Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia nad Prożkiem w Żlebie Na Spady
Inne nazwy
Nr inwentarzowy T.E-07.25
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°51′14,14″, φ: 49°14′29,65″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu NNE
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1375
Wysokość względna [m] 275
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 0
Długość [m]
w tym szacowane [m]
12
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne W prawym orograficznie zboczu Żlebu Żeleźniak wciętego w zachodnim stoku Doliny Kościeliskiej, w prawej orograficznie ścianie bocznego Żlebu na Spady. Żleb na Spady odgałęzia się ku zachodowi w górnej części Żlebu z Bramką (nazywanego też w publikacjach W.W. Wiśniewskiego Żlebem z Bramkami lub Żlebem z Mostami), który z kolei jest odgałęzieniem (ku W) Głębowca (żlebu z Żeleźniakową Bramą). Patrząc od Zawieszonej Skały ku wschodowi Żleb na Spady jest pierwszym wciętym głęboko w ściany żlebem; wyprowadza on nad Żeleźniakowe Spady.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Z Doliny Kościeliskiej skręcamy za pierwszym mostkiem powyżej Polany Pisanej na prawo i trawersujemy zbocze niewyraźną percią do dna Żlebu Żeleźniak. Dalej idziemy w górę tego żlebu około 300 m, następnie skręcamy na lewo, pod skałki widoczne w zachodnim ograniczeniu żlebu zwanego Głębowcem (jest to drugi licząc od dołu żleb, przy czym pierwszy jest mniej wyraźny, bez muru skalnego na dole). Głębowcem podchodzimy stromo kilkaset metrów, aż do miejsca, gdzie po obu stronach zanikną skały ograniczające żleb. Stąd trawersujemy na prawo, nieco do góry przez grzędę, górną część Żlebu z Bramką i dalej do następnego Żlebu na Spady. (Znając dobrze układ skał i licznych żlebów, można tu dojść mniej stromo, trawersując do góry zbocze Żeleźniaka, od ścieżki wyprowadzającej z Jaskini Mylnej). Zaraz za trawersem, w wybitnej skale położonej między dwoma ostatnimi żlebami, w prawym orograficznie zboczu Żlebu na Spady spostrzegamy wielką niszę z okapem kryjącym Jaskinię z Mułem T.E-7.31. Wspinamy się na mały, śliski prożek w żlebie (można go obejść) i zaraz nad nim mijamy otwór Nyży nad Prożkiem w Żlebie na Spady T.E-7.29. Kilka metrów dalej, tuż za końcem okapu, znajduje się obszerny otwór poszukiwanej jaskini. Dojście łatwe lecz uciążliwe, zwiedzanie łatwe, ciasno.
Opis jaskini

Otwór jest myty, półkolisty, ma 1,9 m szerokości i 1,6 m wysokości. wiedzie do wysokiej nyży wstępnej, długiej na ponad 2,5 m. Na wprost odchodzi od niej nad małym prożkiem (0,6 m) zwężająca się, krótka szczelina. Nieco na lewo od prożka wznosi się niewielki, pochyły, częściowo myty kominek, a na prawo – główny korytarzyk o długości około 6 m. Otwór korytarzyka jest niski (0,4 m), o szerokości 1,1 m. Prowadzi on do pochylonej, wąskiej (do 0,4 m) szczeliny z zaciskiem przy sporej wancie (0,22 m) w środkowej części korytarzyka. Ciąg ten kończy się ślepo.

Jaskinia rozwinęła się na rozmytej szczelinie, w wapieniach malmo-neokomu wierchowej serii paraautochtonicznej. Jej ściany są miejscami myte, nieco zwietrzałe. We wnętrzu korytarzyka widać zagłębienia wirowe. Występują drobne nacieki grzybkowe. Namulisko buduje żółta glina jaskiniowa oraz gruz wapienny, a przy otworze – gleba. W nyży wstępnej widać legowisko z suchych kępek trawy oraz odchody zwierząt.

Nyża jest sucha nawet po opadach, korytarzyk – nieco wilgotny. Przewiewu nie wyczuwa się. Światło sięga do początku korytarzyka.

W otworze rozwijają się rośliny kwiatowe, mchy i małe paprocie, na ścianach – porosty.

W korytarzyku widać liczne owady (m.in. motyle Scoliopteryx libatrix, szare ćmy, różne gatunki pająków, kosarze, muchówki).

Historia badań
Historia eksploracji

Opisywany obiekt znany był wcześniej W.W. Wiśniewskiemu, który w latach 1975–76 poszukiwał jaskiń w Żeleźniaku. Wymienia go w wykazie jaskiń masywu Kominiarskiego Wierchu (Wiśniewski,1988).

Historia dokumentacji

Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich prowadzonych przez PTPNoZ, dokumentację szczeliny sporządziła w dniu 14 września 2003 r. I. Luty przy współpracy W. Sygowskiej. Pomiary wykonano przy użyciu busoli i klizymetru Silva oraz taśmy parcianej. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Wiśniewski, W.W. 1988 (wymienia w wykazie jaskiń Kominiarskiego Wierchu, podaje niektóre dane morfometryczne); Jaskinie TPN 2004 (plan i opis inwentarzowy). Opracowała Izabella Luty.
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Izabella Luty
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2010
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie