Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Szczelina w Ciemniaku |
Inne nazwy | Studnia w Ciemniaku |
Nr inwentarzowy | T.F-11.13 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°54′03,57″, φ: 49°13′54,01″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | ku górze |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 2047 |
Wysokość względna [m] | 535 |
Głębokość [m] | 19 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 19 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
27
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Dolina Kościeliska, Wąwóz Kraków, na północno-zachodnim stoku Ciemniaka opadającym w stronę Twardej Kopy. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Czerwono-zielonym szlakiem turystycznym idziemy do przełęczy między Twardą Kopą i Ciemniakiem, zwanej Szerokim Siodłem i stąd około 170 m do góry, do pierwszej tyczki. Tu skręcamy na prawo i po 10 m, pod małymi skałkami odnajdziemy poszukiwany otwór. Położony jest on w niewielkim leju krasowym utworzonym na linii ciągnącego się ku S rowu zboczowego. Dojście bez trudności, zwiedzanie trudne (niezwykle ciasno).
|
Opis jaskini |
Przez szczelinowy otwór o wymiarach 0,85x0,3 m schodzimy 5 m pochyłą studzienką ku SSE. Z jej dna wiedzie wstecz w dół korytarz, który niebawem zakręca na poprzecznym pęknięciu przechodzącym w zacisk o szerokości 0,2 m i długości ponad 1 m. Najwygodniej pokonać zacisk wprost w dół, schodząc 3 m na dno obszerniejszego korytarza. Korytarz ku S zamyka zaraz zawalisko, ku N natomiast opada on stromo, nieco meandrując. Jest to niezwykle wąska (0,2–0,6 m), wysoka na 2–4 m szczelina, z kilkoma prożkami z kamieni. Po 16 m, na kolejnym zwężeniu, zamyka dalsze przejście wanta. Jaskinia powstała na rozwartej grawitacyjnie szczelinie tektonicznej w wapieniach robaczkowych triasu środkowego wierchowej serii autochtonicznej. Jest częściowo rozmyta przez spływające tędy wody opadowe. Namulisko budują wanty i rumosz wapienny z domieszką gleby namytej z otworu. Szczelina jest wilgotna, Na dnie, w jej dolnej części znaleziono nieco lodu. Światło sięga do pierwszego zacisku. Ze szczeliny końcowej wyczuwa się niezwykle silny wywiew. Zimą przy otworze powstaje duży wyporek. Roślinność kwiatowa występuje w leju krasowym przy otworze. W studzience wstępnej widać glony, porosty oraz nieco mchów i paproci, a przy starym worku jaskiniowym, porzuconym poniżej zacisku, występują pleśnie. Faunę reprezentują owady (głównie kosarze, muchy i ćmy), w pobliżu otworu – ślimaki. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Otwór jaskini mógł być znany od dawna. Zbocza Ciemniaka przeszukiwali na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych grotołazi zakopiańscy. W 1976 r. S. Juzik i I. Luty zwiedzili wstępne partie szczeliny, lecz napotkali zwężenie nie do przejścia. Brak jednoznacznych danych kto i kiedy je poszerzył. Brak też wzmianek o opisywanym obiekcie w literaturze speleologicznej. W roboczym spisie jaskiń OW PTPNoZ umieszczono go pod nazwą Studnia w Ciemniaku. W 1991 r. szczelinę zwiedzali K. Krawiec i K. Jaroszewski (SW), znajdując we wnętrzu młotek i worek jaskiniowy, a przy otworze napis „SZ”. Wg ich opinii (nie potwierdzonych) grotę eksplorują od kilku lat członkowie Speleoklubu Zakopiańskiego. |
Historia dokumentacji |
W ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ dokumentację sporządziła w dniu 4 sierpnia I. Luty przy współpracy J. Pośpiech. Pomiary wykonano przy użyciu taśmy parcianej i busoli geologicznej Meridian. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Jaskinie TPN 1994 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia | plan i przekrój |