Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia przy Jędrusiowej Dziurze
Inne nazwy SYSTEM Jędrusiowa Dziura
Nr inwentarzowy T.E-12.45
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°55′26,29″, φ: 49°14′31,03″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu NE
Pozostałe otwory 1 (Jędrusiowa Dziura T.E-12.43) - ku E, 1592,8 m n.p.m.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1562
Wysokość względna [m] 40
Głębokość [m] 11,90
Przewyższenie [m] 7,30
Deniwelacja [m] 19,20
Długość [m]
w tym szacowane [m]
146
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne W lewym (or.) zboczu Doliny Małej Łąki (Niżniej Świstówki), w dolnej części Baranich Schodków nazywanych też Baranimi Schodami lub Zagonem Wielkiej Turni, pod ścianą.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Żółto znakowanym szlakiem podchodzimy Doliną Małej Łąki, następnie skręcamy na prawo, do Niżniej Świstówki i wyraźną, nieznakowaną ścieżką docieramy nad bulę, w pobliże progu, którym prowadzi ukośną płytą Przechód do Wyżniej Świstówki. Spod progu idziemy niewyraźna percią ku W, do Baranich Schodków – trawiastego zachodu przecinającego ukośnie ściany, prowadzącego aż na Wielką Turnię. Zachodem tym, pod ścianami wiedzie nas do góry perć, która na początku jest piarżysta. Po kilkunastu metrach wyczuwamy chłodny prąd powietrza. Pod ścianą, pod niewielkim okapem odnajdujemy otwór Jaskini przy Jędrusiowej Dziurze T.E-12.45, zasłonięty nieco głazami i roślinnością. Położony jest on poniżej widocznego z daleka, półkolistego otworu Schronu pod Jędrusiową Dziurą (w odległości około 20 m od niego). Dojście i zwiedzanie trudne, miejscami bardzo ciasno.
Opis jaskini

Otwór Jaskini przy Jędrusiowej Dziurze znajduje się 30,4 m poniżej Jędrusiowej Dziury i podzielony jest przez usypisko z kamieni na dwie części. Jest wysoki do 0,5 m i szeroki na 3 m. Zaraz za otworem znajduje się niski przełaz prowadzący do mało obszernej, piarżystej pochylni. Po 6 m rozszerza się ona do 2,5 m i staje się wysoka na nieco ponad 1 m. Schodzimy stromo, 5 m do zacisku za sporą wantą. Miejsce to ma tendencje do blokowania się gruzem osuwającym się z pochylni.

Zacisk prowadzi ku SW do Sali Obszernej. Jest to największa sala w systemie. Posiada wymiary 8x7 m i wysokość 5 m. Na jej dnie zalega kilka większych want oaz drobniejszy gruz. W najniższym punkcie sali prawdopodobnie znajduje się, zasypane na przestrzeni 7 m, przejście do Sali Końcowej.

Ku NW ciągnie się do góry Korytarz nad Salą Obszerną. Nad wejściem do niego, przy stropie widać wyloty dwóch meandrów (dalsza część opisu). Podchodzimy 10 m korytarzem o minimalnych wymiarach 1,5x2 m pod 7 m próg, nad którym, po prawej stronie widać okno. Wspinamy się nim klasycznie (IV) i osiągamy półkę, za którą dalszy ciąg urywa się 2 m prożkiem do salki. Trawersujemy z półki parę metrów ku W, do okna w S ścianie salki. Rozpoczyna się za nim wąski meander. Zaraz na początku, z prawej strony, widać nad 2 m prożkiem wylot ślepego, kilkumetrowego korytarzyka. Sam meander dzieli się wkrótce na dwie odnogi, które po kilku metrach ponownie się łączą i znów rozdzielają. Lewa, ciaśniejsza odnoga urywa się Sali Obszernej 5 m, przewieszonym progiem. Prawa odnoga jest szersza i wypada w Sali Obszernej 3 m przewieszonym progiem. Wracamy na półkę nad 7 m progiem. Schodzimy do salki 2 m w dół i następnie podchodzimy do góry po wielkich wantach, pod końcowy 4 m komin zablokowany namuliskiem. Miejsce to znajduje się na głębokości -23,1 m względem Jędrusiowej Dziury i prowadzi w pobliże powierzchni.

Z Sali Obszernej ku SW ciągnie się niski z początku korytarzyk. Czołgamy się nim kilka metrów do rozszerzenia. Z prawej strony dochodzi boczny meander. Wypływa z niego niewielka stróżka wody. Możemy nim podejść stromo kilka metrów do góry, aż do zwężenia zbyt ciasnego dla człowieka. Za nim widać kilka metrów prawdopodobnie kończącego się wkrótce korytarza. Wracamy do rozszerzenia. Przed nami odpęknięta od ściany płyta tworzy przejście pomiędzy dwoma równoległymi płaszczyznami. Za nim, w spągu, znajduje się wejście do bardzo ciasnej 3,5 m studzienki, a przed nami widać zacisk utworzony pomiędzy stropem, a sporą wantą. Miejsce to stanowi wejście do Meandra Połączeniowego, prowadzącego do Jędrusiowej Dziury.

Przechodzimy zacisk i czołgamy się początkowo niskim meandrem. Po kilku metrach, z prawej strony, widać wylot bocznego, ślepego meanderka. Jego spąg obficie pokrywają odchody nietoperzy. Strop Meandra Połączeniowego stopniowo podnosi się, lecz nadal jest on bardzo wąski. Posuwamy się nim na różnych poziomach, wyszukując rozszerzeń. Dochodzimy do miejsca, gdzie dalsza droga do przodu jest zbyt ciasna. Musimy wyjść 4 m do góry (pokonując po drodze zacisk), w wyższe piętro meandra. Dalsza droga prowadzi lekko w dół, szerszym już korytarzem, do niewielkiej salki.

Ku SW salka urywa się 3,5 m progiem do końcowej części Sali z Brzytwą Niżniej. Miejsce to jest połączeniem Jaskini przy Jędrusiowej Dziurze z Jędrusiową Dziurą. Z salki wspinamy się 6 m do góry, pod sam strop. Biegnie stąd ku W meander, który po kilku metrach opada 4 m progiem do Sali na Piętrze. Posiada ona wymiary 2x2 m i wysokość 3 m. Jej spąg pokrywają wanty. W jej NW części znajduje się bardzo ciasne połączenie z końcową częścią Sali z Brzytwą Wyżniej.

Pozostałe informacje o jaskini znajdują się  w opise Jędrusiowej Dziury.

Historia badań
Historia eksploracji

Otwór jaskini został odkryty w dniu 12 lipca 1971 r. przez członków STJ KW Kraków. Oczyścili oni wówczas przejście między głazami blokującymi otwór, a w dniu 1 sierpnia 1971 r. A. Górny, J. Smoleń i Z. Krajewski zwiedzili całą jaskinię oraz sporządzili jej szkicowy plan. Plan ten wraz z opisem zamieścił Kobyłecki (1972).

Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ dokumentację dostępnej części groty sporządziła latem 1979 r. I. Luty przy współpracy zespołu, uzupełniając obserwacje terenowe w następnych latach, do 1986 r. Podejmowano wówczas również kilkakrotnie próby wyciągnięcia want blokujących zacisk wiodący do głównej części jaskini - Jędrusiowej Dziury), jednak bez powodzenia. Pomiary przeprowadzono busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. W dniu 11 sierpnia 1980 r. badania flory okołootworowej wykonała T. Bielska, a fotografię otworu wykonał T. Ostrowski. Dane sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu podano na podstawie pomiarów wykonanych w dniu 17 sierpnia 1981 r. przez Zespół Koła Naukowego Geodetów Górniczych AGH pod kierownictwem W. Borowca.

W dniu 28.07.2006 r. F. Filar udrożnił ponownie przejście między jaskiniami systemu (zlikwidował wielką wantę przed zaciskiem w Jaskini przy Jędrusiowej Dziurze – przyp. I. Luty) – Kronika – jaskinie (2008). Sienkiewicz (2007) podał uwagi do dokumentacji. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).

Historia dokumentacji

Szkic jaskini wg A. Górnego (Kobyłecki 1972).

Plan partii dostępnych w 1979 r. opracowała I. Luty. Plan i przekrój całego systemu opracował F. Filar oraz wykonał zdjęcie otworu w 2015r.; następnie w 2017 r skorygował współrzędne geograficzne otworu.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Kobyłecki A. 1972 (opis i szkicowy plan A. Górnego); Parma C. 1972 (błędna wzmianka o odkryciu bez użycia nazwy); Zembrzuski, J. (wzmianka o limicie osobowejść); Borowiec W. i in. 1977,1878 (dane morfometryczne); Orłowski J. 1983 (wzmianka dotycząca historii odkrycia); Luty, I. 1982b (informacja o pomiarach sytuacyjno wysokościowych); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10 000); Gradziński R. i in. 1985a (dane morfometryczne, orientacyjna lokalizacja na mapie); Luty I. 1989a (nowe dane morfometryczne, lokalizacja na mapie i szkicu ściany, dane historyczne); Bielska T., Mickiewicz J. 2000 (flora); Jaskinie TPN 2000 (plan i opis inwentarzowy); Kronika – jaskinie 2008 (udrożnienie zacisku w dolnej jaskini systemu i eksploracja na końcu systemu); Sienkiewicz P. 2007 (uwagi do dokumentacji); Filar F. 2016a (informacja o nowych pomiarach, nowy plan i przekrój, dane morfometryczne).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Filip Filar, Izabella Luty
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2015
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki otwór Podgląd grafiki plan systemu Podgląd grafiki przekrój przez system
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie