Z centrum Ryczowa idziemy na południowy-wschód w kierunku widocznego z oddali wzgórza z betonowym słupem na szczycie Straszykowej Góry. Stąd kierujemy się na południe do mocno wciętego wąwozu opadającego w kierunku drogi Klucze - Pilica i źródeł w Stokach Kwaśniowskich. Zespół schronisk leży w pierwszej grupie skałek po lewej (orograficznie) stronie wąwozu, dość wysoko na zboczu. Otwory zachodnie wychodzą na bardzo stromy stok.

Wszystkie schroniska są wypreparowane w wapieniach skalistych górnej jury.

Długość: I schronisko – 18,70 m; II schronisko – 14,00 m; III schronisko – 7,70 m.  

Deniwelacja: I schronisko -1,9 m; II schronisko +6,8 m; III schronisko +1,3 m.

  Zespół schronisk tworzy niewątpliwie jedną całość, lecz ze względu na wyjątkową ciasnotę korytarzyków łączących nie można było skartować ich jako jednego obiektu.

    Schroniska te rozwinęły się na systemie krzyżujących się szczelin tworząc niewielki labirynt. W korytarzykach wyraźnie zaznaczył się wpływ przepływającej wody, która przemodelowała szczeliny tektoniczne tworząc liczne formy korozyjne i erozyjne.

Szata naciekowa jest bardzo uboga, występują tu tylko w niewielkiej ilości podniszczone nacieki grzybkowe. Namulisko nie jest zbyt obfite, humusowo-gliniaste. W niektórych miejscach dno jest skalne. Największą miąższość osady osiągają w drugim, środkowym schronisku. W wielu miejscach namulisko jest rozkopane przez zwierzęta wykorzystujące schronisko jako schronienie.

Ze względu na dużą ilość otworów schroniska są silnie przewietrzane, lecz mimo to w ciasnych korytarzykach jest bardzo wilgotno. W środkowym (drugim) schronisku, dzięki pionowej studni światło sięga dość daleko w głąb. Pozostałe schroniska są ciemne.

Wokół otworów wejściowych i wewnątrz w strefie światła rozproszonego pojawiają się duże ilości mchów, glonów i porostów. Obok pionowego otworu drugiego schroniska rośnie niewielkich rozmiarów sosenka. W ślepych odcinkach korytarzy stwierdzono duże ilości muchówek.

Pierwszy raz wzmiankowane przez M. Szelerewicza i A. Górnego (1986) jako „Schronisko pod Sosenką” pod numerem IV. B. 18.

Opis i plan jaskini znalazł się w dokumentacji dla Zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego w 1997 roku. Opis i plan schroniska znajduje się również w dokumentacji dla Ministerstwa Środowiska z roku 2000. Pomiary wykonali w kwietniu 1997 r. J. Sławiński, W. Kuczok i A. Polonius. Dane zaktualizował A. Polonius (2009).
Plan opracował Adam Polonius.

Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wzmianka, lokalizacja na mapie 1: 100000); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2011c (plan i opis inwentarzowy).

Polonius A. i in. 1997; Polonius A. i in. 2000 (dokumentacja); Polonius A. 2003 (wymienia).