Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia w Szerokiem |
Inne nazwy | Jaskinia w Szerokim, W Szerokim |
Nr inwentarzowy | T.E-11.04 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°53′57,07″, φ: 49°14′17,48″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | ku górze |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1831 |
Wysokość względna [m] | 600 |
Głębokość [m] | 13,30 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 13,30 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
40
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Dolina Miętusia, Twardy Upłaz, w północnym zboczu Twardej Kopy, w Szerokiem. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Idziemy z Doliny Kościeliskiej czerwonym szlakiem do Chudej Turni i dalej niewyraźną ścieżką trawersującą zbocze w kierunku Dolinki Mułowej. Otwór położony jest przy perci w leju krasowym o średnicy około 6 m, w odległości około 40 m od grzędy, z której perć schodzi do Dolinki Mułowej. W pobliżu leja znajduje się północna granica wychodni granitognejsów. Dojście bez trudności, zwiedzanie łatwe lecz uciążliwe (ciasno).
|
Opis jaskini |
Otwór jest niewielki (0,4x0,7 m), czworokątny. Krótką, stromą pochylnią w dół dostajemy się do zawaliskowej salki (3,1x1,7 m), z której schodzimy 2,5 m studzienką do pochyłej komory zawaliskowej, położonej pod salką. Dno komory opada ku NW. Stąd idziemy nieco w górę, na prawo omijamy małą wnękę zasłaną piaskiem granitowym i schodzimy przez pochyły prożek na lewo. Spod niego w lewo, do góry wiedzie boczny ciąg, natomiast główny korytarz prowadzi dalej w dół przez 2,5-metrowy prożek z want. Od dna komory można też iść ciasną szczeliną na lewo (ku W) w dół. Ze szczeliny widać liczne przełazy między wantami łączące ją z głównym korytarzem Najniższe z nich uchodzą w rozszerzeniu poniżej ww. 2,5-metrowego prożka z want. Pod tym prożkiem główny korytarz kontynuuje się ku N, a następnie zakręca na lewo w dół. Omijamy odchodzącą na prawo szczelinę o kierunku N–S, która po kilku metrach kończy się w zawalisku i dochodzimy do następnej szczeliny o takim samym kierunku. Również i ona wkrótce niknie w zawalisku, zarówno w kierunku północnym jak i południowym. Jaskinia rozwinęła się w wapieniach triasu środkowego jednostki Ździarów (seria wierchowa, fałd Czerwonych Wierchów). Ma charakter zawaliska w szczelinie tektonicznej 1750/330 S. Zachodnie ograniczenie jaskini i jej strop tworzy płyta, wzdłuż której nastąpiło przesunięcie, wschodnie ściany budują wanty zawaliska. Z. Wójcik (1978c) określa jaskinię jako starą formę, częściowo zawaloną, będącą odprowadzeniem wód z czapy krystalicznej. Namulisko tworzą głównie duże wanty i rumosz wapienny z domieszką granitognejsów. Zagłębienia wypełnia piasek, żwir i otoczaki granitognejsów oraz miejscami glina rezydualna. Gleba i szczątki roślinne spłukiwane są od otworu w głąb jaskini. Jaskinia jest wilgotna, woda kapie ze stropu. Wyczuwa się bardzo silny przewiew. Zasięg światła pośredniego – do około 8 m. Przy otworze występują rośliny kwiatowe, a porosty do około 4 m. T. Bielska wymienia następujące gatunki roślin (oznaczenia mszaków wg J. Mickiewicz): kwiatowe – Aconitum callibotryon Rchb., Viola biflora L., Campanula polymorpha Witasek, Saxifraga carpatica Rchb., Alchemilla sp.; paproć – Cystopteris regia Desv.; mszaki – Marchantia polymorpha L., Hygrophynum alpinum Lske, Tortula ruralis Ehrh., Encalypta contorta Lindb. Faunę reprezentują ćmy i inne owady oraz ślimaki przy otworze. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Informację o odkryciu jaskini pod nazwą Jaskinia w Szerokim zamieścił J. Wala (1963). Podaje on, iż 9 lipca 1963 r. wraz z M. Bąbińskim odkopali otwór i doszli do korytarza między drugą i trzecią komorą. Następnie 13 lipca 1963 r. J. Wala wraz z Z. Wójcikiem i B. Gochem weszli nieco dalej, próbując bez rezultatów odkopać rumowisko. W „trzeciej komorze” znaleźli kartkę przyciśniętą kamieniem, świadczącą o czyjeś wcześniej obecności. Trudno było jednak ustalić, czy miało to miejsce między pierwszym a drugim wejściem J. Wali, czy wcześniej (wzmiankę o niewielkich grotach w zboczu Twardego Upłazu, pod czapą krystaliczną, zamieścił już A. Wrzosek - 1933). J. Wala podał też opis położenia jaskini i znanych wówczas partii. Ocenił jej długość na około 35 m i głębokość na 20 m. |
Historia dokumentacji |
W ramach inwentaryzacji OW PTPNoZ I. Luty przy współpracy A. Czernego sporządziła w dniu 5 sierpnia 1977 r. dokumentację jaskini, a T. Bielska zbadała roślinność około otworową zebraną w dniu 12 sierpnia 1977 r. Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Pomiary sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu przeprowadził zespół pod kierownictwem W. Borowca w dniu 15 sierpnia 1981 r. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Wrzosek A. 1933 (wzmianka o niewielkich grotkach pod czapą krystaliczną Twardego Upłazu, może dotyczyć opisywanej jaskini); Wala J. 1963b (opis odkrycia, eksploracji oraz położenia i wnętrza jaskini); Wójcik Z. 1966a (opis osadów, położenia, lokalizacja na mapie); Kozik A. 1972a (wzmiankuje, podaje długość); Kropiwnicka M., Burkacki M. 1976 (wzmianka o pracach inwentaryzacyjnych); Borowiec W. i inni, 1977, 1978 (dane morfometryczne); Kardaś R.M., Burkacki M. 1977 (wzmianka o udokumentowaniu, bez nazwy); Borowiec W. i in. 1978 (dane morfometryczne); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10 000); Gradziński R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja); Jaskinie TPN 1996 (plan i opis inwentarzowy); Bielska T., Mickiewicz J. 2000 (flora).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |