Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia Omszała |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | T.E-12.15 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°55′15,64″, φ: 49°14′19,19″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | ku górze |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1904,40 |
Wysokość względna [m] | 370 |
Głębokość [m] | 10 |
Przewyższenie [m] | |
Deniwelacja [m] | 10 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
33
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | W lewym orograficznie zboczu Doliny Małej Łąki, w północno-wschodnim zboczu Małołączniaka, nad Kotlinami. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Żółto znakowanym szlakiem podchodzimy Doliną Małej Łąki, następnie skręcamy na prawo, do Niżniej Świstówki i wyraźną, nieznakowaną ścieżką docieramy przez bulę i Przechód wiodący ukośną płytą nad próg, do Wyżniej Świstówki. Perć wiedzie stąd na prawo (ku W) do góry, pod ściany, do otworu Jaskini Śnieżnej T.E-13.01 i dalej żlebem wznoszącym się nieco na S od tego otworu, do Kotlin. Z buli ograniczającej Kotliny od E trawersujemy niewyraźną percią ponad 300 m ku WSW, aż do otworu Jaskini nad Kotlinami T.E-12.06, oznaczonego widoczną z daleka tyczką. Stąd idziemy stromym żlebem wprost do góry, bez perci. Otwór ukryty w trawach i mchu znajduje się w odległości 55 m na S od otworu Jaskini nad Kotlinami i 55 m na SW od Jaskini Małołąckiej T.E-12.07. Dojście i zwiedzanie łatwe.
|
Opis jaskini |
Otwór jest ciasny, ma 0,8 m długości i 0,3 m szerokości. Prowadzi do 2-metrowej studzienki. Schodzimy nią do niewielkiej, ciasnej komórki, za którą opadają dwie strome pochylnie o kształcie rur. Omijając ich wyloty dostajemy się do krótkiego (około 4 m) ślepego korytarzyka wiodącego lekko do góry, ku W. Wracamy do pochylni i schodzimy jedną z nich. Rozdzielają je filary skalne, między którymi widać ciasne przejście. Od rury położonej bliżej otworu odchodzi stromo do góry, ku E, 4-metrowy, ciasny korytarzyk. Po kilku metrach pochylnie łączą się w jedną rurę. Uchodzi ona do poprzecznego, obszernego korytarza o wysokości około 3,5 m. Ku wschodowi, w dół, korytarz prowadzi nad 1,3-metrową studzienkę ze zwężeniem zbyt ciasnym, aby przejść. Rzucony tam kamień leci około 3 m do półki, a następnie nieco głębiej. W przeciwną stronę (ku W) korytarz kończy się niedostępną szczeliną. Przy jego południowej ścianie widać 2-metrową studzienkę, od której odchodzi krótka, ciasna szczelina, równoległa do poprzedniej. Jaskinia rozwinęła się w wapieniach cukrowatych anizyku (trias środkowy) wierchowej jednostki Ździarów (fałd Czerwonych Wierchów). Została wymyta na szczelinie zapadającej ku S pod kątem 53°. Ściany pokrywa miejscami cienka warstwa mleka wapiennego. Myte pochylnie pozbawione są osadów. W pozostałych korytarzach namulisko tworzy rumosz wapienny z domieszką okruchów granitoidów i gruboziarnistego piasku. W SW krańcu jaskini, w szczelinie pod studzienką, występuje mokra glina. W osadach widać ślady namytej gleby, znaleziono też kości nietoperzy. Jaskinia jest wilgotna. Wyczuwa się bardzo silny przewiew ze studzienki położonej w jej najniższym punkcie. Światło rozproszone sięga do kilku metrów od otworu. W strefie okołootworowej rozwijają się głównie mchy i trawy. Faunę reprezentują nietoperze oraz owady troglokseniczne (min. muchówki, komary i ćmy). |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinia została odkryta w dniu 8 września 1966 r. przez A. Kobyłeckiego (STJ KW Kraków) i P. Malinowskiego (STJ KW Zakopane). Czując silny przewiew z otworu o średnicy 20 cm, poszerzyli go i zwiedzili całą jaskinię. Kobyłecki (1966b) zamieścił jej opis oraz szkicowy plan i przekrój. |
Historia dokumentacji |
Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ dokumentację groty sporządziła w dniu 28 sierpnia 1979 r. I. Luty przy współpracy M. i W. Władimirowów oraz Ł. Małachowskiego. Pomiary przeprowadzono busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Dane sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu podano na podstawie pomiarów wykonanych w dniu 16 sierpnia 1981 r. przez Zespół Koła Naukowego Geodetów Górniczych AGH pod kierownictwem W. Borowca. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Kobyłecki, A. 1966a (wzmianka o wykonaniu pomiarów lokalizacyjnych położenia otworu, bez użycia nazwy); Kobyłecki, A. 1966b (opis, szkicowy plan i przekrój); Kobyłecki, A. 1967 (wzmianka o odkryciu, ogólny opis); Borowiec, W. i in. 1977, 1878 (dane morfometryczne); Luty, I. 1982b (informacja o pomiarach sytuacyjno-wysokościowych otworu, bez nazwy); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10000); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, orientacyjna lokalizacja na mapie); Luty, I. 1989a (nowe dane morfometryczne, lokalizacja na mapie, dane historyczne); Jaskinie TPN 2000 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |