Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Komora Gwiaździsta |
Inne nazwy | Szpara, Szczelina w Wielkiej Turni |
Nr inwentarzowy | T.E-12.33 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°55′08,47″, φ: 49°14′41,79″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | NNW |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1708,30 |
Wysokość względna [m] | 440 |
Głębokość [m] | |
Przewyższenie [m] | |
Deniwelacja [m] | |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
60
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | W lewym orograficznie zboczu Doliny Małej Łąki, w północnej ścianie Wielkiej Turni. Otwór doskonale widać z dna Doliny Małej Łąki, a także z Zakopanego. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Z Przysłopu Miętusiego niebiesko znakowanym szlakiem podchodzimy nad Kobylarzowy Żleb, następnie trawersujemy ku SE Czerwony Grzbiet i po około 300 m schodzimy około 300 m stromym żlebem nazywanym Depresją Zachodnią, opadającym od Źródła Ratusz pod ściany Pośredniej Turni. Żleb staje się w dolnej części kamienisty. Omijamy Nyżę pod Ratuszem T.E-12.18 widoczną z lewej strony i schodzimy nieco na prawo skalnym progiem o trudnościach II (spod progu na prawo widać duży otwór Jaskini Strzelistej T.E-12.32). Dalej nieco na lewo i kilkadziesiąt metrów w dół stromym trawiastym zboczem (Małołącki Ogród) opadającym po lewej (or.) stronie żlebu. Naprzeciwko czarnej „nyży” widocznej na prawo od żlebu, pod małą ścianką, trawersujemy żleb w jej kierunku trafiając do Awenu z Korkiem Śnieznym. Krótsza droga dojścia do tego miejsca wiedzie z dna Doliny Małej Łąki przez Wyżnie, piargi pod Zagonem i dolną część Komina Flacha (V) do Małołąckiego Ogrodu (ewentualnie z wariantem obejścia dolnego progu przez Tunel Małołącki T.D-12.12). Ponad otworem Awenu z Korkiem Śnieżnym wchodzimy na prawe (or.) zbocze żlebu, na trawiastą półkę wznoszącą się ukośnie, dość stromo, ku E. W górnej części przechodzi ona w mały, płytki, trawiasty żleb z niewielkimi prożkami w trawie. Kilka metrów nad prożkami półka opada łagodnie wprost do otworu Jaskini pod Strzelistą T.E-12.31. Omijamy otwór tej jaskini i dalej trawersujemy około 50 m na wschód poziomym, trawiastym, eksponowanym zachodem prowadzącym wprost do Komory Gwiaździstej. Dojścia eksponowane, trudności II (od Źródła Ratusz) lub V (z Piargów pod Zagonem). Zwiedzanie łatwe lecz niebezpieczne ze względu na piargi osypujące się w przepaść.
|
Opis jaskini |
Deniwelacja jaskini nie została dokładnie określona – autor opisu podaje na ją na kilkanaście metrów przewyższenia (przyp.red). Otwór jaskini z okapem cofniętym nieco ku S, jest największym otworem w Tatrach Zachodnich. Ma około 10 szerokości i ponad 20 wysokości. Prowadzi do dużej, ponad 20-metrowej komory, z której odchodzą gwiaździście cztery kilkumetrowe korytarze. Do korytarza położonego na wprost otworu dostajemy się przez dwumetrowy próg zbudowany z zaklinowanych want. Komora Gwiaździsta rozwinęła się w wapieniach malmo-neokomu wierchowej jednostki Organów (fałd Czerwonych Wierchów). Ściany są zwietrzałe, spękane, kruche. Namulisko stanowi piarg i bloki wapienne. Piarg osypuje się z korytarzyków i gromadzi w dużym stożku nasypowym na dnie komory. Wilgotność i przewiew w grocie zależą od warunków atmosferycznych. Światło dociera do końca. Roślinność kwiatowa jest uboga ze względu na ruchomość piargu. W głębi występują porosty i mchy. Faunę reprezentują owady. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Olbrzymi otwór komory, widoczny z daleka, znany był od dawna. Według informacji ustnej E. Winiarskiego nazywano go „Szparą” lub rzadziej „Szczeliną w Wielkiej Turni”. Komora mogła być znana Zaruskiemu, który w 1912 r. penetrował zbocza Wielkiej Turni. |
Historia dokumentacji |
Opis inwentarzowy i plan, będący jednocześnie pierwszą publikowaną wzmianką z użyciem nazwy Komora Gwiaździsta, zamieścił Koisar (1969). Podaje on, że korytarz nad progiem z want nie został zbadany do końca. Brak też wzmianek o późniejszej eksploracji. Podczas prac OW PTPNoZ nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich w latach 1979 i 1981 I. Luty przy współpracy zespołu przeprowadziła obserwacje terenowe, nie wchodząc jednak do bocznych korytarzy, a także pomiary położenia otworu za pomocą busoli geologicznej Meridian i taśmy parcianej. Dane sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu podano na podstawie pomiarów wykonanych w dniu 17 sierpnia 1981 r. przez zespół Koła Naukowego Geodetów AGH pod kierownictwem W. Borowca. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Habil, W. 1961 (wzmianka, bez nazwy); Koisar, B. 1969 (plan i opis inwentarzowy); Borowiec, W. i in. 1977,1878 (dane morfometryczne); Luty, I. 1982a (wzmianka o pracach dokumentacyjnych, bez nazwy); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10000); Gradziński, R. i in. 1985a (wymieniają, lokalizacja na mapie); Cywiński, W. 1995 (wspinaczkowe drogi dojścia); Luty, I. 1988 (dane morfometryczne, lokalizacja na mapie i szkicu ściany, dane historyczne); Jaskinie TPN 2000 (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Wójcik, S. 1959 - sprawozdanie (wzmianka o zwiedzaniu, używa nazwy „Szpara”).
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia |
![]() ![]() |