Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Chuda Mnichowa Studnia |
Inne nazwy | Szczelina Mnichowa |
Nr inwentarzowy | T.E-13.06 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°55′43,61″, φ: 49°14′46,36″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | N |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1648,50 |
Wysokość względna [m] | 70 |
Głębokość [m] | 18 |
Przewyższenie [m] | 4 |
Deniwelacja [m] | 22 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
50
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Dolina Małej Łąki, w prawym orograficznie zboczu Doliny Małej Łąki, w północnym zboczu Mnichowych Turni, w lewym (or.) stoku Głazistego Żlebu. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego - dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Żółto znakowanym szlakiem podchodzimy Doliną Małej Łąki w kierunku Przełęczy Kondrackiej. Kilkaset metrów za odejściem perci do Niżniej Świstówki, z miejsca gdzie za zakosami szlak dąży ku S podchodząc maksymalnie blisko do północnych zboczy Mnichowych Turni, opuszczamy go i idziemy do góry zygzakami, zboczem na lewo od stromego, trawiastego żlebku ograniczającego od wschodu ściany tych turni. Tuż przed osiągnięciem trawiastej przełączki zwanej Mnichowym Siodłem trawersujemy zbocze trawiastą półeczką na prawo (ku W) około 20 m, do małej niszy pod skałą, widocznej również ze szlaku, omijając otwór Jaskini Pomarańczarnia T.E-13.05. Stąd schodzimy lub bezpieczniej - zjeżdżamy prawie pionowymi trawami 7 m do widocznej ze szlaku, pionowej szczeliny, przecinającej górne partie stromego, trawiastego zbocza. Ma ona około 5 m wysokości i 0,15-0,25 m szerokości, częściowo zablokowana jest wantami i glebą. Do jaskini można przedostać się w górnej części szczeliny (o szerokości 0,19 m) lecz wygodniejszy otwór znajduje się 4 m niżej. Dojście łatwe, w górnej części eksponowane, zwiedzanie wymaga użycia sprzętu jaskiniowego.
|
Opis jaskini |
Otwór o szerokości 0,25 m i wysokości 0,6 m uchodzi oknem w ścianie szczelinowej komórki, 3,6 m nad jej dnem Komórka ma około 10 m wysokości i ponad 3 m szerokości. Zjeżdżamy na jej dno pokryte zwykle płatem śnieżno-lodowym. Ku SE, nad 2,5-metrowym progiem odchodzi stąd ciasne, 5-metrowe odgałęzienie, ku W zaś kierujemy się do wysokiego korytarza. Za 1-metrowym prożkiem w górę następuje zwężenie korytarza, a zaraz za nim 2,8-metrowy próg wiedzie w dół, na duży płat lodu zajmujący prawie całe dno. Kilka metrów dalej korytarz kończy się ślepo. Przy jego południowej ścianie, nad 1-metrowym prożkiem widać okrągły, ciasny otwór, który prowadzi do 12-metrowej Chudej Studni. Na początku studnia jest ciasna, nieco pochylona, dalej staje się pionowa, a w przekroju ma kształt spłaszczonej ósemki. Z dna studni ku E, stromo do góry, przez niski przełaz wchodzimy do wysokiej na około 6 m Komory Końcowej. W stropie komory widać komin prowadzący prawdopodobnie w kierunku szczeliny otworu oraz Jaskini Pomarańczarnia, a ku E odchodzi krótkie odgałęzienie zamknięte zawaliskiem Jaskinia rozwinęła się w wapieniach urgonu wierchowej jednostki Organów (fałd Czerwonych Wierchów), na systemie krzyżujących się szczelin. Jest w znacznym stopniu myta, strop i dno tworzy częściowo zawalisko. Grota stanowi prawdopodobnie jeden system z leżącą w bliskim sąsiedztwie Jaskinią Pomarańczarnia. Namulisko buduje rumosz wapienny (miejscami materiał nieco obtoczony) oraz glina piaszczysta z domieszką drobnego materiału pochodzącego ze skał krystalicznych, a przy otworze z domieszką gleby. W osadach znaleziono kości nietoperzy. Jaskinia jest wilgotna i zimna. Pod otworem zalega płat zlodowaciałego śniegu, a nieco dalej - lodu. Prawdopodobnie lód występuje tu stale i nie topi się nawet późną jesienią (zaobserwowano to kilkakrotnie). Wyczuwa się silny przewiew. Światło sięga do kilkunastu metrów od otworu. W strefie okołootworowej rozwijają się rośliny kwiatowe (głównie trawy), nieco głębiej - mchy, glony i porosty. Faunę reprezentują nietoperze, owady (m.in. komary, pająki, muchy), a przy otworze - ślimaki. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinia została odkryta w dniu 21 września 1962 r. przez M. Lewandowskiego (STJ KW Kraków) oraz B. Koisara i H. Gorszczyńskiego (STJ KW Katowice). Odkrywcy pozostawili w Komorze Końcowej kopczyk z kartką zawierającą datę pierwszego zwiedzania, ich nazwiska i przynależność klubową. Wójcik (1963b) opublikował wzmiankę o eksploracji 30-metrowego awenu - może ona dotyczyć tej jaskini lub Pomarańczarni. Później jaskinia została prawdopodobnie zapomniana przez grotołazów. |
Historia dokumentacji |
Dopiero podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ, po wielu nieudanych próbach odnalezienia otworu, dokumentację groty sporządziła w dniu 24 lipca 1981 r. I. Luty przy współpracy A. Skarżyńskiego. Znaleziono wówczas kopczyk i kartkę odkrywców. Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Dane sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu podano na podstawie pomiarów przeprowadzonych w dniu 24 września 1982 r. przez Zespół Koła Naukowego Geodetów Górniczych AGH pod kierownictwem W. Borowca. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). W listopadzie 2017 r. F. Filar skorygował współrzędne geograficzne otworu. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Wójcik, Z. 1963b (informacja o eksploracji w 1962 r., bez nazwy, może dotyczyć opisywanej jaskini); Lewandowski, M. 1966 (wzmianka o eksploracji, bez nazwy, może dotyczyć opisywanej jaskini); Wójcik, Z. 1966a (wysokość położenia otworu, lokalizacja na mapkach, w tym geologicznej); Wójcik, Z. 1968 (lokalizacja na mapce); Kozik, A. 1972, (wymienia, podaje głębokość); Borowiec, W. i in. 1977, 1878 (dane morfometryczne pod błędną nazwą Szczelina Mnichowa, jednocześnie wymieniają jako synonim Jaskini Pomarańczarnia); Luty, I. 1982a (wzmianka o odnalezieniu i skartowaniu); Luty, I. 1982b (informacja o pomiarach sytuacyjno-wysokościowych położenia otworu); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10000); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne pod błędną nazwą Szczelina Mnichowa, jednocześnie wymieniają jako synonim Jaskini Pomarańczarnia, orientacyjna lokalizacja na mapie); Luty, I. 1989b (plan i przekrój, nowe dane morfometryczne, lokalizacja na mapie i rysunku ścian Mnichowych Turni, dane historyczne); Cywiński, W. 1995 (wzmianka dotycząca położenia); Jaskinie TPN 2000 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |