Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia pod Nyżą
Inne nazwy
Nr inwentarzowy J.BK-02.12
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°54′08,43″, φ: 50°02′19,67″
Gmina Kraków (gm. miejska)
Powiat Kraków
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Komunalny
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu S
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 214,80
Wysokość względna [m]
Głębokość [m] 3,50
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 3,50
Długość [m]
w tym szacowane [m]
15
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Brama Krakowska, Zręby Południowe, Skałki Twardowskiego (Park Twardowskiego), Kraków-Podgórze.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia położona jest w zachodniej części Skałek Twardowskiego. Od przystanku MPK przy ulicy Tynieckiej (w pobliżu wejścia do jednostki WP) kierujemy się w stronę wejścia do jednostki i dalej ścieżką wzdłuż betonowego ogrodzenia, przechodzimy ok. 60 m do miejsca gdzie w odległości 10 m na N od ogrodzenia, u stóp kilkumetrowej ścianki skalnej znajduje się pionowy otwór jaskini. Nad otworem, 2 m wyżej, widoczna jest charakterystyczna nyża skalna. Korytarz w kierunku północnym łatwy w zwiedzaniu, ciąg prowadzący ku zachodowi (aktualnie zasypany) ciasny, na jego końcu trudny zacisk. W jaskini jest trudny do pokonania zacisk Z III w korytarzu odchodzącym ku NE.
Opis jaskini

W otworze wejściowym próg 2,5 m głębokości utworzony z bloków wapiennych tkwiących w piaszczysto‑humusowym osadzie sprowadza do 2 metrowego, niskiego biegnącego ku NE korytarza. Jego dno pokrywa gruz wapienny na dnie. Dalej napotykamy metrowy próg skalny i kolejne 2 metry ciasnej rury skalnej zakończonej zwężeniem (Z III). Za zaciskiem napotykamy metrowy próg i 2 m korytarza, który ciągnie się dalej lecz jest ciasny, częściowo zamknięty naciekami.

Z okna za otworem w kierunku zachodnim odchodzi niski korytarz o charakterze rury skalnej, który po 3,5 m skręca ku NW. Korytarz stromo opada i jest bardzo ciasny. Dalszą jego kontynuację zamyka namulisko.

Jaskinia znajduje się w wapieniu uławiconym górnej jury (oksford), powstała w warunkach freatycznych, korytarze mają charakter rur, a na ścianach widoczne są koliste wżery. Rozwój korytarzy uwarunkowany jest pionowymi spękaniami ciosowymi na kierunku NE‑SW. W głębi korytarza, w lewej części jaskini, na stropie występują białe stalaktyty o długości do 10 cm (kilka sztuk) z drobnokrystalicznego kalcytu, stalaktyty i polewy znajdują się również na końcu korytarza za zaciskiem Z III. Miejscami polewa naciekowa jest kilkucentymetrowej grubości. Bloki wapienne zamykające otwór wejściowy pokrywały grzybki naciekowe. Namulisko jest niezbyt obfite, w części humusowo‑piaszczyste, w głębi gliniaste i gliniasto‑piaszczyste, na powierzchni występuje ostrokrawędzisty gruz wapienny, w głębi w namulisku tkwią skorodowane bryły wapienne i krzemienie.

W jaskini wyczuwalny jest wyraźny przewiew, o zmieniającym się często kierunku, niezależnym od zmian sezonowych. Światło sięga na dno pod progiem.

W okolicy otworu na ścianach występują glony i mchy. Przy otworze spotyka się pająki i komary.

Historia badań
Historia eksploracji
Aktualnie na dnie pod otworem znajduje się duża ilość gruzu skalnego zamykającego dostęp do odnogi biegnącej ku W i NW. Otwór został odsłonięty 7.11.1997 r. przez Andrzeja Górnego, Grażynę Krawczyk i Annę Kwapień. Koniec zasypanego aktualnie ciągu osiągnął Tomasz Wajzyk w lipcu 1998 r. W 2004 roku Marcin Pruc, Jarosław Rogalski i Jacek Sikora poszerzyli wąski korytarzyk biegnący ku NE odkrywając dalszą jego kontynuację.
Historia dokumentacji
Dokumentację sporządził A. Górny (09.1999 r.). Dane zaktualizował w 2009 r. A. Górny.
Plan opracował A. Górny.
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Słobodzian B. 1997f (informacja o odkryciu); Górny A. i in.1999 (plan na mapie kierunków i prędkości lateralnego przemieszczania się znacznika); Motyka J. i in.. 1999 (zaznaczono na mapach i uwzględniono w tabeli); Goc P. 2000 (plan na mapie izolinii stężeń azotanów w wykropleniach w jaskiniach zrębu Zakrzówka); Motyka J. i in. 2000 (usytuowanie jaskini na mapie geologicznej Zakrzówka, plan na rozmieszczeniu jaskiń Zakrzówka, plan na mapie izolinii koncentracji chlorków w jaskiniach Zakrzówka, na mapie kierunków i prędkości przemieszczania się znacznika); Motyka J. i in. 2001 (plan na mapie prędkości i kierunków przemieszczania się znacznika); Jędrys J. i in. 2002 (na mapie rozmieszczenia jaskiń na Zakrzówku); Jędrys J., Krajewski M. 2002 (na mapie rozmieszczenia jaskiń i profili georadarowych); Górny A. 2007 (plan na zestawieniu jaskiń Zakrzówka); Jaskinie Pomostu Krakowskiego 2011 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Baryła J., Górny A., Pruc M., Słobodzian B., Szelerewicz M. 2000 (opis inwentarzowy i plan).
Autorzy opracowania Andrzej Górny
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie