Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia Zanokcica |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | J.Wl-01.11 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 18°47′35,00″, φ: 51°05′53,00″ |
Gmina | Działoszyn (gm. miejsko-wiejska) |
Powiat | pajęczański |
Województwo | łódzkie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Rezerwat przyrody Węże |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | ku górze |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 227 |
Wysokość względna [m] | |
Głębokość [m] | 11,50 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 11,50 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
21
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Wyżyna Wieluńska, Węże, Góra Zelce. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Do jaskini dochodzimy idąc od osady Węże w kierunku północnym. Droga asfaltowa kończy się przy zabudowaniach osady, dalej prowadzi droga gruntowa. Po przejściu (od Wężów) około 300 m z prawej dołącza niebieski szlak turystyczny, idziemy jeszcze kilkadziesiąt metrów drogą, po czym skręcamy tak, jak prowadzi szlak, na drogę biegnącą w lewo (na zachód) i dalej idziemy za znakowaną ścieżką, przez łąkę, potem lasem, podchodzimy na wzniesienie Zelców, mijamy symboliczną kapliczkę i dochodzimy do drogi już na wierzchowinie. Szlak skręca w lewo, my kierujemy się na prawo i dochodzimy do niezalesionej wierzchowiny Góry Zelce z budyneczkiem kryjącym wejście do jaskini Stalagmitowej. Stąd idziemy wyraźną ścieżką w kierunku NE na wschodnią kulminację góry do widocznej niedużej skałki, u podnóża której znajduje się Jaskinia Zanokcica.
Zwiedzanie jaskini wymaga użycia liny, studnia w dolnym, 5 metrowym odcinku rozszerza się i jest częściowo przewieszona. Korytarzyk odchodzący z sali na dnie ciasny.
|
Opis jaskini |
Otwór studni wejściowej jest owalny, o metrowej długości i szerokości 0,9 m. Studnia prowadząca do wnętrza po 2,5 m podzielona jest przegrodą na odcinku 1 m, na 9,5 m głębokości wyprowadza w stropie sali o wymiarach 2,3x5 m. Dno Sali pokrywa gruz i większe bloki wapienne z ilasto-piaszczystym materiałem. Na ścianach występują częściowo zniszczone polewy naciekowe. Dno w sali jest lekko nachylone w kierunku NE, gdzie sala przechodzi w ciasny 4 metrowy korytarzyk (0,5 m szerokości i 0,4 m wysokości) z naciekami, zakończony ciasną, metrowej głębokości studzienką, za którą widoczny jest korytarz niemożliwy do przejścia. Jaskinia o genezie krasowej, utworzyła się w wapieniach skalistych górnej jury (środkowy oksford) na pęknięciu o kierunku SW-NE. W jaskini występują formy erozyjne w postaci kotłów wirowych w stropie sali, rury i drobne kuliste wymycia. Jaskinia stanowi fragment większego, niedostępnego, krasowego systemu korytarzy w Górze Zelce. Jaskinia zagruzowana jest materiałem pozostałym po eksploatacji kalcytu, w korytarzyku występują osady piaszczysto-ilaste, częściowo pokryte polewą naciekową. Jaskinia jest wilgotna, wyczuwalny przewiew powietrza w korytarzyku. Światło w studni sięga do przegrody. Na ścianie studni w zasięgu światła glony i licznie występująca zanokcica skalna Asplenium trichomanes L. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinia została odkopana przez Jana Draba w latach 30 XX wieku, który natrafił po zgłębieniu 8 m. wąskiej, pionowej zwietrzeliną i piaskiem zatkanej szczeliny, na naturalną próżnię skalną (Kowalski 1951). Od lat 30-tych do 60-tych XX wieku była tu jedna z większych „kopalń szpatu”, pod koniec lat 60 XX wieku została zasypana (Szynkiewicz 1995). Ponowne odkopanie studni miało miejsce pod koniec lat 90-tych. Jaskinia pozostaje do chwili obecnej niezabezpieczona i stanowi duże zagrożenie dla odwiedzających licznie rezerwat.
|
Historia dokumentacji |
Pierwszy plan i opis inwentarzowy opublikował Kowalski (1951). Aktualną dokumentację sporządzili we wrześniu 2008 r. A. Górny i M. Szelerewicz, a pomiary wykonali M. Migas i M. Pruc.
Plan opracował M. Pruc. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Kowalski K. 1951 (lokalizacja, opis jaskini, plan); Sulimski A., Jakubowski G. 1967 (lokalizacja na mapie Góry Zelce jako jaskinia z zasypanym wejściem); Szynkiewicz A. 1971a (lokalizacja na mapie Góry Zelce jako jaskinia bez nazwy, podaje, że jaskinia jest zasypana); Szynkiewicz A. 1975 (podaje pierwszy nazwę Jaskinia Zanokcica z wyjaśnieniem, że jaskinia zasypana a ściany studni wejściowej porasta zanokcica skalna); Głazek J. i in. 1980 (jaskinia wymieniona i zaznaczona na mapie Góry Zelce); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wymieniona w pełnym wykazie jaskiń pozycja VI.D.15); Jaskinie Wyżyny Wieluńskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Kontny M. 1977 (w projekcie urządzenia rezerwatu Węże); Szynkiewicz A. 1993 (zaznaczona na mapie Góry Zelce); Szynkiewicz A. 1995 (usytuowanie otworu, podaje, że była jedna z największych „kopalni szpatu” czynna w latach 30-60 XX wieku, położenie na mapie Góry Zelce).
|
Autorzy opracowania | Andrzej Górny, Mariusz Szelerewicz |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |
Obiekt w serwisie Geostanowiska |
![]() |