Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia na Wrzosach Południowa
Inne nazwy Schronisko na Wrzosach Południowe
Nr inwentarzowy J.GT-05.10
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°36′21,00″, φ: 50°03′28,00″
Gmina Czernichów (gm. wiejska)
Powiat krakowski
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa (Lasy Państwowe)
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu NW
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 270
Wysokość względna [m] 9
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 0
Długość [m]
w tym szacowane [m]
14
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Garb Tenczyński, okolice Brodeł, Dolina Rudna (Wrzosy), Rybna.
Opis drogi dojścia do otworu
Od leśnego parkingu, położonego nieopodal leśniczówki w przysiółku Wrzosy (przy drodze Zalas-Brodła). Kierujemy się w stronę Brodeł (na południe) i po przejściu ok. 300 m skręcamy na drogę gruntową prowadzącą wzdłuż potoku Rudno, mijamy rozszerzenie doliny o płaskim dnie i idziemy ścieżką wzdłuż potoku. Po przejściu ok. 160 m, na polance ze szpalerem modrzewi, skręcamy w lewo do skał, u podstawy których znajduje się otwór. Dojście do otworu i zwiedzanie bez trudności.
Opis jaskini

Szeroki otwór jaskini (8 m) zasłonięty jest od strony doliny wielkimi głazami. Jaskinię tworzy komora (6 x 8 m), o dnie nachylonym w stronę otworu. Cały przyotworowy fragment komory zalegają wielkie bloki skalne: przestrzenie pomiędzy nimi wykorzystywane są jako kryjówki przez zwierzęta, prawdopodobnie lisy. Świadczą o tym zarówno szczątki ich pożywienia, jak i instalowane przez wieśniaków wnyki. Z północnego krańca komory prowadzi w głąb masywu ciasny korytarzyk dostępny jedynie na początkowym odcinku, dalej widać jego kontynuację kilkumetrowej długości. Dno tego korytarzyka, jak i spąg w północnym krańcu komory, są skalne. Z przeciwległego ‑ południowego ‑ krańca komory prowadzi korytarzyk wychodzący na powierzchnię. Końcowy jego fragment, już przy wyjściu na zewnątrz, nie jest możliwy do przejścia.

Jaskinia powstała w wapieniach skalistych górnej jury (oksford). Rozwinęła się na rozluźnieniu międzyławicowym. Ma krasową genezę ‑ świadczą o tym formy wadyczne zachowane w jej północnym krańcu. Na ścianach występują niewielkie formy naciekowe ‑ fragmenty cienkich polew i małe grzybki. Namulisko zostało w znacznej części usunięte podczas badań wykopaliskowych prowadzonych w końcu ubiegłego stulecia.

Jaskinia jest sucha i w głębi ciemna.

W otworze, na granicy okapu rosną krzewy: Coryllus avellana, Sambucus nigra i Ribes uvra‑crispa oraz bluszcz (Hedera helix). Pod okapem odnotowano rośliny zielne: Urtica dioica, Mycelis muralis, Geum urbanum, Chelidonium majus, Poa nemoralis i Galeopsis sp. Na ścianach komory obserwowano glony, porosty i mchy ‑ Homalothecium sericeum i Pohlia nutans oraz pojedyncze osobniki paproci ‑ Asplenium ruta‑muraria.

Wewnątrz jaskini zauważono tylko pajęczyny.
Historia badań

Ossowski prowadził tu wykopaliska w roku 1880, nie znajdując jednak zabytków.

Historia eksploracji

Jaskinia jest znana od dawna. Przypuszczalnie najstarszą informację o niej podaje Ossowski (1881). Jest oznaczona na mapie Czarnowskiego (1911) pod nazwą „Jaskinie na Wrzosach”.

Historia dokumentacji

Opisana została przez Kowalskiego (1951) pod pozycją 45. Dokumentację opracowali M. Szelerewicz i J. Baryła (03.1999 r.). Dane zaktualizował w 2009 r. M. Szelerewicz.
Plan opracował M. Szelerewicz.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Ossowski G. 1881 (wiadomość o badaniach); Czarnowski S. 1911 (wzmianka, lokalizacja na mapie); Ciętak Z. 1935 (wymienia); Kowalski K. 1951 (położenie, opis i plan); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wymieniają w wykazie); Jaskinie Pomostu Krakowskiego 2011 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Baryła J., Górny A., Pruc M., Słobodzian B., Szelerewicz M. 2000 (opis inwentarzowy i plan jako Schronisko na Wrzosach Południowe).
Autorzy opracowania Janusz Baryła, Mariusz Szelerewicz
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie