Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Gawra
Inne nazwy
Nr inwentarzowy T.E-09.01
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°52′29,65″, φ: 49°14′13,73″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu SW
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1303
Wysokość względna [m] 130
Głębokość [m] 1,80
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 1,80
Długość [m]
w tym szacowane [m]
17
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Dolina Kościeliska, na prawym orograficznie zboczu Wąwozu Kraków, na stoku Upłazkowej Turni.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Wąwozem Kraków idziemy do rozszerzenia zwanego Rynkiem i dalej do zwężenia wąwozu. W prawym (or.) zboczu odchodzi stąd perć wiodąca na początku pod murem skalnym z wielką niszą (Kościołem), dalej aż na Przełączkę za Saturnem. Otwór znajduje się tuż przy ścieżce, u podstawy odosobnionej skałki kryjącej również Jaskinię Jagnięcą T.E-09.02, ok. 15 m ku SW od otworu tej jaskini. Dojście i zwiedzanie bez trudności.
Opis jaskini

Szeroki (3 m) i niski (0,6 m) otwór przecięty pionową szczeliną o wysokości 2,3 m prowadzi do niskiej komory wstępnej (3,5x2,5x0,5 m). Odchodzą od niej ku NE dwa zwężające się korytarzyki, zamknięte namuliskiem. Północno-zachodni, ciasny korytarzyk przechodzi w rurę. Po 4 m skręca on w lewo, wznosi się i przez zacisk prowadzi do salki o wymiarach 2,5x5,5 m, wysokiej do 2,5 m.

Jaskinia została wymyta na szczelinach w wapieniach malmo-neokomu (wg Rudnickiego 19571959) lub urgonu (wg Wójcika 1966a, 1969a) wierchowej serii autochtonicznej. Jej ściany są zwietrzałe. Na ścianach i spągu miejscami widać fragmenty polewy naciekowej i mleka wapiennego oraz nacieki grzybkowe. Namulisko tworzy próchnica, rumosz wapienny, duże wanty oraz w głębi glina.

Jaskinia jest wilgotna. Salka jest wyraźnie lepiej izolowana od wstępnej części jaskini. Światło odbite sięga do korytarzyków. Wyczuwa się przewiew w dłuższym (zachodnim) korytarzyku, w zacisku.

Roślinność kwiatowa rozwija się przy otworze, do 2 m sięgają mchy i porosty. Faunę reprezentują ślimaki i owady.

W czasie prac inwentaryzacyjnych OW PTPNoZ w dniu 12 lipca 1977 r. E. Sobiepanek-Krzyżanowska zebrała następujące okazy fauny:

Gastropoda: Helicygona cingulella

Diptera: Speolepta leptogaster – 2 larwy, 2 osłonki poczwarek. W otworze znaleziono kości żebrowe dużego zwierzęcia.

Historia badań

Wójcik (1966a) zbadał osady schroniska.

Historia eksploracji

Jaskinia została odkryta w 1954 r. przez grotołazów zakopiańskich, którzy później prowadzili w niej prace ziemne. W latach 1957-1959 J. Rudnicki, podczas badań geologicznych tego rejonu, sporządził szkic lokalizacyjny (w 1957 r.) oraz plan i opis groty datowany na 17 września 1959 r. Otwór wskazał mu K. Stecki jr podając nazwę Gawra. Materiały J. Rudnickiego nie zostały opublikowane, zawarte są w archiwalnym notatniku terenowym. Autor ten wzmiankuje też o znalezieniu w komorze wielu napisów. Wzmiankę o odkryciu (bez podania daty) zawiera publikacja Zwolińskiego (1955a), dokładniejsze dane podał Rajski (1988).

Historia dokumentacji

W ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ materiały terenowe zebrali w dniu 10 lipca 1977 r. E. Kuźniak, R. i M. Kardaś. Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. W dniu 12 lipca 1977 r E. Sobiepanek-Krzyżanowska przeprowadziła badania fauny, a T. Ostrowski wykonał fotografię otworu. Latem 1993 r. I. Luty uzupełniła obserwacje terenowe. Istnienie salki za zaciskiem stwierdzili J. i J. Nowakowie oraz S. Gołosz w dniu 2.11.2008 r. Domiary wykonał J. Nowak w dniu 11.11. 2008 r. Uzupełniony plan i opis nowych partii opublikował Nowak (2008b). Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan uzupełniony wg J. Nowaka, opracowała E. Kuźniak.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Zwoliński, S. 1955a (wzmianka dotycząca odkrycia); Wójcik, Z. 1966a (niektóre dane morfometryczne i geologiczne, ogólna wzmianka o osadach, lokalizacja); Wójcik, Z. 1968 (wzmiankuje); Wójcik, Z. 1969a (lokalizacja na mapie geologicznej, niektóre dane morfometryczne i geologiczne); Rajski, M. 1988 (dane dotyczące historii odkrycia); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1: 10 000); Gradziński, R. i in. 1985a (lokalizacja na mapie, niektóre dane morfometryczne); Jaskinie TPN 1994 (plan i opis inwentarzowy); Nowak, J, 2008b (plan, opis nowych partii, dane morfometryczne).
Materialy archiwalne
Rudnicki, J. 19571959 (notatnik terenowy – plan i opis); Wójcik, S. 1959 (wymienia w opracowywanym przez siebie od 1959 r. inwentarzu jaskiń); Sobiepanek-Krzyżanowska, E. 1979 (fauna).
Autorzy opracowania Izabella Luty, Eugenia Kuźniak
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2010
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie