Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia za Smrekiem |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | T.E-08.02 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°51′50,22″, φ: 49°14′06,70″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | SW |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1226 |
Wysokość względna [m] | 186 |
Głębokość [m] | 8 |
Przewyższenie [m] | 2 |
Deniwelacja [m] | 10 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
80
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Dolina Kościeliska, na prawym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, w zboczu Wielkie Kamienne (na wysokości Krzyża Pola). |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Za mostkiem powyżej Krzyża Pola skręcamy na lewo i niewyraźną, starą hawiarską drogą idziemy skosem do góry, w kierunku ujścia doliny aż za gęsty las ograniczający od północy niewielką polanę. Drogę aktualnie (2009) utrudniają zwalone drzewa. Z polany na prawo na stoku widać skałki, a między nimi, nieco wyżej pod ścianką, ciemną nyżę. Za skałkami wznosimy się żlebem nieco ku SE, do góry. Za pierwszym pasem skałek, w prawej or. stronie żlebu odnajdujemy obszerny otwór Jaskini za Smrekiem T.E-08.02. Rośnie w nim rozłożysty, stary smrek, zasłaniający go nieco. W żlebie położonym na południe od tej jaskini znajduje się w analogiczny sposób usytuowany główny otwór Jaskini Przeziorowej T.F-08.01, również zasłonięty smrekiem. Dojście i zwiedzanie bez trudności.
|
Opis jaskini |
Opis wnętrza jaskini wg K. Kowalskiego (1953a): „Otwór leży nad stromym stokiem. Za nim ciągnie się korytarz rozwinięty na ukośnej szczelinie. Po kilkunastu metrach tego wysokiego, poziomego korytarza, natrafiamy na zawalisko głazów. Przechodzimy je górą i po stromym progu schodzimy za nim na dno, będące przedłużeniem poziomu chodnika wejściowego. W prawo odchodzi tu w dół kilkumetrowy, ciasny korytarzyk rozwinięty na szczelinie. Główna oś jaskini biegnie w głąb skały w tym samym kierunku co korytarz wejściowy. Spotykamy tu pierwsze nacieki w postaci grzybków, skorup i wodospadów naciekowych (korytarz ten Zwolińscy nazywają Koralowym). Dno pokryte gruzem wznosi się ku górze. Korytarz rozszerza się w niewielką „komorę Końcową” z bulastymi naciekami mleka wapiennego na ścianach i pięknymi grzybkami o czerwono zabarwionych główkach. Za komorą dalsze przejście zablokowane jest wielkim zawaliskiem głazów. Tuż przed nim odchodzi w prawo w dół niski korytarz (Dolny Korytarz na planie Zwolińskiego), o ścianach pokrytych warstwą białego mleka wapiennego. Kończy się on poprzeczną szczeliną. Przez kilka ciasnych otworów w zwalisku głazów za komorą można się przedostać do ciasnej komórki, skąd główna oś ciągnie się w głąb skały w postaci wysokiej, lecz bardzo wąskiej szczeliny (Dziki Korytarz Zwolińskich). Po paru metrach staje się ona zbyt ciasna by można posuwać się dalej. W prawo od komórki za zwaliskiem bloków znajduje się bardzo ciasny, szczelinowaty komin idący w dół na 8 m.”. Jaskinia rozwinęła się w wapieniach triasu środkowego wierchowej serii paraautochtonicznej wzdłuż rozwartych, tektonicznych szczelin o przebiegu SW–NE i W–E. Zwoliński (1955b) uważa jaskinię za stary przepływ podziemny Potoku Kościeliskiego. Podobny pogląd wyraża Rudnicki (1958, 1967), zaliczając jaskinię do najstarszego, III poziomu jaskiń powstałych w pliocenie, jak i Wójcik (1960a,b, 1966a, 1968), który zalicza Jaskinię za Smrekiem do VI, plioceńskiego poziomu jaskiń tatrzańskich. Dno pokrywają autochtoniczne zawaliska i gruz wapienny. Na ścianach występują nacieki grzybkowe, polewy i draperie oraz mleko wapienne. Światło sięga kilka metrów w głąb jaskini. Ściany są wilgotne, przeciągu nie wyczuwa się. W przyotworowej partii występują niezbyt licznie rośliny kwiatowe, obficie – mchy, są też porosty. Hoyer (1928) znalazł w namulisku liczne, nieoznaczalne kości ssaków. W jaskini stwierdzono owady: Collembola – Onychiurus armatus, Onychiurus fimetarius (Stach 1934), Onychiurus armatus (Tullberg) (Kowalski 1955a), Lepidoptera – Triphosa dubitata L (Kowalski 1955a)., Pseudoscorpionida– Neobisium (Neobisium) muscorum germanicum Beier (Kowalski 1955a).
Piksa (1998) wymienia następujące gatunki nietoperzy: Myotis myotis /Borkhausen/, Eptesicus nilssoni /Keyserling/. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinia została odkryta w 1922 r. przez braci T. i S. Zwolińskich, którzy opublikowali jej plan i opis (Zwoliński 1923). |
Historia dokumentacji |
Opis inwentarzowy sporządził K. Kowalski (1953a) w dniu 13 lipca 1952 r. w oparciu o plan T. Zwolińskiego. Wysokość otworu została ustalona na podstawie mapy topograficznej 1:10 000 TATRY POLSKIE, wydanej w 1984 r. przez Wojskowe Wydawnictwo Kartograficzne. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Zwoliński, T. 1923 (plan, opis, fot. nacieków); Zwolińscy, T. i S. 1925 (droga i opis); Hoyer, H. 1928 (inform o zebranych kościach ssaków) Wrzosek, A. 1933 (wzmiankuje, fot. nacieków); Stach, J. 1934 (wymienia 2 gat. owadów); Kowalski, K. 1951a (wzmiankuje, 5 fot.); Kowalski, K. 1953a (opis inwentarzowy); Kowalski, K. 1955a (wymienia 4 gat. owadów); Zwoliński, S. 1955b (geneza, historia); Rudnicki, J. 1958 (wzmiankuje o genezie i wieku); Wójcik, Z. 1960a,b (szkic lokalizacji, wzmiankuje wiek i genezę); Wójcik, Z., Gradziński, R. 1961 (nacieki); Zwoliński, S. 1961 (historia, lokalizacja na mapie 1:25.000); Wójcik, Z. 1966a (geneza, wiek); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja na mapie); Jaskinie TPN 1993 b (plan i opis inwentarzowy); Piksa, K. 1998 (monitoring nietoperzy).
|
Materialy archiwalne |
[Siarzewski, W., Zwolińska, Z.] 1986 (szkic terenowo-pomiarowy, plany i przekroje 1:200 i 1:500).
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty, Jerzy Grodzicki |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia | plan i przekrój |