Idąc dnem doliny od Łączek Kobylańskich mijamy stawy pstrągarni i dochodzimy do dużego murowanego budynku zwanego "Szańcem". Za nim przechodzimy na lewe (orograficznie) zbocze doliny, gdzie znajduje się ujście wąwozu. Idziemy ścieżką w górę wąwozu do pierwszych skałek z lewej strony, gdzie znajdują się otwory jaskini. Ciąg poziomy od I otworu jaskini bez trudności, wejście do górnej części nad otworem I wymaga wspinaczki 4 m progiem (III).

Otwory jaskini znajdują się w skałce rozciętej dużym pęknięciem i położone są na różnych poziomach. Najniżej położony jest otwór główny, znajdujący się w szczelinie otwartej w górze, o szerokości 2 metrów, zwężającej się w otworze do 1 m przy wysokości 2 m. W stropie widać zaklinowany duży blok wapienny. Po przejściu 2 m w prawej ścianie znajduje się 2,5 metrowy próg, a nad nim stromy korytarz wyprowadzający w otworze III. 6 metrów od otworu w lewej ścianie widać 4 metrowy próg i za nim stromy korytarz pomiędzy dużymi blokami, wyprowadzający w II otworze znajdującym się 10 m nad otworem I. Korytarz biegnący od otworu rozwinięty na szczelinie SSW-NNE kontynuuje się jeszcze 8 m, przechodząc w salę o wymiarach 5x5 m i wysokości do 2 m. Przed salą szczelinowy korytarz ma wysokość do 6 m, za nią 6 metrowy niski korytarz biegnący ku E o ogładzonych ścianach z kotłami wirowymi przechodzi w ciasną (Z I), 2 metrową rurę, za którą otwiera się salka 2x2 m z dwoma kominkami 2 metrowej wysokości. Z niej odchodzi w górę 3 metrowa, ślepa pochylnia.

Jaskinia jest krasowa, powstała w wapieniach skalistych górnej jury. Korytarz z otworami powstał na pęknięciu NNE-SSW, w sali widoczne jest pęknięcie NW-SE i towarzysząca mu brekcja uskokowa. Korytarz odchodzący na E i salka za nim powstały w warunkach freatycznych, są w nich kotły wirowe i mają kolisty przekrój.

W jaskini występuje kilka generacji szaty naciekowej. Starsze to masywne polewy z żebrami naciekowymi w stropie szczeliny w korytarzu od otworu, polewy, szereg niewielkich stalaktytów, zasłony i niewielkie kolumny w sali i salce na końcu jaskini. W sali polewa naciekowa cementuje miejscami osady namuliska. Starsze nacieki są częściowo zniszczone, pokrywają je grzybki naciekowe i białe naloty z mleka wapiennego. W wielu miejscach powstają współcześnie niewielkie stalaktyty i stalagmity oraz polewy naciekowe - wszystkie białe.

Osady namuliska wydają się być obfite, szczególnie w korytarzu na szczelinie od wejścia i w sali, składa się na nie gruz wapienny, częściowo obtoczony, z ilastym, brązowym osadem. W jaskini wilgotno, przy końcu wyczuwalny słaby przewiew powietrza.         Światło sięga kilka metrów od otworów.

Wewnątrz obserwowano pajęczaki, komary, licznie prosionki Porcellio sp., motyle: paśnika jaskińca Triphosa dubitata, rusałkę pawika Inachis io i szczerbówkę ksieni Scoliopteryx libatrix. W jaskini hibernują nietoperze. W październiku 2009 r. obserwowano 3 podkowce małe Rhinolophus hipposideros.

Jaskinia była znana od dawna. W latach 90 tych XX wieku przekopano się do salki z naciekami na końcu jaskini.

Po raz pierwszy została zinwentaryzowana przez K. Kowalskiego w 1951 r. Aktualną dokumentację sporządził A. Górny 15.10 2009 r.
Plan opracował A. Górny.

Kowalski K. 1951 (plan i opis inwentarzowy jaskini poz. 133, "Jaskinia nad Szańcem" [26.X.1950 r.]); Czepiel M. 1980 (dane morfometryczne, opis dojścia, plan); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (w pełnym wykazie jaskiń i schronisk Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, poz. II.F.11); Pawełczyk M. 2006b (plan, opis nowych partii, długość jaskini 54 m); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).