Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia w Skałkach Dużych |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | J.Cz.I-02.11 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°16′58,28″, φ: 50°45′13,23″ |
Gmina | Olsztyn (gm. miejsko-wiejska) |
Powiat | częstochowski |
Województwo | śląskie |
Właściciel terenu | Prywatny |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | ku górze |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 330 |
Wysokość względna [m] | 30 |
Głębokość [m] | 10,50 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 10,50 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
33
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Wyżyna Częstochowska, Wzgórza Olsztyńskie, Olsztyn, Góra Skałki Duże. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Z Olsztyna idziemy drogą w kierunku Przymiłowic do wzgórza, znajdującego się w połowie odległości między tymi miejscowościami, po północnej stronie drogi. Na wierzchołku tej wylesionej góry stoi wysoki krzyż. Idąc od niego około 130 m w kierunku północno-zachodnim, wśród niewyraźnych wychodni wapiennych znajdujemy wejście do jaskini.
|
Opis jaskini |
Poziomo usytuowany otwór jaskini znajduje się w dnie zapadliska krasowego, przypominającego ściśnięty lej. Jest ono utworzone na pęknięciu o azymucie 64° i posiada długość 12 m i szerokość od 0,5 do 2 m. W środkowej części lej obrywa się pionowymi urwiskami, zaś na głębokości 5,5 m przechodzi w pionową studnię o głębokości 3 m i średnicy 1,5 m. Studzienka wejściowa sprowadza do widnej salki o wymiarach 3x5 m. 3-metrowe zejście do niej jest eksponowane lecz łatwe i nie wymaga asekuracji. Na ścianach zachowało się dużo różnorodnych form naciekowych ( polewy, żebra) i krystalicznych żył. Są one skorodowane i zwietrzałe wskutek procesów mrozowych. Z dna salki, po jej przeciwległych stronach, odchodzą małe korytarzyki. W kierunku zachodnim, poprzez niskie lecz szerokie przejście, można wejść do niedużej komory. Jej ściany i strop są zdobne bardzo ładną i bogatą szatą naciekową, w niedużym tylko stopniu zniszczoną, występującą w typowej postaci. Spąg, łagodnie opadający, jest pokryty wantami, choć w niektórych miejscach, pomiędzy kamieniami, widać piaszczyste namulisko. Po lewej stronie komórki, przy jej wschodniej ściance, prowadzi w głąb ciasny korytarzyk. Po pokonaniu zacisku docieramy do niskiego rozszerzenia (1x3m), które poprzez niedostępne szczeliny łączy się z wyżej opisaną, naciekową komórką. Te partie jaskini, pomimo ciasnoty, są bardzo ładne, zdobne wieloma aktywnymi naciekami (stalaktyty, kolumienki i in.). Posiadają także obfite, piaszczysto-ilaste namulisko. W kierunku wschodnim strop wejściowej sali stopniowo zapada w grubą warstwę namuliska, będącego mieszaniną gruzu wapiennego i kalcytowego, próchnicy oraz gliny, tworząc przy okazji różne nisze i zakamarki. Za metrowym prożkiem znajduje się komórka, pierwotnie zakryta grubą polewą naciekową. Namulisko jest tutaj bardzo obfite, gliniaste. Jaskinia rozwinęła się w wapieniach jurajskich. Szata naciekowa jest wyjątkowo bogata, jak na tak nieduży obiekt. Jednak nacieki aktywne, tworzące się aktualnie, należą do rzadkości. Wynika to prawdopodobnie z wylesienia wzgórza. Jaskinia posiada w końcowych partiach ustabilizowany, jaskiniowy mikroklimat, ale w przeważających fragmentach jest narażona na działanie światła słonecznego i mrozu. Woda występuje tylko w postaci nielicznych wykapków. W załomach i niszach dobrze jest rozwinięta cieniolubna roślinność naskalna, reprezentowana przez różnorodne mszaki i paprocie oraz glony. Zielone plechy tych ostatnich mają galaretowatą strukturę oraz interesującą formę, do złudzenia przypominającą nacieki. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinia była znana od wielu lat, lecz nie opisywana.
|
Historia dokumentacji |
Materiały dokumentacyjne zebrali w dniu 19 lutego 2000 r. J. Zygmunt i M. Miedziński. Dane zaktualizował J. Zygmunt w 2009 r.
Plan opracował J. Zygmunt. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Zygmunt J. 2003 (wykaz jaskiń); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2011a (plan i opis inwentarzowy); Zygmunt J. 2013 (replika planu - zmniejszony - i opisu (skróconego) z t.1 Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej, fot. otworu i wnętrza jaskini, pod nr inwentarzowym wg własnego podziału autora).
|
Materialy archiwalne |
Zygmunt J. i in. 2000 (dokumentacja).
|
Autorzy opracowania | Jerzy Zygmunt |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |