Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Szczelina w Ciemniaku
Inne nazwy Studnia w Ciemniaku
Nr inwentarzowy T.F-11.13
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°54′03,57″, φ: 49°13′54,01″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu ku górze
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 2047
Wysokość względna [m] 535
Głębokość [m] 19
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 19
Długość [m]
w tym szacowane [m]
27
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Dolina Kościeliska, Wąwóz Kraków, na północno-zachodnim stoku Ciemniaka opadającym w stronę Twardej Kopy.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Czerwono-zielonym szlakiem turystycznym idziemy do przełęczy między Twardą Kopą i Ciemniakiem, zwanej Szerokim Siodłem i stąd około 170 m do góry, do pierwszej tyczki. Tu skręcamy na prawo i po 10 m, pod małymi skałkami odnajdziemy poszukiwany otwór. Położony jest on w niewielkim leju krasowym utworzonym na linii ciągnącego się ku S rowu zboczowego. Dojście bez trudności, zwiedzanie trudne (niezwykle ciasno).
Opis jaskini

Przez szczelinowy otwór o wymiarach 0,85x0,3 m schodzimy 5 m pochyłą studzienką ku SSE. Z jej dna wiedzie wstecz w dół korytarz, który niebawem zakręca na poprzecznym pęknięciu przechodzącym w zacisk o szerokości 0,2 m i długości ponad 1 m. Najwygodniej pokonać zacisk wprost w dół, schodząc 3 m na dno obszerniejszego korytarza. Korytarz ku S zamyka zaraz zawalisko, ku N natomiast opada on stromo, nieco meandrując. Jest to niezwykle wąska (0,2–0,6 m), wysoka na 2–4 m szczelina, z kilkoma prożkami z kamieni. Po 16 m, na kolejnym zwężeniu, zamyka dalsze przejście wanta.

Jaskinia powstała na rozwartej grawitacyjnie szczelinie tektonicznej w wapieniach robaczkowych triasu środkowego wierchowej serii autochtonicznej. Jest częściowo rozmyta przez spływające tędy wody opadowe. Namulisko budują wanty i rumosz wapienny z domieszką gleby namytej z otworu.

Szczelina jest wilgotna, Na dnie, w jej dolnej części znaleziono nieco lodu. Światło sięga do pierwszego zacisku. Ze szczeliny końcowej wyczuwa się niezwykle silny wywiew. Zimą przy otworze powstaje duży wyporek.

Roślinność kwiatowa występuje w leju krasowym przy otworze. W studzience wstępnej widać glony, porosty oraz nieco mchów i paproci, a przy starym worku jaskiniowym, porzuconym poniżej zacisku, występują pleśnie. Faunę reprezentują owady (głównie kosarze, muchy i ćmy), w pobliżu otworu – ślimaki.

Historia badań
Historia eksploracji

Otwór jaskini mógł być znany od dawna. Zbocza Ciemniaka przeszukiwali na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych grotołazi zakopiańscy. W 1976 r. S. Juzik i I. Luty zwiedzili wstępne partie szczeliny, lecz napotkali zwężenie nie do przejścia. Brak jednoznacznych danych kto i kiedy je poszerzył. Brak też wzmianek o opisywanym obiekcie w literaturze speleologicznej. W roboczym spisie jaskiń OW PTPNoZ umieszczono go pod nazwą Studnia w Ciemniaku. W 1991 r. szczelinę zwiedzali K. Krawiec i K. Jaroszewski (SW), znajdując we wnętrzu młotek i worek jaskiniowy, a przy otworze napis „SZ”. Wg ich opinii (nie potwierdzonych) grotę eksplorują od kilku lat członkowie Speleoklubu Zakopiańskiego.

Historia dokumentacji

W ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ dokumentację sporządziła w dniu 4 sierpnia I. Luty przy współpracy J. Pośpiech. Pomiary wykonano przy użyciu taśmy parcianej i busoli geologicznej Meridian. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Jaskinie TPN 1994 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Izabella Luty
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2010
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan i przekrój
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie