i weryfikowano plan jesienią 2000 r. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Zwoliński S. 1955b (wzmianka o występowaniu i genezie schronów w tej okolicy, bez nazw, może dotyczyć opisywanego obiektu); Kronika 1980c (wzmianka o pracach inwentaryzacyjnych, bez nazwy); Jaskinie TPN 2002b (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia | plan i przekrój |