Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Studnia w Progu Mułowym
Inne nazwy Maszynka do Mięsa
Nr inwentarzowy T.E-11.17
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°54′17,81″, φ: 49°14′18,49″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu ku górze
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1720
Wysokość względna [m] 375
Głębokość [m] 29
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 29
Długość [m]
w tym szacowane [m]
65
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Dolina Miętusia. Jaskinia znajduje się w Dolinie Mułowej, na płaśni między moreną, a krawędzią Progu Mułowego.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Czerwonym szlakiem podchodzimy z Doliny Kościeliskiej do Cudej Turni i z Przełączki pod Chudą turnią schodzimy wzdłuż grni oddzielającej połogie wschodnie zbocze Gładkiego Upłaziańskiego do punktu wysokościo0wego 1805 m n.p.m. (szczyt Kazalnicy Mietusiej) w miejscu, gdzie wspomniane zbocze obrywa się ściana Kazalnicy Miętusiej do Wielkiej Świstówki. Tu przechodzimy przez grańke i chodzimy starą percia na płaśń u podnóża moreny zamykającej Kocioł Mułowy. Dalsza droga prowadzi dnem płaśni na jej wschodnią część, gdzie między wielkimi blokami skalnymi (rumowisko oddzielone jest od krawędzi progu wyraźnym, chociaż małym wzniesieniem) znajduje się otwór jaskini. Dojście bez trudności, we mgle mylące. Zwiedzanie łatwe, ale ze względu na ruchome bloki, niebezpieczne. W studni wejściowej pomocna jest kilkumetrowej długości lina.
Opis jaskini

Niewielki otwór (0,4x0,5 m) między wantami stożka usypiskowego wprowadza do 4 m głębokości, ciasnej studzienki. Za nią korytarz z kamieniami w spągu nieznacznie opada rozwijając się na południe, by po 4 m zakręcić ku wschodowi. Tam rozdziela się na kilkumetrowej długości ślepy, szczelinowy korytarz biegnący ku północy i ciasną, stromo opadającą pochylnię, rozwijającą się na południowy wschód. Pochylnia po 3 m obrywa się 2 m głębokości studzienką wprowadzającą do niewielkiej sali, z której odchodzą dwa kilkumetrowe, ślepo zakończone korytarze. Dalsza droga prowadzi przez ciasny, kruchy przekop (niebezpiecznie) i krótki korytarz, który wiedzie do sali o wymiarach 7x5 m i dnie pokrytym wantami. W zachodniej części sala obrywa się studnią o głębokości 8 m z licznymi, niebezpiecznie zaklinowanymi wantami. Ponad studnią znajduje się ciasny, 5 m wysoki komin. Z dna studni biorą początek dwa krótkie, ślepo zakończone korytarze i 4 m ciasna studzienka, kończąca się niedostępną szczeliną. Na jej dnie znajduje się najgłębsze miejsce jaskini –29 m.

Jaskinia rozwinęła się w wapieniach i dolomitach triasu środkowego serii wierchowej fałdu Czerwonych Wierchów. Spąg jaskini w przewadze pokrywa gruz skalny wapienny, z nielicznymi ułamkami margli i skał krystalicznych. W kilku miejscach występują namuliska piaszczyste. W wapieniach triasu obserwowano listwy erozyjne powstałe wskutek wypreparowania zażelazionych przewarstwień ilastych.

Światło sięga do dna pierwszej studni. W okresach bezdeszczowych jaskinia jest sucha.

Roślinność zielona występuje przy otworze i nie była dotychczas badana. Obserwacje fauny nie były przeprowadzane.

Historia badań
Historia eksploracji

Wstępna studzienka jaskini została poznana prawdopodobnie w pierwszej połowie lat 60-tych, jednak ze względu na charakter i rozmiary mogła nie być uznana za jaskinię i w związku z tym jej eksploracja nie została odnotowana. Pierwszą informacją mogącą jej dotyczyć jest lokalizacja otworu pod nr 120 na mapie (fig. 25) w pracy Z. Wójcika (1966a). Do lokalizacji tej przypisana jest omyłkowo nazwa Mała w Mułowej (sądząc z innych informacji w cytowanej pracy dane tekstowe i lokalizacja dotyczą 2 różnych jaskiń). Wątpliwości pogłębia dodatkowo fakt, że (ze względu na położenie u stóp morenowego rumowiska) jej otwór był wielokrotnie zasypywany spełzającymi blokami. W lipcu 1967 r. otwór jaskini uległ odsłonięciu, co zauważyli uczestnicy wyprawy Speleoklubu Warszawskiego PTTK do Ptasiej Studni. Wówczas też J. Grodzicki zszedł kilka metrów w głąb studni, jednak ze względu na wiszące, ruchome bloki nie mógł posunąć się dalej. Pierwsze publikowane informacje zamieszczone są bez nazwy w opracowaniach Borowca i in. (1977, 1978) pod nr 190, a nazwa ta podawana jest przez Wiśniewskiego (1978a,b) wraz ze wzmianką o próbach eksploracji. 11 października 1986 r. W trakcie zwiedzania jaskini J. Banaś i K. Recielski (Speleoklub Warszawski) odgruzowali szczelinę na głębokości 11 m i dotarli do obecnego dna (–29 m) co zostało odnotowane przez Kardasia (1986), Pryjmę (1987) i Wiśniewskiego (1989). W latach 1995–96 ekipy z Sądeckiego Klubu Taternictwa Jaskiniowego pod kierownictwem A. Antkiewicz próbowały pokonać zawalisko na dnie jaskini. Osiągnięto głębokość ok. –30 m (nieudokumentowane).

Historia dokumentacji

Dokumentację jaskini sporządził w 1995 r. K. Recielski przy współpracy A. Gajewskiej. Pomiary wykonano przyrządem Topo-Vulcain. Pomiary lokalizujące otwór wykonał w ramach prac inwentaryzacyjnych OW PTPNoZ zespół pod kierownictwem J. Grodzickiego w dniu 24 września 1975 r. przy użyciu teletopu. Dane zaktualizował K. Recielski (2009 r.).
Plan opracował K. Recielski

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Wójcik, Z. 1966a (lokalizacja jaskini na mapce pod nr 120, nazwa błędna); Borowiec, W. i in. 1977, 1978 (dane morfometryczne pod nr 190 - bez nazwy); Wiśniewski, W.W. 1978a,b (wzmianki o próbach eksploracji); Kardaś, R. M. 1986h (wzmianka o pogłębieniu); Pryjma, T. K. 1987 (wzmianka o pogłębieniu); Wiśniewski, W. W. 1989b (wymienia na liście najgłębszych jaskiń tatrzańskich na 42 pozycji); Jaskinie TPN, 2004 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Krzysztof Recielski
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2010
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan i przekrój
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie