Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Dziura w Ścianie |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | T.E-08.22 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°51′54,76″, φ: 49°14′06,91″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | WNW |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1298 |
Wysokość względna [m] | 240 |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 2 |
Deniwelacja [m] | 2 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
19
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Dolina Kościeliska, na prawym orograficznie zboczu Doliny Kościeliskiej, w zachodnim zboczu Żaru (Gubalca), w pobliżu przełęczy ograniczającej od południa Zbójnickie Turnie. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Za mostkiem powyżej Krzyża Pola skręcamy na lewo i niewyraźną, starą hawiarską drogą idziemy skosem do góry, w kierunku ujścia doliny aż za gęsty las ograniczający od północy niewielką polanę. Drogę aktualnie (2009) utrudniają zwalone drzewa. Wysoko na stoku widać skałki, a między nimi, nieco wyżej pod ścianką, ciemną nyżę. Za skałkami wznosimy się żlebem wprost do góry, nieco ku SE. Za pierwszym pasem skałek, w prawej or. stronie żlebu omijamy obszerny otwór Jaskini za Smrekiem T.E-08.02 (rośnie w nim rozłożysty, stary smrek, zasłaniający go nieco). Idziemy dalej wprost do góry żlebem z wiatrołomami (w pobliżu grani staje się on mniej wyraźny). W małych ściankach ograniczających żleb od wschodu, nieco na północ od Szczeliny w Ścianie T.F-08.26, nad 3-metrowym progiem, znajduje się poszukiwany otwór.
Inna, mniej uciążliwa droga wiedzie z Wąwozu Kraków, od Jaskini pod Zamkiem T.E-08.01. Omijając otwór tej jaskini po wschodniej stronie, idziemy wprost do góry niewyraźną ścieżką. Przechodzimy przez małą przełączkę pod skałami Zbójnickiej Turni i kilkadziesiąt metrów dalej, za nimi opuszczamy ścieżkę. Teraz wznosimy się na wschód do wyraźnej, trawiastej przełęczy za ostatnią z wybitnych turni. Z przełęczy trawersujemy kilkadziesiąt metrów ku południowi, pod małe skałki porozdzielane trawniczkami, gdzie odnajdujemy niewidoczny z dołu otwór, ukryty wśród krzewów i traw. Dojście i zwiedzanie bez trudności.
|
Opis jaskini |
Owalny otwór o wymiarach 1,4x1,2 m prowadzi do mytego korytarza o płaskim dnie. Na lewo odchodzą od niego do góry dwie ciasne, krótkie odnogi, łączące się po kilku metrach w małej komórce. Jest ona zablokowana od zachodu wantami, od wschodu drogę uniemożliwia namulisko sięgające stropu. Główny korytarz wznosi się nieco, jego dno z prawej strony stanowi lita skała; równolegle do jej krawędzi w namulisku wyżłobiona jest rynna erozyjna. Nieco wyżej napotykamy duże bloki skalne, nad którymi korytarz przechodzi w ciasny przełaz z kałużą wody w dnie. Dalej rozszerza się, ale po 4 m błotnisty teraz ciąg skręca w lewo pod kątem prostym i kończy się niedostępną szczeliną. Jaskinia została wymyta na szczelinach w wapieniach triasu środkowego autochtonicznej serii wierchowej. Na gładkich ścianach występują formy korozyjno-erozyjne. W końcowej części korytarza spotyka się niewielkie stalaktyty i polewę naciekową oraz nieco mleka wapiennego. Namulisko tworzą gliny piaszczysto-żwirowe (allochtoniczne) z domieszką autochtonicznego gruzu wapiennego. Przy otworze występuje nieco gleby. Jaskinia jest wilgotna, woda kapie ze stropu, na namulisku tworzą się kałuże. Światło sięga około 9 metrów w głąb, ze szczeliny końcowej wyczuwa się przewiew. Roślinność zielona rozwija się bujnie przy otworze, do 1 m w głąb sięgają mchy, nieco dalej – porosty. Obserwowano owady troglokseniczne (m. in. Triphosa dubitata). |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinię odkrył przed wojną S. Zwoliński, jednak nie zamieścił wówczas o niej żadnej wzmianki. |
Historia dokumentacji |
Podczas inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ w 1975 r. otwór jaskini wskazał E. Winiarski, informując także o jej odkryciu przez S. Zwolińskiego. Dokumentację sporządziła w dniu 23 lipca 1977 r. I. Luty przy współpracy M. Kardasia i M. Burkackiego, uzupełniając obserwacje terenowe 22 lipca 1992 r. przy współpracy T. Mardala. Pomiary wykonano taśmą parcianą i busolą geologiczną Meridian. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Kardaś R.M., Burkacki M. 1977 (wzmianka o udokumentowaniu, bez nazwy); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10 000); Gradziński R. i in. 1985a (lokalizacja na mapie); Jaskinie TPN 1993b (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia | plan |