Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Dziura pod Smrekiem
Inne nazwy Jaskinia pod Ścieżką
Nr inwentarzowy T.F-09.05
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°52′30,55″, φ: 49°14′02,73″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu NE
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1289
Wysokość względna [m] 58
Głębokość [m] 3,50
Przewyższenie [m] 4,20
Deniwelacja [m] 7,50
Długość [m]
w tym szacowane [m]
39
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Dolina Kościeliska, na lewym orograficznie zboczu Wąwozu Kraków.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Z Hali Pisanej podchodzimy żółtym szlakiem do Wąwozu Kraków, następnie dnem wąwozu idziemy do charakterystycznego rozszerzenia nazywanego Rynkiem, dalej niewyraźną percią omijającą górne progi wąwozu. Prowadzi ona najpierw na prawo, nieco wstecz (ku W), do góry, u podnóża strzelistej turni nazywanej Basztą, następnie żlebem ku SE. Pod ścianą ograniczającą lewą (or.) stronę żlebu widzimy mały, trójkątny otwór Jaskini Zakosistej T.F-09.04a. Stąd idziemy żlebem do góry, na lewo. Po około 30 m żleb rozszerza się, a około 40 m dalej trafiamy na trawiaste siodełko położone nad turnią w zwężeniu Wąwozu (Siodełko za Basztą). Tuż za przegięciem siodełka, około 3 m poniżej ścieżki, znajduje się otwór jaskini. Jest on położony w małym leju krasowym pod suchym smrekiem, zasłonięty gałęziami smreka rosnącego w sąsiedztwie. Dojście i zwiedzanie łatwe, miejscami ciasno.
Opis jaskini

Trójkątny otwór (0,5x0,7 m) wiedzie do rozszerzającego się, niskiego korytarza biegnącego ku SW. Po kilku metrach na prawo widać bardzo ciasny, częściowo zasypany gruzem otwór bocznej odnogi. Omijamy go i przechodzimy pod obniżeniem stropu skośnie na lewo. Za obniżeniem, na lewo wstecz biegnie ślepo zakończona szczelina. Biegnący na wprost korytarz (nazywany Górnym) jest dalej obszerny, wznosi się stromą pochylnią i po około 10 m kończy się zawaliskiem głazów.

Przed pochylnią, ku NW w dół, wiedzie przełaz do równoległego Dolnego Korytarza. Na lewo prowadzi on do niskiej komory zakończonej wąskimi, zamulonymi szczelinami, na prawo zaś doprowadza po kilku metrach do rozgałęzienia. Prawa odnoga łączy się zaraz z korytarzem wejściowym, a na wprost dochodzimy do wyraźnego zwężenia. Stąd na lewo przez Kręty Zacisk (dwa ostre zakręty rozdzielone 0,4 m prożkiem) dostajemy się do obszerniejszego, stromo opadającego korytarza. Po około 2,5 m zakręca on pod kątem prostym w prawo i zaraz znów na lewo. Nieco dalej przechodzi w wąską, niedostępną szczelinę, biegnącą w kierunku Jaskini Gankowej T.F-09.22.

Jaskinia powstała na równoległych szczelinach w wapieniach malmo-neokomu (?) wierchowej serii autochtonicznej. Wójcik (1966a) zalicza ją do IV piętra, spośród sześciu wydzielanych przez niego w Wąwozie Kraków. Korytarze są myte, na ścianach występują różne formy naciekowe. W górnej części jaskini dominują nacieki grzybkowe, w Dolnym Korytarzu widać polewy i żebra kalcytowe, niewielkie stalaktyty, a także mleko wapienne. Za Krętym Zaciskiem zachowały się (również na dnie) grube pokrywy mleka wapiennego i stalaktyty.

Przy otworze namulisko stanowi próchnica, głębiej – gruz wapienny, pod którym wg Wójcika (1966a) znajduje się piaszczysto-żwirowe rumowisko rzeczne. W głębi Dolnego Korytarza osad jest częściowo gliniasty ze żwirem kwarcowym, widać też wanty odpadłe od stropu, połamane polewy naciekowe oraz nagromadzenia dużych kości.

Jaskinia jest zwykle wilgotna, po opadach w Dolnym Korytarzu tworzą się kałuże. Zimą partie przyotworowe wymarzają. Ze szczeliny końcowej wyczuwa się bardzo silny przewiew. Światło sięga około 5 m w głąb.

