Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia Ziobrowa |
Inne nazwy | SYSTEM Jaskinia Ziobrowa, Jaskinia Niżnia pod Zamkiem, Jaskinia Zbiorowa |
Nr inwentarzowy | T.E-08.25 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°51′49,66″, φ: 49°14′20,06″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | NW |
Pozostałe otwory | 2 (Jaskinia pod Niżnią Zbójnicką Turnią T.E-08.27) - ku SW, 1108 m n.p.m. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1104 |
Wysokość względna [m] | 75 |
Głębokość [m] | 1,60 |
Przewyższenie [m] | 17 |
Deniwelacja [m] | 18,60 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
160
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Na prawym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, w Żarze, pod skałami Niżniej Zbójnickiej Turni. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Dnem doliny, od mostka znajdującego się tuż powyżej odgałęzienia szlaku do Jaskini Mylnej idziemy kilkadziesiąt metrów na południe i w dogodnym miejscu skręcamy w lewo, na strome, zalesione zbocze. Niebawem napotykamy niewyraźną perć, którą kierujemy się skosem do góry (nieco ku północy), pod widoczne z daleka turnie. Podchodzimy wzdłuż niewielkiej skałki ograniczającej od zachodu wybitne skalne żebro. Nad skałką skręcamy w lewo i stromym upłazem wznosimy się do otworu. Jest on usytuowany pod ścianą turni, w najwyższej części upłazu. Dojście i zwiedzanie bez trudności (ciasno).
|
Opis jaskini |
Myty otwór, o kształcie zbliżonym do trójkątnego, ma około 1 m wysokości i prowadzi do prostego, niskiego korytarza o płaskim dnie. Po około 15 m korytarz przechodzi w bardzo niską lecz rozległą komorę z kilkoma filarami skalnymi. Na szczelinach prostopadłych do głównego ciągu odgałęziają się liczne ciasne odnogi. Najdłuższa odnoga, odchodząca z komory ku SW, łączy się przez Zacisk Barkołomny z Jaskinią pod Niżnią Zbójnicką Turnią T.E-08.27. Jaskinie te tworzą aktualnie jeden system. Jaskinia Ziobrowa utworzyła się na systemie szczelin w wapieniach malmu autochtonicznej serii wierchowej. Na ścianach widać głębokie poziome wżery i różowe buły, zabarwione związkami żelaza, które w kombinacji z wymyciami wzdłuż poprzecznych szczelin tworzą strukturę przypominającą żebra – stąd też pochodzi góralska nazwa jaskini – Ziobrowa. Według Wójcika (1960b, 1966a) Jaskinia Ziobrowa stanowi podziemny przepływ Potoku Kościeliskiego, który uformował się w czasie najstarszego zlodowacenia Tatr (günz) i odpowiada położeniem IV piętru jaskiń tatrzańskich. Badał on namuliska w tej jaskini, określając ich skład petrograficzny i granulometrię (Wójcik 1960a,b, 1966a). Piaszczysto-żwirowe namuliska Jaskini Ziobrowej uważa za allochtoniczny osad pochodzący z rozmywanych moren lodowca z końca zlodowacenia günz, którego skład niewiele się różni od składu współczesnego żwirowiska Potoku Kościeliskiego. Poza wspomnianym namuliskiem allochtonicznym w jaskini występują autochtoniczne iły rezydualne oraz gruz wapienny i bloki skalne; spotyka się także kości. Szata naciekowa jest uboga – występują niewielkie stalaktyty, polewy naciekowe oraz mleko wapienne. Jaskinia jest wilgotna, światło rozproszone sięga prawie do końca wejściowego korytarza. Przewiewu nie wyczuwa się. Do około 5 m od otworu spotyka się ubogą roślinność kwiatową, głębiej występują porosty i glony. Faunę reprezentują owady troglokseniczne, spotyka się odchody nietoperzy (co świadczy o okresowym ich przebywaniu w jaskini), w namulisku występują kości. |
Historia badań |
Wójcik (1957b, 1960a,b, 1966a) badał osady i genezę jaskini (próby namuliska znajdują się w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie). |
Historia eksploracji |
Jaskinia była znana od dawna. Na południowej ścianie przy otworze zachowały się znaki poszukiwaczy skarbów. W 1885 r. jaskinię zwiedził J.G. Pawlikowski (1887), później wymienia ją Fleszarowa (1933). Wielu autorów używało nazwy „Ziobrowa” w odniesieniu do wyżej położonej Jaskini pod Zamkiem (m. in. przewodniki Zwolińskiego, Szokalski), a na mapie WIG 1:20.000 występuje jako „Zbiorowa”. Jaskinię pod Zamkiem i Ziobrową nazywano też zamiennie „Jaskinią Niżnią pod Zamkiem” (por. Zwoliński 1993). |
Historia dokumentacji |
Plan i opis inwentarzowy jaskini datowany na 13 czerwca 1948 r. opublikował Kowalski (1953a). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Pawlikowski, J.G. 1887 (opis); Danysz-Fleszarowa 1933 (wymienia) Zwoliński, S. 1955b (uwagi o genezie); Wójcik, Z. 1957b (osady); Wójcik, Z. 1960a,b (osady); Wójcik, Z. 1966a (geneza, wiek, osady, dane morfometryczne, szkic lokalizacji); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10 000); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja na mapie); Zwoliński, S. 1993 (nazewnictwo, wzmianka o zwiedzaniu); Jaskinie TPN 1993b (plan i opis inwentarzowy); Nowak, J. 2007c (informacja o połączeniu z Jaskinią pod Niżnią Zbójnicką Turnią, łaczny plan obu jaskiń).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia | plan i przekrój |