Dane szczegółowe jaskini
| Nazwa | Jaskinia na Tomaszówkach Dolnych IV |
| Inne nazwy | Schronisko na Tomaszówkach Dolnych IV |
| Nr inwentarzowy | J.Olk.I-07.56 |
| Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
| Współrzędne WGS84 | λ: 19°46′41,00″, φ: 50°11′32,00″ |
| Gmina | Wielka Wieś (gm. wiejska) |
| Powiat | krakowski |
| Województwo | małopolskie |
| Właściciel terenu | Prywatny | Park krajobrazowy Dolinki Krakowskie |
| Podstawa ochrony | |
| Ekspozycja otworu | NE |
| Pozostałe otwory | 2 - ku NW. |
| Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 430 |
| Wysokość względna [m] | 5 |
| Głębokość [m] | 0 |
| Przewyższenie [m] | 0 |
| Deniwelacja [m] | 0 |
|
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
31
|
| Rozciągłość horyzontalna [m] | |
| Położenie geograficzne | Wyżyna Olkuska, Dolina Będkowska. |
| Opis drogi dojścia do otworu |
Od wywierzyska potoku Będkówka idziemy w górę doliny, po przejściu około 750 m po prawej stronie znajduje się duża grupa skalna - masyw Wielkiej Skały, 300 m dalej z prawej strony znajduje się grupa skałek z dużym otworem Jaskini Łabajowej. Idąc dalej dnem doliny przechodzimy około 300 m mijając z prawej strony zalesione zbocze Dupnej Góry i dochodzimy do kolejnego zalesionego wzgórza z kilkoma grupami skalnymi Tomaszówek Dolnych. W trzeciej grupie skałek, schodzących najniżej do dna doliny, 5 m powyżej ich podstawy znajdują się otwory Jaskini na Tomaszówkach IV.
|
| Opis jaskini |
Jaskinia jest dwuotworowa, stanowi fragment większej, zniszczonej przez erozję. Otwór NE szerokości 8,5 m i wysokości 3 m to duża wnęka skalna przedzielona grzędą skalną metrowej wysokości. Po 2 m strop gwałtownie obniża się i za ciasnym przełazem ponownie podnosi się do 4 m w ciasnym kominku w niewielkiej salce. Ściany w salce są silnie skorodowane. Kolejny ciasny przełaz wyprowadza w drugim otworze do niewielkiego kotła skalnego z otwartym wyjściem ku NW. W jego SW ścianie za dużym głazem w dnie odchodzi korytarz długości 10 m prowadzący generalnie na SW. Korytarz na początku ma 1,5 m wysokości, dalej strop obniża się, szerokość sięga 2 m, dno jest płaskie, poziome. Na końcu korytarz rozwidla się na dwie ślepe odnogi na wprost i 2 metrowy korytarz w lewo, zablokowany osypiskiem wypełniającym cały przekrój, w nim duży blok oberwanej polewy z żebrami naciekowymi. Jaskinia krasowa powstała w wapieniach skalistych górnej jury (oksford). Ściany w części pomiędzy otworem 1 i 2 są silnie skorodowane, z licznymi wżerami i drobnymi kanałami, w korytarzu od 3 otworu występują kotły wirowe. Wewnątrz na ścianach miejscami widoczne są pozostałości starszych nacieków w postaci polew i niewielkich stalaktytów, na nich i na ścianach występuje skonsolidowane mleko wapienne; większe fragmenty nacieków znajdują się w osadach na końcu jaskini. W jaskini osady namuliska są obfite, nienaruszone, szczególnie w 10 metrowym korytarzu zdają się wypełniać znaczną część jego przekroju, są one ilaste, brązowe z gruzem i większymi blokami wapiennymi. Światło sięga kilka metrów od otworów. W sąsiedztwie otworów występują glony, w otworze 3 zanokcica skalna Asplenium trichomanes, wewnątrz w kilku miejscach widać włosowate korzenie. Wewnątrz zaobserwowano pajęczaki, głównie pająki Meta menardi, komary i motyle szczerbówkę ksieni Scoliopteryx libatrix i ślimaka pomrowa wielkiego Limax maximus. |
| Historia badań |
Nacieki były badane metodą C14 (Pazdur i in. 1999).
|
| Historia eksploracji |
Jaskinia znana była od dawna. W latach 80 XX wieku A. Górny i A. Urbaniak poszerzyli wejście do korytarza za 3 otworem i usunęli z niego gruz umożliwiając dojście do jego końca. Po raz pierwszy została wymieniona przez Szelerewicza i Górnego (1986).
|
| Historia dokumentacji |
Aktualną dokumentację sporządził A. Górny (19.11.2009 r.). Pomiary wykonali A. Górny i T. Ostrowski (19.11.2009 r.).
Plan opracował A. Górny. |
| Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
| Literatura |
Szelerewicz M., Górny A. 1986 (w pełnym wykazie jaskiń i schronisk Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, poz. II.F.43 jako Schronisko na Tomaszówkach Dolnych IV); Pazdur A. i in. 1999 (4 próbki w wykazie datowanych nacieków, nazwa jaskini podana jako Schronisko przy Jaskini na Tomaszówkach Dolnych); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).
|
| Materialy archiwalne |
|
| Autorzy opracowania | Andrzej Górny |
| Redakcja | Jerzy Grodzicki |
| Stan na rok | 2013 |
| Grafika, zdjęcia |
plan
|
| Obiekt w serwisie Geostanowiska |
Geostanowisko
|
plan