Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Maćkowa Dziura |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | T.E-12.62 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°55′07,10″, φ: 49°14′37,76″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | ku górze |
Pozostałe otwory | 2 - ku W. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1831 |
Wysokość względna [m] | 560 |
Głębokość [m] | 6 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 6 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
9
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | W lewym orograficznie zboczu Doliny Małej Łąki, w południowej części zachodniego stoku Wielkiej Turni, w pobliżu nasady jej ramienia. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Grota znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Z Przysłopu Miętusiego niebiesko znakowanym szlakiem podchodzimy nad Kobylarzowy Żleb, następnie trawersujemy ku SE Czerwony Grzbiet, a kilkadziesiąt metrów za Źródłem Ratusz skręcamy na lewo. Trawersujemy zachodni stok odchodzącego ku N ramienia Wielkiej Turni w kierunku pierwszych (licząc od S) małych skałek na stoku. Wśród tych skałek, na wysokości około 20 m poniżej szczytowej płaśni ramienia Wielkiej Turni, odnajdujemy otwory Maćkowej Dziury. Górny otwór jest ukryty wśród traw, w małym leju krasowym, boczny – położony tuż pod nim, w pionowej szczelinie skałki, jest widoczny z niektórych miejsc przeciwległego zbocza. Dojście bez trudności, przy zwiedzaniu przydatna kilkumetrowa lina.
|
Opis jaskini |
Otwór górny o wymiarach około 0,9x0,4 m prowadzi w dół, do małej, owalnej komórki. W jej pochyłym dnie otwiera się studnia, która zaraz ku W ma połączenie z powierzchnią terenu (boczny otwór), a w dół przechodzi w zawaliskową komorę (ok. 3,5x2 m). Wygodniej jest wchodzić do jaskini bocznym otworem o kształcie wąskiego prostokąta (0,25 m szerokości i 0,95 m wysokości). Za tym otworem wprost w dół, do komory wiedzie 2,3-metrowy próg. Spod progu na prawo odchodzi krótka, ślepa odnoga, a na wprost dno komory opada stromo ku NE. W jego najniższym punkcie można zejść między wantami zawaliska nieco głębiej, do wąskiej szczeliny pod północną ścianą. Wkrótce zwęża się ona i jest zablokowana wantami. Wrzucony tam kamień leci kilka metrów. Grota powstała na szczelinie tektonicznej w wapieniach wierchowej jednostki Organów (fałd Czerwonych Wierchów). Ma charakter zawaliskowy. Namulisko stanowi gruz wapienny z domieszką okruchów skał krystalicznych oraz gleby, a także duże wanty. Komora jest wilgotna. Wyczuwa się przewiew ze szczeliny pod zawaliskiem Światło odbite dociera do końca. Roślinność kwiatowa oraz mchy i porosty rozwijają się przy otworach. Faunę reprezentują owady i ślimaki. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Grotę odkrył Maciej Lewandowski w 1962 r. Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ poszukiwali jej latem 1979 r. I. Luty i R. Bieganowski według niepewnych i sprzecznych wskazań Z. Wójcika i M. Kropiwnickiej (osób towarzyszących podczas akcji odkrywczej). Nie znaleziono wówczas tej groty, a jako Maćkową Dziurę opisano inną, teraz nazwaną Ukrytą Dziurą (TATRY POLSKIE 1984, Luty 1989a). |
Historia dokumentacji |
Właściwą Maćkową Dziurę odnalazła i sporządziła jej dokumentację I. Luty przy współpracy D. Lermera w dniu 31 lipca 1999 r., wykonała też pomiary sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu metodą ciągu busolowego. Pomiary przeprowadzono za pomocą busoli Suunto i taśmy parcianej. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). W lipcu 2018 r. współrzędne otworu skorygował F. Filar. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Wójcik, Z. 1966a (wysokość bezwzględna i względna położenia otworu, lokalizacja na mapkach pod nazwą Wielkoturniańska - może dotyczyć opisywanego obiektu lub J. Trójkątnej); Wójcik, Z. 1968 (lokalizacja na mapce pod nazwą Wielkoturniańska - może dotyczyć opisywanego obiektu lub J. Trójkątnej); Borowiec, W. i in. 1977,1978 (wymieniają Maćkową Dziurę); Gradziński, R. i in. 1985a (wymieniają Maćkową Dziurę, orientacyjna lokalizacja na mapie); Jaskinie TPN 2000 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |