Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia pod Śnieżną Studnią
Inne nazwy Jaskinia Upłazkowa
Nr inwentarzowy T.E-12.11
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°55′20,07″, φ: 49°14′31,01″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu E
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1689,60
Wysokość względna [m] 175
Głębokość [m] 22,20
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 22,20
Długość [m]
w tym szacowane [m]
153
Rozciągłość horyzontalna [m] 35
Położenie geograficzne W lewym orograficznie zboczu Doliny Małej Łąki (Niżniej Świstówki), pod ścianami opadającymi z Kotlin ku N. Otwór znajduje się na trawiastej półce, nieco na wschód od rozległych upłazów i pól kosówek usytuowanych w połowie Baranich Schodków, pod ścianami z wielkimi okapami widocznymi z dna doliny, poniżej otworu Śnieżnej Studni.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Żółto znakowanym szlakiem prowadzącym Doliną Małej Łąki dochodzimy do dolnej części Niżniej Świstówki. Odbija tutaj wyraźnie wydeptana ścieżka. Ścieżka ta stanowiła kiedyś szlak prowadzący na Małołącką Przełęcz (na Przechodzie wciąż widać żółte znaki). Podchodzimy ścieżką pod Przechód i skręcamy ku zachodowi pod ścianami. Po 150 m, po lewej mijamy duży otwór Jaskini przy Przechodzie i przewijamy się za skalną ostrogę stanowiącą podstawę wyraźnego filara kończącego się przy otworze Śnieżnej Studni. Znajdujemy się w miejscu stanowiącym podstawę Baranich Schodów. Jest to trawiasta depresja umożliwiająca łatwe przejście pomiędzy ścianą Wielkiej Turni i ścianą opadającą z Kotlin do Niżniej Świstówki. Podchodzimy 50 m do góry trawiasto-skalnym zachodem. Następnie odbijamy w prawo do łatwej, nieco eksponowanej załupy. Za załupą kontynuujemy podchodzenie trawiastą depresją, starając się trzymać jej lewej strony. Po pokonaniu kilkumetrowego trawiastego prożka (I-II) wieńczącego depresję, dochodzimy do miejsca położonego nieco powyżej połowy Baranich Schodów. Odchodzi stąd w lewo, nieco w dół, szeroki trawiasty zachód (jest to kontynuacja wielkiego zachodu ciągnącego się z górnej części Baranich Schodów). Podążamy nim 60 m, pod ścianami, do otworu ukrytego za dużym głazem. Dojście nieco eksponowane lecz łatwe, zwiedzanie łatwe
Opis jaskini

Otwór stanowi jednometrowe zagłębienie na lewo od dużej wanty. W jego dnie znajduje się ciasny przełaz prowadzący do salki o dnie pokrytym osuwającym się piargiem. W zachodniej części salki dalszy ciąg opada 1 m prożkiem, za którym wiedzie ku zachodowi korytarzyk urywający się kolejnym prożkiem o wysokości 1 m.

Pod prożkiem znajduje się system stromych, niskich i szerokich korytarzy, których spąg pokrywa osuwający się piarg. Podążamy nimi ku SE do wąskiego przełazu z 0,5 m prożkiem. Za przełazem wchodzimy do obszernej Sali z Kopczykiem o rozmiarach 10x6 m i wysokości do 5 m. Jej dno pokryte jest wielkimi wantami, które w południowej i zachodniej części ustępują namulisku piaszczysto-gliniastemu.


Z SE strony sali opada prosty i obszerny korytarz mający do 3 m szerokości i 3 m wysokości. Jego dno pokrywa piarg, a profil zmienia się z półkolistego, przez trójkątny do szczelinowatego. Korytarz w końcowej części staje się coraz węższy i zaślepia się po 20 m. Na jego końcu znajduje się najgłębiej położone miejsce w jaskini: –22,2 m. W miejscu tym spąg pokrywa glina.
Wracamy do Sali z Kopczykiem. Na przedłużeniu opisanego wyżej korytarza, w zachodniej części sali znajduje się wejście do 5 m meandra. W środkowej części sali, w stropie, nad 3,5 m progiem, widać wejście do wąskiego meandra. Dostajemy się tam przy użyciu żywej drabiny i krótką wspinaczką (V). Meander posiada 3 m długości i doprowadza do salki. W jej najniższym miejscu znajduje się ciasne okno urywające się 5 m progiem do Sali z Kopczykiem.
We wschodniej części salki znajduje się wejście do 4 m długości zacisku (ZII). Za zaciskiem znajduje się ciasny meander. Po 5 m dochodzimy nim do rozwidlenia. W lewo, w dół, odchodzi ciasny korytarzyk o dnie pokrytym zwietrzeliną ze ścian i stropu. Po pokonaniu w nim łatwego zacisku docieramy do okna znajdującego we wschodniej ścianie Sali z Kopczykiem, 4 m nad jej dnem. Wracamy do rozwidlenia i czołgamy się ku E korytarzykiem o kolistym przekroju. Biegnie on bezpośrednio nad położonym niżej korytarzem prowadzącym do dna jaskini. Po 10 m korytarzyk kończy się ślepo zawaliskiem.

Jaskinia rozwinęła się w wapieniach malmu wierchowej jednostki Ździarów (fałd Czerwonych Wierchów), w pobliżu kontaktu z jednostką Organów. Wstępna część ma charakter zawaliskowy. W Sali z Kopczykiem i odchodzących od niej korytarzach można zauważyć ślady mycia. Namulisko przy otworze stanowi gleba. Głębiej głównie gruz i duże wanty. W niektórych partiach spąg tworzy glina i piasek z czapki krystalicznej.
Jaskinia jest wilgotna. Ze szczelin w skrajnych punktach jaskini i otworu wyczuwalny jest w lecie silny przewiew. Światło sięga kilka metrów od otworu.

 

    Roślinność kwiatowa rozwija się przy otworze, głębiej sięgają mchy, glony i porosty. T. Bielska wymienia następujące gatunki roślin zebranych w dniu 16 lipca 1978 r (oznaczenia mszaków wykonała J. Mickiewicz):

kwiatowe – Ranunculus alpestris L., Arabis alpina L., Saxifraga aizoides L., Saxifraga moschata Wulf., Saxifraga perdurans Kit., Saxifraga aizoon Jacq, Rhodiola rosea L., Hutchinsia alpina R.Br., Heliosperma quadridentatum Sch. et Thell., Arabis halleri L.;

mszaki – Distichium montanumHag., Amblystegium serpens Br.Eur., Cirriphyllum piliferum Grout, Pellia epiphylla (L.) Corda., Pholia nutans Lindb.

    Faunę reprezentują nietoperze i owady troglokseniczne.

Historia badań

Badania flory przyotworowej prowadziła T. Bielska.

Historia eksploracji

Jaskini została odkryta latem w okresie od 1959 r. do 1961 r. przez grotołazów zakopiańskich badających okolice Śnieżnej Studni. Pozostawili oni kopczyk (takie kopczyki zostawiała w odkrytych przez siebie jaskiniach grupa S. Wójcik, W. Habil i M. Kruczek). Wójcik (1962) pisze: „pobieżne obserwacje doprowadziły do odkrycia niższego poziomu jaskiniowego, nazwanego Jaskinią pod Śnieżną Studnią. Nie zawiera ona w poznanej części lodu, natomiast przewiew powietrza nasuwa przypuszczenie o powiązaniu jej z wyżej położoną J. Śnieżną Studnią”. Grochocka-Rećko (1963) lokalizuje otwór na fotografii obrazującej budowę geologiczną tego rejonu pod nazwą Jaskinia pod Śnieżną Studnią. (Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ, w 1975 r. otwór został wskazany przez S. Wójcika również pod tą nazwą). W pracach Z. Wójcika (1966a, 1968) oraz spisach jaskiń Borowca i in. (1977,1978) grota występuje pod nazwą Jaskinia Upłazkowa. W dniu 16 września 1977 r. członkowie Speleoklubu Katowice: S. Juziuk, M. Napierała i Z. Rysiecki zwiedzili jaskinię sądząc, że ją odkrywają. W największej sali znaleźli sztucznie usypany kopczyk z kamieni. Opierając się na pracy Wójcika (1966a) uznali, że jest to prawdopodobnie wymieniona tam Jaskinia Upłazkowa, opublikowali jednak wzmianki o odkryciu groty (Rysiecki 1980, Napierała 1980b).

28 sierpnia 2004 r. F. Filar i M. Parczewski wspinają się w Sali z Kopczykiem i odkrywają 45 m korytarzy.
8 września 2004 r. F. Filar i M. Parczewski odkrywają kolejne 10 m nad Salą z Kopczykiem.

Historia dokumentacji

W dniu 19 września 1977 r. M. Napierała przy współpracy S. Juziuka wykonał pomiary jaskini busolą Freiberg i taśmą parcianą, sporządził też jej opis pod nazwą Upłazkowa (Napierała 1980). W ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ w dniu 11 sierpnia 1980 r. T. Bielska wykonała badania flory okołootworowej, T. Ostrowski wykonał zdjęcie otworu, a I. Luty przeprowadziła obserwacje terenowe w jaskini. Dane sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu podano na podstawie pomiarów wykonanych w dniu 17 sierpnia 1981 r. przez Zespół Koła Naukowego Geodetów Górniczych AGH pod kierownictwem W. Borowca. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). Podczas trzech wyjść w okresie 21 lipca - 7 sierpnia 2015 r. F. Filar zmierzył powtórnie całą jaskinię wraz z partiami odkrytymi w 2004 r. Pomiary wykonano zestawem DistoX2 z PDA. W listopadzie 2017 r. F. Filar skorygował współrzędne geograficzne otworu.
Plan i przekrój opracował F. Filar

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Wójcik S. 1962 (wzmianka o przypuszczalnym powiązaniu groty ze Śnieżną Studnią); Grochocka-Rećko K. 1963 (lokalizacja na fotografii pod nazwą J. pod Śnieżną Studnią, budowa geologiczna rejonu); Wójcik Z. 1966a (lokalizacja na mapkach, wysokości położenia otworu pod nazwą J. Upłazkowa); Wójcik Z. 1968 (lokalizacja na mapce); Zembrzuski J. 1979 (limit osobowejść); Borowiec W. i in. 1977,1878 (niektóre dane morfometryczne); Rysiecki Z. 1980 (błędna wzmianka o odkryciu pod nazwa J. Upłazkowa); Napierała M. 1980b (błędna wzmianka o odkryciu pod nazwą J. Upłazkowa, plan i opis); Napierała M. 1981 (opis); Luty I. 1982b (informacja o pomiarach sytuacyjno wysokościowych); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10 000); Gradziński R. i in. 1985a (niektóre dane morfometryczne, orientacyjna lokalizacja na mapie pn. „Upłazkowa”); Luty I. 1989a (dane morfometryczne, lokalizacja na mapie i szkicu ściany, dane historyczne); Bielska T., Mickiewicz J. 2000 (flora); Jaskinie TPN 2000 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Wójcik S. – Inwentarz (wymienia); Napierała, M. 1977 (opis i plan).
Autorzy opracowania Filip Filar, Izabella Luty
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2015
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan Podgląd grafiki przekrój W-E
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie