Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia nad Galoską |
Inne nazwy | Jama |
Nr inwentarzowy | J.BK-04.08 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°47′31,56″, φ: 50°00′54,17″ |
Gmina | Liszki (gm. wiejska) |
Powiat | krakowski |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Komunalny |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | NNW |
Pozostałe otwory | 2 - ku SW, 220 m n.p.m.; 3 - ku SE, 220 m n.p.m. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 220 |
Wysokość względna [m] | 16 |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 0 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
25
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Brama Krakowska, okolice Piekar, Stróżnica (Okrążek), Piekary. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia położona jest w skałach jednego z ramion Wzgórza Stróżnica-Okrążka, zwieszających się bezpośrednio nad starym korytem Wisły. Z Piekar kierujemy się w stronę Wisły (na widoczne zabudowania klasztorne w Tyńcu) do wału przeciwpowodziowego i nim na południe, a dalej drogą biegnącą u podnóża wzniesień. Za zabudowaniami Piekar otwiera się przed nami widok na grzbiet Okrążka, opadający pionową ścianą do doliny. Kierujemy się drogą do podstawy skał, dochodzących do starego koryta rzeki. Musimy je obejść; można do tego celu wykorzystać korytarze Jaskiń Wiślanych. Można też nieco wcześniej przejść górą przez grzbiet. Po drugiej stronie grzbietu skały tworzą rodzaj cyrku, zakończonego z prawej strony pionowymi skałami; z lewej prowadzi w górę niewielki wąwozik. W nim znajduje się otwór Jaskini nad Galoską. Dojście i zwiedzanie bez trudności.
|
Opis jaskini |
Jaskinię tworzy komora 12 m długości, z niewielkimi odgałęzieniami. Dojście do wnętrza możliwe jest jedynie od północy; od zachodu otwory oddzielone są pionowymi ścianami wysokości 5 m. Otwór SE wyprowadza na zbocze powyżej skałek, stąd łatwo można wyjść na zbocze powyżej jaskini. Jaskinia powstała w wapieniu skalistym górnej jury (oksford). Została utworzona w warunkach freatycznych, a następnie modelowana przez wody swobodnie płynące, czego dowodem są meandry w skalnym dnie jaskini. Brak szaty naciekowej. Namulisko zostało usunięte ze znacznej części jaskini w czasie badań archeologicznych, jedyny zachowany fragment osadów znajduje się w krótkim korytarzu prowadzącym z sali w kierunku NE. Jaskinia jest oświetlona i podlega wpływom atmosferycznym. Na ścianach pod okapem nielicznie występują glony i porosty. Liczne są na spągu przy otworach rośliny wyższe: krzewy - Cornus sanguinea, Rosa canina, Rubus caesius i Rubus sp. oraz rośliny zielne - Artemisia vulgaris, Cardaminopsis arenosa, Chenopodium sp., Geum urbanum, Dactylis glomerata, Tanacetum vulgarei in. Wewnątrz komory obserwowano tylko pajęczyny.
|
Historia badań |
Badania archeologiczne.
|
Historia eksploracji |
Jaskinia jest często odwiedzana i zaśmiecona. Namulisko zostało częściowo rozkopane i przebadane przez Ossowskiego w r. 1880. Jaskinia jest oznaczona na mapie Czarnowskiego (1911). Krukowski (1939) prowadził w jaskini dalsze prace wykopaliskowe. Jaskinia, a głównie pochodzące z niej materiały archeologiczne były wzmiankowane i opisywane w wielu publikacjach (por. wykaz piśmiennictwa).
|
Historia dokumentacji |
Zinwentaryzowana została przez Kowalskiego (1951) pod pozycją 13. Dokumentację sporządzili A. Górny i M. Szelerewicz (09.1999 r.). Dane zaktualizowali w 2009 r. A. Górny i M. Szelerewicz.
Plan opracował M. Szelerewicz. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Ossowski G. 1881 (opis jaskini i wykopalisk); Ossowski G. 1882 (streszczenia opisów poprzednich); Kuźniar W., Demetrykiewicz W. 1909 (wzmianka); Czarnowski S. 1911 (opis wg. Ossowskiego i lokalizacja na mapie); Demetrykiewicz W. 1913 (dane archeologiczne); Demetrykiewicz W., Kuźniar W. 1914 (dane archeologiczne); Kozłowski L. 1921, 1922 i 1924 (dane archeologiczne); Krukowski S., (1922 i 1939), Żurowski J. (1923 a i b, 1929 (dane archeologiczne); Antoniewicz W. 1927, 1928 (dane archeologiczne); Danysz-Fleszarowa R. 1933 (wymienia); Loth E. 1938 (dane archeologiczne); Jamka R. i in.. 1939 (dane archeologiczne); Jura A. 1939 (dane archeologiczne); Durczewski, Z. 1948 (dane archeologiczne); Kostrzewski J. 1948, 1949a, 1949b (dane archeologiczne); Kowalski K. 1951 (opis, plan, przegląd piśmiennictwa); Rook E. 1980 (dane archeologiczne); Alexandrowicz S.W. 1997 (opis jaskini i badań w niej prowadzonych, szkic skałki Okrążek z otworem jaskini jej sytuacja geologiczną); Wiśniewski W.W. 1998c (wzmianka, fot.); Jaskinie Pomostu Krakowskiego 2011 (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Baryła J., Górny A., Pruc M., Słobodzian B., Szelerewicz M. 2000 (opis inwentarzowy i plan).
|
Autorzy opracowania | Mariusz Szelerewicz, Andrzej Górny, Janusz Baryła |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |