Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia nad Samcowym Polem
Inne nazwy Tunel w Kopcach, Nad Samcowem Polem, Schronisko (Jaskinia) nad Samcowym Polem (Tunel w Kopcach), Jaskinia w Zalasie
Nr inwentarzowy J.GT-03.33
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°40′41,00″, φ: 50°05′30,00″
Gmina Liszki (gm. wiejska)
Powiat krakowski
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa (Lasy Państwowe)
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu N
Pozostałe otwory 2 - ku W.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 318
Wysokość względna [m] 18
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 6
Deniwelacja [m] 6
Długość [m]
w tym szacowane [m]
14
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Garb Tenczyński, okolice Sanki, Dolina Sanki, Baczyn
Opis drogi dojścia do otworu
Dojście prowadzi od wiaduktu, gdzie droga Nawojowa Góra-Sanka przechodzi pod autostradą A4. Z tego miejsca udajemy się drogą asfaltową w kierunku Chrosnej (na wschód). Droga biegnie terenem zalesionym równolegle do autostrady. Po przejściu 1 km dochodzimy do nieoznaczonego parkingu łączki po południowej stronie drogi. Z tego miejsca kierujemy się ku południowi, podchodzimy w górę łagodnie nachylonym zboczem. Po przejściu około 100 m dochodzimy do grupy skał - w nich - na wprost znajduje się otwór jaskini.
Opis jaskini

Jaskinię tworzy 14 m długości prosty korytarz rozwinięty na nachylonej szczelinie, wyprowadzający na powierzchnię na poziomie 6 m powyżej otworu północnego. Otwór północny (główny) ma 5 m szerokości i wysokość do 4 m. Zaraz za nim, po prawej stronie znajduje się w stropie duże okno, które wychodzi do wąwozu rozdzielającego skały. Od otworu pod górę prowadzi stopniowo zwężający się korytarz, którego strop przechodzi miejscami w wysoką, niedostępną dla człowieka szczelinę. Przy końcu niski już korytarz wyprowadza w leju u podstawy ściany.

Jaskinia powstała w wapieniach skalistych górnej jury (oksford) na pionowym pęknięciu ciosowym. Szata naciekowa jest uboga, na ścianach występują niewielkie fragmenty zwietrzałych polew, a w głębi, w szczelinowatych kominkach ‑ cienka warstwa skonsolidowanego mleka wapiennego. Namulisko w rejonie otworu północnego zostało wybrane i przebadane; w stronę otworu południowego jest humusowo‑gliniaste z gruzem skalnym. Od połowy długości jaskini dno pokrywa warstwa liści wsypujących się wyższym (południowym) otworem.

Jaskinia jest wilgotna i w głębi ciemna.

W pobliżu otworów występują glony, porosty i nielicznie mszaki: mchy - Neckera besseri i Taxiphyllum wissgrillii oraz wątrobowiec - Porella platyphylla.

Wewnątrz (w szczelinie stropowej) obserwowano pająki - Meta menardi i kilka osobników zimujących motyli - rusałki pawika (Inachis io).

Historia badań
Badania archeologiczne - wykopaliska w latach 1883 - 1977. Najstarszą wzmiankę o jaskini podaje Ossowski (1883), który przekopał jej początkowy fragment w roku 1882, znajdując niewiele zabytków.
Historia eksploracji

Oznaczona jest na mapie Czarnowskiego (1911).  Ponownie „odkryta” w 1974 r. przez archeologów podczas badań poszukiwawczych, związanych z budową autostrady. Przeprowadzili tu badania wykopaliskowe w 1977 roku. Wykonano dwa wykopy; w początkowej części tunelu (gdzie na głębokości ok. 1,5 - 2 m osiągnięto dno skalne) oraz nieco powyżej jaskini w sąsiedztwie Okienka (Bocheński i in. 1985).

Historia dokumentacji
Zinwentaryzowana została przez Żurowskiego w 1922 r.  i później przez Kowalskiego (1951) pod poz. 42. Dokumentację sporządził M. Szelerewicz (07.1999 r.). Aktualizacji danych dokonali w 2009 r J. Baryła i M. Szelerewicz. 
Plan opracował M. Szelerewicz.
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Ossowski G. 1883b (wiadomość o badaniach); Ossowski G. 1884a (streszczenie poprz.); Czarnowski S. 1911 (wzmianka, lokalizacja na mapie pod nazwą Jaskinia nad Samcowem polem); Żurowski J. 1923 (wiadomość o zinwentaryzowaniu); Danysz-Fleszarowa R. 1933 (wymienia); Kowalski K. 1951 (opis, plan wg Żurowskiego, historia poznania); Bocheński Z. i in. 1983 (opis i wyniki badań jaskini); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wymieniają w wykazie); Jaskinie Pomostu Krakowskiego 2011 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Baryła J., Górny A., Pruc M., Słobodzian B., Szelerewicz M. 2000 (opis inwentarzowy i plan).
Autorzy opracowania Mariusz Szelerewicz, Janusz Baryła
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan i przekrój
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie