Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia za Smrekiem
Inne nazwy
Nr inwentarzowy T.E-08.02
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°51′50,22″, φ: 49°14′06,70″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu SW
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1226
Wysokość względna [m] 186
Głębokość [m] 8
Przewyższenie [m] 2
Deniwelacja [m] 10
Długość [m]
w tym szacowane [m]
80
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Dolina Kościeliska, na prawym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, w zboczu Wielkie Kamienne (na wysokości Krzyża Pola).
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Za mostkiem powyżej Krzyża Pola skręcamy na lewo i niewyraźną, starą hawiarską drogą idziemy skosem do góry, w kierunku ujścia doliny aż za gęsty las ograniczający od północy niewielką polanę. Drogę aktualnie (2009) utrudniają zwalone drzewa. Z polany na prawo na stoku widać skałki, a między nimi, nieco wyżej pod ścianką, ciemną nyżę. Za skałkami wznosimy się żlebem nieco ku SE, do góry. Za pierwszym pasem skałek, w prawej or. stronie żlebu odnajdujemy obszerny otwór Jaskini za Smrekiem T.E-08.02. Rośnie w nim rozłożysty, stary smrek, zasłaniający go nieco. W żlebie położonym na południe od tej jaskini znajduje się w analogiczny sposób usytuowany główny otwór Jaskini Przeziorowej T.F-08.01, również zasłonięty smrekiem. Dojście i zwiedzanie bez trudności.
Opis jaskini

Opis wnętrza jaskini wg K. Kowalskiego (1953a): „Otwór leży nad stromym stokiem. Za nim ciągnie się korytarz rozwinięty na ukośnej szczelinie. Po kilkunastu metrach tego wysokiego, poziomego korytarza, natrafiamy na zawalisko głazów. Przechodzimy je górą i po stromym progu schodzimy za nim na dno, będące przedłużeniem poziomu chodnika wejściowego. W prawo odchodzi tu w dół kilkumetrowy, ciasny korytarzyk rozwinięty na szczelinie. Główna oś jaskini biegnie w głąb skały w tym samym kierunku co korytarz wejściowy. Spotykamy tu pierwsze nacieki w postaci grzybków, skorup i wodospadów naciekowych (korytarz ten Zwolińscy nazywają Koralowym). Dno pokryte gruzem wznosi się ku górze. Korytarz rozszerza się w niewielką „komorę Końcową” z bulastymi naciekami mleka wapiennego na ścianach i pięknymi grzybkami o czerwono zabarwionych główkach. Za komorą dalsze przejście zablokowane jest wielkim zawaliskiem głazów. Tuż przed nim odchodzi w prawo w dół niski korytarz (Dolny Korytarz na planie Zwolińskiego), o ścianach pokrytych warstwą białego mleka wapiennego. Kończy się on poprzeczną szczeliną.

Przez kilka ciasnych otworów w zwalisku głazów za komorą można się przedostać do ciasnej komórki, skąd główna oś ciągnie się w głąb skały w postaci wysokiej, lecz bardzo wąskiej szczeliny (Dziki Korytarz Zwolińskich). Po paru metrach staje się ona zbyt ciasna by można posuwać się dalej. W prawo od komórki za zwaliskiem bloków znajduje się bardzo ciasny, szczelinowaty komin idący w dół na 8 m.”. 

Jaskinia rozwinęła się w wapieniach triasu środkowego wierchowej serii paraautochtonicznej wzdłuż rozwartych, tektonicznych szczelin o przebiegu SW–NE i W–E. Zwoliński (1955b) uważa jaskinię za stary przepływ podziemny Potoku Kościeliskiego. Podobny pogląd wyraża Rudnicki (1958, 1967), zaliczając jaskinię do najstarszego, III poziomu jaskiń powstałych w pliocenie, jak i Wójcik (1960a,b, 1966a, 1968), który zalicza Jaskinię za Smrekiem do VI, plioceńskiego poziomu jaskiń tatrzańskich.  

Dno pokrywają autochtoniczne zawaliska i gruz wapienny. Na ścianach występują nacieki grzybkowe, polewy i draperie oraz mleko wapienne. Światło sięga kilka metrów w głąb jaskini. Ściany są wilgotne, przeciągu nie wyczuwa się.

W przyotworowej partii występują niezbyt licznie rośliny kwiatowe, obficie – mchy, są też porosty.

Hoyer (1928) znalazł w namulisku liczne, nieoznaczalne kości ssaków. W jaskini stwierdzono owady:

CollembolaOnychiurus armatus, Onychiurus fimetarius (Stach 1934), Onychiurus armatus (Tullberg) (Kowalski 1955a),

LepidopteraTriphosa dubitata L (Kowalski 1955a).,

PseudoscorpionidaNeobisium (Neobisium) muscorum germanicum Beier (Kowalski 1955a).

Piksa (1998) wymienia następujące gatunki nietoperzy: Myotis myotis /Borkhausen/, Eptesicus nilssoni /Keyserling/.

Historia badań
Historia eksploracji

Jaskinia została odkryta w 1922 r. przez braci T. i S. Zwolińskich, którzy opublikowali jej plan i opis (Zwoliński 1923).

Historia dokumentacji

Opis inwentarzowy sporządził K. Kowalski (1953a) w dniu 13 lipca 1952 r. w oparciu o plan T. Zwolińskiego. Wysokość otworu została ustalona na podstawie mapy topograficznej 1:10 000 TATRY POLSKIE, wydanej w 1984 r. przez Wojskowe Wydawnictwo Kartograficzne. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan wg T. Zwolińskiego (in: Kowalski 1953a)

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Zwoliński, T. 1923 (plan, opis, fot. nacieków); Zwolińscy, T. i S. 1925 (droga i opis); Hoyer, H. 1928 (inform o zebranych kościach ssaków) Wrzosek, A. 1933 (wzmiankuje, fot. nacieków); Stach, J. 1934 (wymienia 2 gat. owadów); Kowalski, K. 1951a (wzmiankuje, 5 fot.); Kowalski, K. 1953a (opis inwentarzowy); Kowalski, K. 1955a (wymienia 4 gat. owadów); Zwoliński, S. 1955b (geneza, historia); Rudnicki, J. 1958 (wzmiankuje o genezie i wieku); Wójcik, Z. 1960a,b (szkic lokalizacji, wzmiankuje wiek i genezę); Wójcik, Z., Gradziński, R. 1961 (nacieki); Zwoliński, S. 1961 (historia, lokalizacja na mapie 1:25.000); Wójcik, Z. 1966a (geneza, wiek); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja na mapie); Jaskinie TPN 1993 b (plan i opis inwentarzowy); Piksa, K. 1998 (monitoring nietoperzy).
Materialy archiwalne
[Siarzewski, W., Zwolińska, Z.] 1986 (szkic terenowo-pomiarowy, plany i przekroje 1:200 i 1:500).
Autorzy opracowania Izabella Luty, Jerzy Grodzicki
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2010
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan i przekrój
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie