Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia Lodowa Miętusia |
Inne nazwy | Lodowa Szczelina, Jazz Club, K-3 |
Nr inwentarzowy | T.E-11.29 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°54′06,27″, φ: 49°14′26,31″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | NNE |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1589,70 |
Wysokość względna [m] | 245 |
Głębokość [m] | 14 |
Przewyższenie [m] | 11 |
Deniwelacja [m] | 25 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
85
46
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Dolina Miętusia, Wielka Świstówka, w środkowej części ściany Kazalnicy Miętusiej, na przecinającej ją wybitnej półce będącej przedłużeniem III półki Twardych Spadów w kierunku trawiastych zachodów Progu Mułowego. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Z licznych możliwości dostania się na półkę, dwie mają praktyczne znaczenie jako drogi dojścia do jaskini. Wariant pierwszy dojścia: Doliną Miętusią dochodzimy do Wielkiej Świstówki (jak do Schronu pod Twardymi Spadami T.E-11.35). Wspinamy się dolnym spiętrzeniem Progu Mułowego (III, 1-1,5 wyciągu), a następnie ukośnym zachodem w prawo docieramy do półki tnącej poziomo ścianę (bez trudności). Mijamy leżące w górze nad półką otwory Komina w Kazalnicy T.E-11.031 i Śnieżnego Avenu T.E-11.30. W miejscu, gdzie półka zwęża się dochodząc do filara i zaczyna obniżać, w zagłębieniu pod ścianą znajduje się niewielki otwór jaskini. Dojście trudne (III), użycie sprzętu wspinaczkowego konieczne.
Zwiedzanie jaskini zasadniczo jest łatwe, trudności zależą jednak od stanu lodu. Przy dużym zalodzeniu mogą występować lodowe zaciski, a nawet może dojść do zupełnego zablokowania przejścia. Zejście pod lód wymaga pokonania zapieraczką lodowego prożka (II–III), a potrzeba użycia liny zależy tu od stanu lodu.
Wariant drugi: z Doliny Miętusiej docieramy na III półkę Twardych Spadów (jak do Górnych Kominów T.E-11.27 i Zielonych Kominów T.E-11.14). Trawersujemy dalej szerokim, porośniętym roślinnością zachodem wznosząc się, a następnie obniżając w stronę filara Kazalnicy Miętusiej. Przy dojściu do kantu filara zachód przechodzi w wąską półkę (bez trudności, asekuracja nie jest konieczna, ale wskazana ze względu na ekspozycję). Od jej największego zwężenia wznosimy się (nieco szerzej) docierając po kilkunastu metrach do platforemki przy otworze jaskini. Dojście dość trudne (II), miejscami bardzo eksponowane, sprzęt asekuracyjny wskazany (zwłaszcza przy powrocie tą trasą), chociaż nie jest bezwzględnie konieczny.
|
Opis jaskini |
Od otworu niskim, pochyłym tunelikiem o dnie pokrytym gruzem skalnym czołgamy się w dół, docierając po 9 m do wygodniejszego miejsca, gdzie w górę, ponad 2 m prożkiem odchodzi zakończona naciekiem szczelina (nie widać jej ostatecznego zakończenia). Korytarz rozszerza się tutaj w rodzaj salki o gruzowym dnie, za którą rozpoczyna się lód. Dalej wiedzie szeroki, wygodny korytarz, czy też salka (Lodowy Korytarz) o lodowym dnie. Wracamy do Lodowego Korytarza. Lód pokrywający dno Lodowego Korytarza kończy się w jego najniższym punkcie (występuje tam rumosz). Tu w prawo odchodzi niski korytarzyk, natomiast na wprost, ponad pół metrowym prożkiem, znajduje się wąska wylodzona szczelina, długości trzech, czterech metrów. Za nią korytarz rozszerza się i rozwidla. W górę na NE ciągnie się trzy metrowa, lodowa pochylnia, zablokowana w stropowej części całkowicie lodem, zaś na SW korytarz biegnie kilka metrów dość stromo w dół. W najniższym jego punkcie znajduje się szczelina niedostępna dla człowieka. Stwierdzono w niej silny wywiew. Eksploratorzy Studni w Kazalnicy Miętusiej (T.E-11.12) stwierdzili połączenie głosowe pomiędzy najwyższym punktem tej jaskini (zalodzony korytarzyk nad Toporową Studnią) a Jaskinią Lodową Miętusią (Fuja 1998b). Jaskinia stanowi system bez wyraźnych śladów działalności wody (występują one tylko w pierwszym bocznym kominku z zaciskiem), założony prawdopodobnie na strefie spękań tektonicznych w obrębie wapieni robaczkowych, a być może częściowo także podściełających je dolomitów płytowych anizyku jednostki Organów (seria wierchowa, fałd Czerwonych Wierchów). W nie zalodzonych fragmentach jaskini dno pokrywa rumosz i bloki skalne. Woda występuje głównie w postaci lodu, którego ilość ulega znacznym wahaniom. Wypełnia on dno korytarza i tworzy ściany, a nawet strop wchodzących pod korek lodowy korytarzy oraz okresowo pokrywa miejscami ściany w postaci lodospadów. Siarzewski (1994) wzmiankuje też o okresowym występowaniu stalaktytów lodowych oraz zasypywaniu śniegiem partii przyotworowych. Jaskinia ma mikroklimat zimny dynamiczny. Latem występuje bardzo silny przewiew powietrza od wnętrza ku otworowi. Światło sięga jedynie do początkowych partii wstępnego korytarzyka. Roślinność nie występuje. W jaskini przebywają owady i muchy. Zaobserwowano je w rejonie kominka zakończonego zaciskiem za wstępnym korytarzykiem, a ćmy w dolnych partiach pod lodowym prożkiem. Historia eksploracji wiąże się ze zmianami stanu zalodzenia jaskini. Zmiany te powodowały znaczne modyfikacje jej topografii. W pierwszym okresie eksploracji był on na tyle wysoki, że posuwano się pod samym stropem stosunkowo obszernych po wytopieniu korytarzy, a także szczelinami pomiędzy ścianami skalnymi a lodem. Pokonywano w związku z tym nie istniejące podczas wykonywania niniejszej dokumentacji zaciski skalne (w zwężeniu pod stropem) i lodowe, które rozkuwano. Wobec tak znacznych zmian konfiguracji jaskini trudno dokładnie ustalić i opisać osiągnięte w poszczególnych latach miejsca Opis jaskini – wg P. Sienkiewicza (2013), Dolnych Partii i pozostałych informacji – wg R.M. Kardasia (Jaskinie TPN 1996). |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Historia eksploracji wiąże się ze zmianami stanu zalodzenia jaskini. Zmiany te powodowały znaczne modyfikacje jej topografii. W pierwszym okresie eksploracji był on na tyle wysoki, że posuwano się pod samym stropem stosunkowo obszernych po wytopieniu korytarzy, a także szczelinami pomiędzy ścianami skalnymi a lodem. Pokonywano w związku z tym nie istniejące podczas wykonywania niniejszej dokumentacji zaciski skalne (w zwężeniu pod stropem) i lodowe, które rozkuwano. Wobec tak znacznych zmian konfiguracji jaskini trudno dokładnie ustalić i opisać osiągnięte w poszczególnych latach miejsca. We wrześniu 2013 r A. Brzoza – WKTJ, H. Cieplak, D. Gratkowska, P. Gratkowski, P. Sienkiewicz – wszyscy STJ KW-Kraków w trakcie kilku wejść usunęli wantę w Korytarzu z Wantą i odkryli około 29 m nowych partii oraz kilkanaście metrów w przedłużeniu Korytarza Lodowego. Stwierdzili też, że stan lodu uniemożliwia przedostanie się do Dolnych Partii skartowanych w 1979 r. |
Historia dokumentacji |
W dniu 3 września 1979 r. korzystając z najniższego z dotychczas znanych poziomu lodu, zespół inwentaryzacyjny OW PTPNoZ (R.M. Kardaś i I. Luty) w sporządził dokumentację jaskini z wyjątkiem partii za Zaciskiem z Wantą. 8 09.2013 r. P. Sienkiewicz (2013) wraz z towarzyszami ( A. Brzoza, H. Cieplak, D. Gratkowska i P. Gratkowski) pomierzył dostępną wówczas część jaskini i opublikował plan oraz opis jaskini (jej dostępnej części). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Rutkowski M. 1970a (wzmianka o eksploracji pod nazwą Lodowa Szczelina); Koisar B., Parma Ch. 1971 (krótki opis, dane morfometryczne, lokalizacja na fotografii); [Kronika] 1976 (wzmianka o eksploracji 1975 r.); Borowiec W. i in. 1977, 1978 (dane morfometryczne); Kropiwnicka M. 1979 (wzmianka o stanie lodu – pod nazwą Lodowa Szczelina); Kozik A. 1983a (wzmiankuje jako jaskinię lodową dynamiczną); Orłowski J. 1983 (wzmianka o eksploracji w 1975 r.); Burkacki M. i in. 1984 (wzmianka o eksploracji w 1970 r.); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie – bez nazwy); Gradziński R. i in. 1985a (dane morfometryczne, lokalizacja); Kardaś R.M. 1985f (dane morfometryczne, historia eksploracji); Kardaś R.M. 1986f (historia eksploracji – uzupełnienie); Kardaś R.M. 1989 (dane morfometryczne, lokalizacja); Siarzewski W. 1994 (dane o zjawiskach lodowych); Jaskinie TPN 1996 (plan, przekrój, opis inwentarzowy); Fuja, D. 1998b (wzmiankuje o istnieniu kontaktu głosowego ze Studnią w Kazalnicy Miętusiej); Baścik M, 2001 (wzmiankuje o występowaniu lodu, dane morfometryczne); Sienkiewicz P. 2013 (plan, opis jaskini i eksploracji).
|
Materialy archiwalne |
Rutkowski M. 1970 (opis, położenie – pod nazwą K-3 – Lodowa Szczelina); Rutkowski M. ... (lokalizacja na fotografii z 1971 r.– symbol K-3); Przybyszewski W. 1970 (szkic planu, przekroju podłużnego i przekrojów poprzecznych - pod nazwą K-3 Szczelina Lodowa); Parma Ch., ... (lokalizacja na fotografii pod nazwą Lodowa Miętusia); Górny A. 1975a (szkic wstępnych partii).
|
Autorzy opracowania | Piotr Sienkiewicz, Rafał M. Kardaś |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2014 |
Grafika, zdjęcia |
![]() ![]() |