Roślinność kwiatowa występuje w otworze, a do około 2,5 m – mchy i porosty. W dniu 23 lipca 1977 r. podczas prac inwentaryzacyjnych OW PTPNoZ Teresa Bielska zebrała następujące gatunki roślin (oznaczenia mszaków wykonała J. Mickiewicz):

kwiatowe: Soldanella carpatica Vierh., Viola biflora L., Leontopodium alpinum Cass., Aconitum callibotryon Rchb., Arabis arenosa Scop., Campanula polymorpha Witasek, Galium anisophyllum Vill., Saxifraga caesia L., Androsace chamaejasme Wulf., Paris quadrifolia L., Bellidiastrum michelii Cass., Carduus glaucus Bmg., Parnassia palustris L., Carex ornithopoda Willd., Carex sempervirens Vill., Phyteuma spicatum L., Polygala brachyptera Hay, Pimpinella maior Huds., Clematis alpina Mill., Festuca versicolor Tausch., Linum extraaxillare Kit., Adoxa moschatellina L.,

paprocie: Asplenium viride Huds., Cystopteris fragilis Bernh., Polystichum lonchitis Roth., Lycopodium selago L.,

mszaki: Distichium montanum Hag., Ctenidium molluscum Mitt., Eurhynchium riparioides Richard, Grimmia sp.

W jaskini występują muchy, ich poczwarki i larwy, kosarze oraz pająki. Znaleziono także odchody nietoperzy.

Historia badań

Wójcik (1960b, 1966a) badał osady i wypowiadał się o genezie jaskini.

Historia eksploracji

Jaskinia została odkryta w 1954 r. przez grotołazów z STJ Zakopane. Wiadomość o odkryciu (bez nazwy) podali Zwoliński (1954) i Stecki (jr) (1956). S. Wójcik (1959 mat. arch.) wymienia ją w nieopublikowanym inwentarzu pod nazwą „Jaskinia pod Ścieżką”. Pod taką też nazwą K. Stecki (jr) wskazał otwór J. Rudnickiemu, który 17 września 1959 r. sporządził jej plan i opis inwentarzowy (nieopublikowany, zachowany w notatkach terenowych). Według informacji E. Winiarskiego jaskinię nazywano także „Dziurą pod Smrekiem”.

Historia dokumentacji

W ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ materiały do dokumentacji groty zebrała w dniu 16 lipca 1977 r. E. Kuźniak przy współpracy M. Kardasia, E. Sobiepanek-Krzyżanowskiej i P. Herzyka. W kilka dni później T. Bielska zebrała okazy flory przyotworowej. Jak wynika z notatek J. Rudnickiego i E. Kuźniak, jaskinia była znana do Krętego Zacisku. W dniu 27 lipca 1994 r. I. Luty przeszła do korytarza za Krętym Zaciskiem, a przy współpracy M. Kropiwnickiej wykonała pomiary groty i obserwacje terenowe. Wszystkie pomiary były wykonane taśmą parcianą i busolą geologiczną Meridian. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan na podstawie pomiarów J. Rudnickiego i własnych zestawiła I. Luty.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Zwoliński S. 1954 (wzmianka o odkryciu, bez nazwy); Stecki K.(jr), 1956 (ditto); Wójcik Z. 1960b (wzmianka o osadach, lokalizacja pod nazwą „Jaskinia pod Ścieżką”); Wójcik Z. 1966a (lokalizacja na mapkach, niektóre dane morfometryczne, uwagi o osadach i genezie pod nazwą „Jaskinia pod Ścieżką”); Wójcik Z. 1969a (lokalizacja na mapce geologicznej, dane morfometryczne); Kardaś R.M., Burkacki M. 1977 (o pracach inwentaryzacyjnych); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10.000 pn „Jaskinia pod Ścieżką”); Gradziński R. i in. 1985a (lokalizacja na mapie, dane morfometryczne); Jaskinie TPN 1994 (plan i opis inwentarzowy); Bielska T., Mickiewicz J. 2000 (flora).
Materialy archiwalne
Rudnicki, J. 1957-1959 [notatnik terenowy], (plan w skali 1:100, opis w notatniku terenowym); Wójcik, S. 1959, Inwentarz jaskiń tatrzańskich (wymienia).
Autorzy opracowania Izabella Luty
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie