Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Mała Szczelina |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | T.E-08.26 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°51′50,71″, φ: 49°14′19,50″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | S |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1087 |
Wysokość względna [m] | 60 |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 0 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
6
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Na prawym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, w zboczu Zbójnickich Turni w Żarze, niedaleko Jaskini Ziobrowej T.E-08.25. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Obiekt znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Dnem Doliny Kościeliskiej od mostka znajdującego się tuż powyżej odgałęzienia szlaku do Jaskini Mylnej, idziemy kilkadziesiąt metrów na południe i w dogodnym miejscu skręcamy w lewo, na strome, zalesione zbocze. Niebawem napotykamy niewyraźną perć, którą kierujemy się skosem do góry (nieco ku północy), pod widoczne z daleka Turnie. Podchodzimy wzdłuż niewielkiej skałki ograniczającej od zachodu wybitne skalne żebro. Nad skałką skręcamy w lewo i stromym upłazem wznosimy się do otworu Jaskini Ziobrowej (T.E-08.25). Od jej otworu schodzimy w skos w dół w kierunku ujścia doliny u podnóża skałek. Otwór Małej Szczeliny znajduje się ok. 30 m od Ziobrowej i ok. 17 m niżej. Dojście bez trudności, zwiedzanie uciążliwe z powodu ciasnoty.
|
Opis jaskini |
Niewielki otwór szczeliny o kształcie litery "y" znajduje się u podstawy skałek, za odpękniętą płytą skalną równoległą do stoku, ponad 2,5-metrowym progiem. Stanowi ją wąski korytarzyk (przy otworze szerokości ok. 1 m przy wysokości ok. 0,5 m, dalej zwężający się do 0,4–0,35 m) o mytych ścianach i stropie z zaklinowanych głazów. Dno początkowo opada, następnie nieco się wznosi, 3 m od otworu w lewej ścianie szeroka na 10 cm szczelina łączy korytarz z powierzchnią. Po 4,5 m strop bardzo się obniża, za obniżeniem tym można się wcisnąć jeszcze ok. 1,6 m do miejsca, gdzie korytarzyk definitywnie zablokowany jest głazami. Szczelina rozwinęła się w obrębie wapieni malmo-neokomu autochtonicznej serii wierchowej wzdłuż rozmytego przez wodę pęknięcia, powstanie zawdzięcza jednak grawitacyjnym obsunięciom wielkich bloków w kierunku doliny, które rozsunęły jej równoległe do stoku ściany. Powstanie obszerniejszej próżni nastąpiło więc już po wyłączeniu z systemu przepływów krasowych. W tym sensie trudno uznawać ją, jak proponuje Wójcik (1966a), za część systemu Ziobrowej, będącego fragmentem podziemnego przepływu, gdyż Mała Szczelina jest od niej znacznie młodsza. Ściany są zwietrzałe i pokryte ospą. Namulisko stanowi rumosz skalny, w okolicy otworu z glebą. Szaty naciekowej brak. Szczelina jest sucha, przewiewu nie zaobserwowano, przypuszczalnie jednak może on czasem występować w związku z istnieniem bocznego połączenia z powierzchnią. Światło sięga niemal do końca. W otworze występuje nieco roślin kwiatowych i obficie porastające mchy, dalej na ścianach występują glony i porosty. W lipcu 1993 r. I.Luty odnotowała występowanie much i chruścików. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Po raz pierwszy została odnotowana przez Z. Wójcika w pracy z 1966 r., w związku z badaniami osadów jaskiń tatrzańskich. |
Historia dokumentacji |
Dokumentację w ramach prac inwentaryzacyjnych OW PTPNoZ sporządził w dniu 6 lipca 1976 r. R.M. Kardaś przy współpracy M. Burkackiego i J. Szarana. Pomiary wykonano taśmą parcianą i busolą geologiczną. Dane zaktualizował R.M. Kardaś (2009 r.). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Wójcik, Z. 1966a (pierwsza informacja o jaskini, dane morfometryczne); Gradziński, R. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja na mapie); Jaskinie TPN 1993b (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Rafał M. Kardaś |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |