Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Koprowa Studnia
Inne nazwy
Nr inwentarzowy T.E-13.08
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°55′49,35″, φ: 49°14′21,76″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu NE
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1808,01
Wysokość względna [m] 150
Głębokość [m] 47
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 47
Długość [m]
w tym szacowane [m]
90
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Dolina Małej Łąki, w prawym orograficznie zboczu Doliny Małej Łąki, w NW zboczu Kopy Kondrackiej, w skałach lewego (or.) ograniczenia Koprowego Żlebu.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Żółto znakowanym szlakiem podchodzimy Doliną Małej Łąki w pobliże Przełęczy Kondrackiej, skręcamy na prawo i w dogodnym miejscu trawersujemy (bez ścieżki) trawiaste zbocze nad Mnichowymi Turniami i dalej – górną część Koprowego Żlebu. Docieramy pod widoczny z daleka poziomy pas skał o jasnej barwie. Stąd wyraźną półką idziemy do piargu, po czym lekko do góry trawiasto-skalistym terenem, aż na grzędę skalną po prawej stronie, dalej stromo w dół, do widocznego z grzędy otworu. Znajduje się on pod ścianą, ukryty w małym zagłębieniu (z dna Koprowego Żlebu można zobaczyć jedynie jego okolicę – szczelinę w kształcie litery T). Można również dojść do Koprowego Żlebu jak do Zaspałkowej Szczeliny T.E-13.04, ścieżką wiodącą przez Niżnią i Wyżnią Świstówkę. Dojście łatwe, lecz w końcowym fragmencie eksponowane i mylne, zwiedzanie wymaga użycia sprzętu jaskiniowego.
Opis jaskini

Do wnętrza jaskini prowadzą dwa niewielkie otwory częściowo nakryte skalnym okapem, a w zasadzie jest to jeden otwór rozdzielony na dwie części przez zaklinowany blok skalny. Prawą ciasną część cechuje wschodnia ekspozycja. Obszerniejszy i zarazem dogodniejszy do zwiedzania jest lewy otwór o ekspozycji zenitalnej. Wprowadza nas on do szczelinowej obszernej studni. Po około 8 metrach zjazdu trawersujemy ją w kierunku jej środka po charakterystycznym skośnym gzymsie (półce), skąd 30-metrowym zjazdem osiągamy dno studni wlotowej. Tuż przed osiągnięciem jej dna mijamy most skalny złożony z zaklinowanych bloków skalnych. Kiedyś korek śnieżny nie pozwalał zjechać bezpośrednio na dno i po owym mostku skalnym trzeba było się przemieścić ku W i zjechac na dno studni po drugiej stronie mostka. Pomijając powyższy zjazd i kontynuując trawersowanie (III) studni dostajemy się do niewielkiego okna, a poprzez nie do kilkumetrowego, wznoszącego się korytarzyka. Z dna studni wlotowej w kierunku E przez ciasny przełaz i niewielki prożek dostajemy się do ślepo zakończonej podłużnej salki. Wracamy do dna studni wlotowej. Stąd udajemy się w kierunku W i pokonując 2-metrowej wysokości prożek dostajemy się do owalnej sali. Następnie przez ciasny przełaz i kolejny 2-metrowy prożek za którym stroma pochylnia doprowadza nas do niewielkiej ciasnej studzienki. Dno tej studzienki stanowi najniższy punkt jaskini.

Jaskinia rozwinęła się w wapieniach cukrowatych starszego anizyku (trias środkowy) należących do jednostki Ździarów, jednostki niższego rzędu w obrębie płaszczowiny Czerwonych Wierchów. Jaskinia założona jest na głównej szczelinie zapadającej pod średnim katem 60–80°S, sprzężonej z powierzchnią uskokową zapadającą 40–55°SE. W miejscu sprzężenia tych dwóch powierzchni rozwinęło się rozszerzenie z półką w studni zlotowej. Z uskokiem tym związane są liczne spękania przyczyniające się do kruchego charakteru jaskinii za pewne również do zawalisk na jej dnach. Jaskinia rozwinięta jest poprzecznie do stratyfikacji (20–45°W i NW), nie odnotowano wpływu powierzchni międzyławicowych na kształt jaskini.
W Koprowej Studni jest wyraźnie widoczna działalność erozyjna wody, zwłaszcza w samej studni oraz korytarzu biegnącym ku W. Korytarz za trawersem oraz korytarz w stronę Jaskini Świstaczej mają bardziej tektoniczny charakter.
W jaskini dominują osady autochtoniczne, głównie nieobtoczony gruz i bloki skalne, wyścielają praktycznie każdy stosunkowo połogi odcinek spągu. W zawalisku na dnie występują również okruchy skał krystalicznych pochodzące zapewne z czapki krystalicznej na Kopie Kondrackiej.
Z zestawienia ciągów poligonalnych Koprowej Studni oraz Jaskini Świstaczej T.E-13.30 można wnioskować, że jest to genetycznie jedna jaskinia. Przebieg jaskiń jest zbliżony do sąsiadujących z nimi ścian ograniczających lewą (or.) stronę żlebu Koprowego. Co mogło by wskazywać na częściowy wpływ grawitacyjnego rozwierania szczelin na rozwój jaskiń. Przemawiają za tym zrzutowy-normalny w większości ruch udokumentowanych uskoków oraz kruszyzna w jaskiniach. Powierzchnie uskoków są zmineralizowane, co dowodziło by, iż są znacznie starsze od jaskiń, a ewentualne ruchy odprężeniowe/grawitacyjne wykorzystały by już istniejące powierzchnie. Wyraźne uwarunkowanie tektoniczne obu jaskiń nie klasyfikuje ich jednak jako obiekty o charakterze tektonicznym. Widoczne na ścianach ślady działalności wody, kaskadowy charakter w Jaskini Świstaczej (dno Koprowej Studni jest najprawdopodobniej kolejną kaskadą tego systemu) i myta studnia w Koprowej Studni oraz allochotniczne osady na dnie Koprowej Studni świadczą o utworzeniu jaskiń przez erozyjną działalność płynącej wody
Jaskinia jest wilgotna, w czasie opadów i roztopów w studni zlotowej i w sali na dnie zaobserwowano deszcz podziemny. Na dnie studni zlotowej występował korek śnieżny, który w czasie wykonywania dokumentacji był już wytopiony.
Światło sięga w jaskini do mostka skalnego w studni zlotowej tj. do głębokości ok. 30 m.
Jaskinia charakteryzuje się dynamicznym mikroklimatem. Zimą zaobserwowano zasysanie zimnego powietrza do otworu. Również w szczelinie na dnie jaskini wyczuwalny jest ciąg powietrza.
Flora przyotoworowa jest uboga, reprezentowana głównie przez mchy i porosty i pojedyncze trawy. Wśród fauny zaobserwowano jedynie nietoperze.

Historia badań

Badania geologiczne w jaskini prowadził J. Szczygieł (2013a,b, 2015b).

Historia eksploracji

Otwór jaskini znany był od dawna góralom pasącym owce w okolicy. Baca Mrazik wskazał go w dniu 11 lipca 1960 r. M. Kruczkowi i S. Wójcikowi z Zakopanego. Tego dnia grotołazi ci opuścili niżej głaz leżący przy otworze i zbadali studnię „do dna”(do 30 m). W dniu 7 sierpnia 1960 r. powtórnie zwiedzili jaskinię w towarzystwie Botko, Z. Danka, J. Flacha i W. Habila. Dla potrzeb inwentarza sporządzanego przez S. Wójcika oznaczono ją numerem 4.2.2. Wzmiankę o odkryciu i opis studni zamieścił Habil (1961). Z jego relacji wynika, że dno na poziomie -30 m było całkowicie zagruzowane. Być może jednak nie zostało wówczas zbadane dość dokładnie. W dniu 3 lipca 1963 r. Z. Skwierczyński, B. Miller i M. Lewicki z Krakowa przeszli przez szczelinę między ścianą a korkiem śnieżnym i dostali się do dalszych ciągów opadających stromo, osiągając „ -70 m”. (Prawdopodobnie była to komórka od strony wschodniej, na głębokości 42 m) . Brak danych o tym, kto pierwszy zjechał do obszernej części studni pod zawaliskiem najprostszą obecnie drogą. W dniu 4 sierpnia 1969 r. J. Bzowski i J. Krukowski ze Speleoklubu Warszawskiego PTTK pokonali zacisk przy dnie studni (od strony zachodniej) i stwierdzili, że „korytarz” (Komórka Końcowa) kończy się po 10 m.

W latach 2005 – 2007 z inicjatywy Włodzimierza Porębskiego prace inwentaryzacyjne w tej jaskini prowadził Speleoklub Dąbrowa Górnicza. W tym okresie zainstalowano w jaskini stałe punkty asekuracyjne typu „Batinox”. Celem umożliwienia dostępu do korytarza wschodniego otwór jaskini zasłonięto płachtą, w wyniku czego gromadzenie się śniegu na dnie studni wlotowej przestało być problemem. W studni tej na głębokości około 8 m wykonano trawers do wypatrzonego uprzednio okna, za którym odkryto kilkumetrowy ciasny korytarzyk. Usilne próby znalezienia kontynuacji jaskini w zawalisku na jej dnie zakończyły się fiaskiem.

Historia dokumentacji

Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ dokumentację groty sporządziła w dniu 5 sierpnia 1978 r. I. Luty przy współpracy K. Pohoskiego, uzupełniając ją 6 sierpnia 1983 r. przy współpracy A. Pohoskiej. Fotografie otworu wykonał T. Ostrowski. Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Zauważono, że zacisk przed Komórką Końcową został zlikwidowany (wybrano wanty z dna). Dokonali tego prawdopodobnie w dniu 6 sierpnia 1982 r. grotołazi zakopiańscy (K. Dudziński, Z. Bodurka i G. Albrzykowski), podając następnie błędną wzmiankę o pogłębieniu jaskini (Cikowski,1983). Dane sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu podano na podstawie pomiarów wykonanych w dniu 22 września 1982 r. przez Zespół Koła Naukowego Geodetów Górniczych AGH pod kierownictwem W. Borowca. Wg informacjj ustnej E. Soji 2005 r. prace eksploracyjne podjął zespół ze Speleoklubu Dabrowa Górnicza z inicjatywy W. Porębskiego. Założono wtedy płachtę w otworze, co spowodowało wytopienie lodu. Wyeksplorowano kilka metrów w danie jaskini i kilka metrów w oknie za studnią wstępną. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).

We wrześniu 2011 roku E. Soja i J. Szczygieł przy okazji prowadzonych obserwacji geologicznych sporządzają nową dokumentację kartograficzną jaskini Koprowa Studnia. Według zaktualizowanych pomiarów Koprowa Studnia ma -52,17 głębokości i 106,39 długości
Plan i przekrój jaskini opracował J. Szczygieł.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Habil W. 1961 (wzmianka o odkryciu, opis jaskini); Wójcik S. 1962 (uwagi o występowaniu śniegu); [Baryła, J.] J.B. 1963b (wzmianka o eksploracji i odkryciu partii pod śniegiem); Wójcik Z. 1966a (niektóre dane morfometryczne, lokalizacja na mapkach, wzmianka dot. geologii); Bzowski J. 1970b (informacja o eksploracji); Borowiec W. i in. 1977,1878 (niektóre dane morfometryczne); Wójcik Z. 1978c (wzmianka o genezie); Kardaś,R. M. 1979e (informacja o sporządzeniu dokumentacji); Zembrzuski, J. 1979 (limit osobowejść); Cikowski W. 1983 (błędna wzmianka o „pogłębieniu”); Kardaś R. M. 1984d (informacja o uzupełnieniu dokumentacji); Luty I. 1982b (informacja o pomiarach sytuacyjno-wysokościowych); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10000); Gradziński,R. i in. 1985a (niektóre dane morfometryczne, orientacyjna lokalizacja na mapie); Luty I. 1989b (nowe dane morfometryczne, lokalizacja na mapie, dane historyczne); Siarzewski W. 1994 (zjawiska lodowe); Cywiński W. 1995 (wzmianka o lokalizacji i drodze dojścia); Jaskinie TPN 2000 (plan, przekrój i opis inwentarzowy); Soja E., Szczygieł J. 2013 (informacje o genezie i geologii, zestawienie z planem Jaskini Świstaczej); Szczygieł J. 2013a,b (wymienia w kontekście badań geologicznych); Szczygieł J. 2015b (wzmiankuje w kontekście genezy i badań tektonicznych).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Emanuel Soja, Jacek Szczygieł
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2014
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki otwór Podgląd grafiki plan Podgląd grafiki przekrój
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie