Z Przełęczy Salmopolskiej kierujemy się na Malinów za czerwonym szlakiem turystycznym. Ze szczytu schodzimy kilkaset metrów grzbietem w kierunku Malinowskiej Skały i skręcamy w prawo na wyraźną ścieżkę biegnącą w poziomie, którą docieramy do otworu. Zwiedzanie głównych partii bez trudności. Główny ciąg licznie odwiedzany przez turystów.

Pionowy otwór wejściowy (2,5 x 0,6 m)stanowi duża szczelina (głębokości około10 m) rozwinięta na kierunku NW-SE. Pionowe odcinki szczeliny są zabezpieczone metalowymi drabinami, które zastąpiły niegdyś ustawione tu ostrewki i drabiny drewniane. Schodząc drabinką zrazu przy ścianie, dalej w otwartej szczelinie po około4 m przechodzimy na wciętą, szerokości na 2 m półkę, od której ku NE odchodzi ślepa, krótka odnoga, a ku NW wąski, rozwidlający się korytarzyk (nie zbadany do końca), o długości 4,5 m. Przez małe okienko (niemożliwe do przejścia) jest tu też połączenie z niższymi partiami jaskini.

Ku SE (poniżej półki) schodzimy stromo w dół dnem szczeliny do płaskiego (szerokości 0,7 m) balkonu podciętego progiem dzielącym go od niżej położonego korytarza. Dalej na NE i SE szczelina przechodzi w zespół zagmatwanych, ciasnych korytarzyków (o łącznej długości około 20 m) łączących się pionowo oraz szeroką, bardzo niską wnękę, która przez zacisk (Z1) i 1 m wysokości prożek łączy się z bocznym korytarzem II ciągu jaskini.

 Schodzimy z balkonu po drabinie (około 3 m) do przestronnego korytarza, od którego odchodzą w przeciwnych kierunkach dwa różniące się charakterem ciągi.

 I - w kierunku NW, dalej W korytarz pod szczeliną zlotową zrazu płaski, nachyla się i za dwoma małymi prożkami wychodzi po 8 m do Galerii. Zaraz u wejścia ku SE dalej NE odchodzi wąska, strzelista (wysokości 4 m) szczelina - obejście prowadzące do korytarza wejściowego - z bocznym wyklinowującym się odgałęzieniem o łącznej długości 16 m.

Tu też w 2000 r. J. Ganszer i J. Pukowski (Speleoklub Bielsko-Biała) udokumentowali nowe, górne partie jaskini, o długości 16 m. Po pokonaniu ponad 5 m skrajnie trudnego progu dostajemy się na półkę skalną (zainstalowano tam spit) wciśniętą między dwie ściany. Dalej lekko w dół (znaleziono tutaj patyki i śmieci wrzucone z rejonu przyotworowego) i natrafiamy na zacisk, który pokonuje się na leżąco, po zdjęciu kasku. Po chwili dochodzimy do ładnej szczeliny. Są tam ciekawe naloty na ścianach, pola ryżowe i narośla podobne do nacieków krasowych. Korytarzyk kończy szczelina nie do przejścia (widać dalszy ciąg o długości około 2 m, odczuwa się lekki przewiew). W drodze powrotnej można wspiąć się do górnej części szczeliny- na końcu widać słabą poświatę z rejonu przyotworowego, szczelina o długości około 2 m - (J. Ganszer 2001).

Galeria - długości 13,5 m, wysokości 9,5 m, szerokości do 1,4 m - rozwinięta jest na kierunku NW-SE. Strop płaski, ściany lite, równe, dno zrazu nachylone w środkowej części płaskie, z dużą okresową kałużą (obecnie cuchnącym bajorem), w końcowej części zawalone potężnymi blokami. Po wyjściu na bloki (1,2 m) znajdujemy się w wyższym piętrze Galerii, z którego wydostać się można (albo po bardzo zniszczonej drabinie drewnianej, albo wspinaczkowo) 7,8 m w górę do nisz pod stropem tworzących najwyższe piętro. Pierwsza z tych nisz znana była od dawna, natomiast druga, nachylona ku górze została udokumentowana w 1996 r. . Rozwinięta jest ona na kierunku NW-SE i liczy około 5 m długości. Można się stąd wspiąċ jeszcze do małego korytarzyka, zakończonego kominkiem. Za Galerią ku SW biegnie równy, przeciętnie szeroki na 0,8 m, ale wysoki korytarz, który na odcinku około 12 m czterokrotnie skręca pod kątem prostym. Ten zygzakowaty przebieg korytarza jest charakterystyczny dla jaskiń fliszowych. Za trzecim zakrętem dno korytarza wypełnia woda - mały, stały stawek z czystą wodą. Za czwartym zakrętem korytarz już węższy, lecz nadal wysoki, przez 6 m biegnie prosto na SW, w końcowej części rozdziela się, po czym łączy i doprowadza do zawaliska. Tu kończą się partie jaskini o prostolinijnym, spokojnym przebiegu. Za zawaliskiem (generalnie na SW) biegną na różnych poziomach trzy kręte korytarzyki. Partie te spenetrowano dokładniej w 1996 r. Korytarz górnego piêtra tych partii w końcowej części rozgałęzia się na dwie szczeliny. Na wprost, za 1,5 m prożkiem, biegnie ku NW ciasna, wyklinowująca się szczelina. Od rozgałęzienia można te¿ wspiąć się po wiszących głazach około 6 m w górę. Na wysokości 2,4 m odchodzi odgałęzienie, które kończy się bardzo wąską, głęboką szczeliną.. Na samej górze, czołgając się po dużym bloku i schodząc 1,2 m prożkiem wydostajemy się do niedużej sali o nieregularnym stropie i płaskim dnie. Dalej na NE za stojącą płytą, znajduje się połączenie (z niebezpiecznie wiszącym głazem) z korytarzem w pierwszej części za zawaliskiem. Łączna długość opisanych partii za zawaliskiem liczy około 25 m.

 II -ku E korytarz pod szczeliną wejściową przechodzi w niedużą wnękę, z której odchodzi wysoka lecz bardzo ciasna szczelina dostępna na odcinku 7 m. Na SE przez 1,8 m (w górę) próg przechodzimy do szerokiego lecz niskiego korytarza, który skręca na S, dalej SE. Z prawej strony mijamy po 7 m boczny, wąski korytarz, zawalony ku końcowi głazami i łączący się z wcześniej wspomnianą wnęką. Po około 11 m korytarz główny rozdziela filar. Omijamy go dwoma ciasnymi przejściami. Za filarem korytarz wysoki na 5 m, szerokości 1,6 m z prawej strony ogranicza wąska półka, długości ponad 3 m, z lewej w dnie znajduje się bardzo ciasna szpara, głęboka na 2 m, do której dochodzi dolny korytarz, opisany poniżej. Po 6 m za filarem, mijając duże głazy dochodzimy do studni (z drabiną) o charakterze zawaliskowym (głębokości 2,4 m), za którą po 2 m korytarz główny się zwęża i kończy dwoma wyklinowującymi się szczelinami Ten fragment głównego korytarza można obejść bocznym ciągiem (skartowanym w 1996 r.), o łącznej długości 12 m. Przedostajemy się do niego dwoma kominkami - 2,3 oraz 1,5 m), znajdującymi się tuż przed wspomnianym uprzednio, dużymi, zwalonymi głazami. Stąd wąską szczeliną posuwamy się na E i dochodzimy do poprzecznego korytarza. Po 2,5 m napotykamy zacisk (Z II), za którym korytarz na wprost kończy się ślepo po 3 m, natomiast ku SW odchodzi wąska szczelina. Schodząc nią w dół 5 m przedostajemy się w pobliże studni z drabiną. Nad studnią przez 3,5 m komin wydostać się można do ślepej, 3 m długości szczeliny. Z dna studni odchodzą dwa ciasne korytarze:

- ku S-SE za 1 m prożkiem (w dół) dochodzimy do studni o głębokości 3,5 m, rozkopanej i dalej eksplorowanej przez R. i D. Skoczylasów (członków bielskiego klubu);

- ku SW-NE 7 m korytarzyk doprowadza do wspomnianej uprzednio ciasnej szpary w dnie głównego korytarza, stanowiącej niemożliwy do przejścia zacisk.

 Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach warstw godulskich górnych. Tu, przy równomiernym ruchu osuwiskowym, wewnętrzna struktura masy skalnej została zachowana, zaznacza się znaczna przewaga wysokości szczelin nad ich szerokością. Dno - w ciągu I pokryte gruzem i żwirem, rzadko dużymi głazami, w bajorze błotnista maź z domieszką próchnicy; w ciągu II pokryte rumoszem, głazami i gliną.

 Jaskinia jest wilgotna, szczególnie w niektórych partiach ciągu I. W porze roztopów wiosennych i po długotrwałych opadach deszczu w wielu miejscach występuje deszcz podziemny, a za ścianą w Galerii słychać szum wody. Tak jak wykazał w 1950 r. K. Kowalski również obecnie temperatura w jaskini utrzymuje się w granicach +6°C.Przewiew powietrza jest wyczuwalny w szczelinie wejściowej. Światło sięga do dna tejże szczeliny i do wstępnych partii korytarzy poniżej.

 W pracy z 1954 r. K. Kowalski zaznacza, że na ścianach studni wejściowej (w opisie szczelina zlotowa) obficie rozwinęła się flora mchów i wątrobowców. Wymienia też gatunki zimujących nietoperzy, t.j.: nocki wąsatki (Myotis mystacinus) i gacki wielkouche (Plecotus auritus), które obecnie trudno zaobserwować. W czasie spisów hibernujących nietoperzy w latach 1996, 1997, 1998 zaobserwowano po 1 nocku dużym (Myotis myotis)- (Mysłajek 1998a, 2000a). K. Kowalski obserwował też w jeziorkach (czego obecnie nie stwierdzono) liczne studniczki (Niphargus tatrensis).

 Jaskinia była znana od bardzo dawna. Jak przekazują podania ludowe, służyła już husytom (jako kryjówka i miejsce nabożeństw), w XVI i XVII wieku ewangelikom (wówczas prześladowanym na Śląsku), miała być też kryjówką bandy zbójników Andrasza (Ondraszka). W dawnych przekazach przewija się m.in. informacja, że jedno z wejść było o wiele niżej, nad potokiem Malinka, a obecnie znany otwór odsłonięty został później przy wyrębie lasu (około roku 1860/70 - hipoteza autora). Nigdy nie zostało to jednak potwierdzone. Wszystkie znane opisy dotyczą tych samych partii jaskini.

 Za sprawą L. Zejsznera (1850 r. ) jaskinia pojawia się w literaturze, w opisie podróży do źródeł Wisły odbytej w 1849 r. , jako "jama w piaskowcu właściwie szczelina, o kierunku południowo-wschodnim, 12 kroków długa, 4 szeroka, a znajdująca się 30 kroków głęboko". W 1888 r. B. Hoff przedstawia rysunek otworu, podaje opis dojścia do jaskini, charakteryzuje ją bardzo ogólnie, koncentrując się raczej na przedstawionych powyżej podaniach ludowych z nią związanych (przytoczonych wraz z opisem Zejsznera w 1911 r. przez W. Umińskiego, czy w 1913 r. przez K. Sosnowskiego) i informacjach o pierwszych penetracjach jamy.

W 1910 r. W. Friedberg podaje szczegółowy opis, szkicowy plan i przekrój rozwinięty. W. Milota bada jaskinię w 1933 r. i opracowuje przekrój rozwinięty. O jaskini w górze Malinowa na Śląsku Cieszyńskim pisze szerzej w 1948 r. A. Szupina. Tekst uzupełnia plan i przekrój rozwinięty.

 Pełny opis inwentarzowy K. Kowalskiego z 1954 r. zaopatrzony w plan z przekrojami poprzecznymi obejmuje 132 m korytarzy. Jaskinia wzmiankowana jest też w innych pracach, jednakże są to powtórzenia nie zawierające nowych danych.

Materiał dokumentacyjny do opracowania obejmującego 214,5 m długości jaskini zebrali:

- do przekroju rozwiniętego - w 1980 r. J. Pukowski i J. Ganszer (Speleoklub Bielsko-Biała);

- do planu - dnia 25 listopada 1995 r. M. Rachwaniec i P. Holek-junior (Speleoklub Bielsko-Biała) oraz 19 marca 1996 r. M. Rachwaniec. Nowe partie do planu głównego w 2000 r. dowiązał J. Ganszer, który pomierzył w 2002 r. współrzędne geograficzne GPS. Korektę deniwelacji w 2005 sporządził G. Szalbot. Pomiary wykonywano busolą geologiczną Freiberg i taśmą parcianą. Dane zostały zaktualizowane w 2009 r.

Przekrój opracowali J. Ganszer i J. Pukowski. Plan opracowali P. Holek (jr.) i M. Rachwaniec, uzupełnił J. Ganszer.

Zejszner L. 1850 (wzmianka z podaniem wielkości); Hoff B. 1888 (rysunek otworu, opis dojścia, ogólne dane o jaskini, podania ludowe); Friedberg W. 1910a (opis, plan i przekrój); Friedberg W. 1910b (streszczenie); Umiński W. 1911 (powtórzenie pierwszego opisu i legend); Sosnowski K. 1913 (powtórzenie pierwszego opisu i legend); Sosnowski K. 1914 (wzmianka); Stieber Z. 1924 (wzmianka); Sosnowski K. 1926 (powtórzenie opisu i legend); Czudek A. 1929 (wzmianka); Sosnowski K. 1930 (powtórzenie opisu i legend); Milata W. 1933 (opis i przekrój rozwinięty); Danysz-Fleszarowa R. 1933 (wzmianka); Czudek A. 1938 (wzmianka); Sosnowski K. 1948 (powtórzenie opisu i legend); Szupina A. 1948 (szerszy opis i plan całej jaskini); Jasiewicz A. 1949 (wzmianka); Kowalski K. 1951 (wzmianka); Kowalski K. 1953b (wzmianki o występowaniu nietoperzy); Kowalski K. 1954 (plan i opis inwentarzowy); Mikuszewski J., Székely K. 1974 (wzmianka 2 fot., plan K. Kowalskiego); Klassek G. 1982 (uwagi do przekroju rozwiniętego); Ganszer J. 1986 (wzmianka o uzupełniających pomiarach (1985 r. ) - długości 164 m); Chruściel A. 1986 (opis wypadku w jaskini); Klassek G. 1986 (uwzględniona na liście najdłuższych i najgłębszych jaskiń beskidzkich); Ganszer J. 1987 (wzmianka o uznaniu jaskini za pomnik przyrody nieożywione); Gawłowski P. 1989 (umiejscowienie jaskini w jednostkach litostratygraficznych); Klassek G. 1990 (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza Karpackiego); Klassek G. 1990 (ujęta na liście najdłuższych i najgłębszych jaskiń Beskidów); Klassek G. 1991 (ujęta na liście najdłuższych i najgłębszych jaskiń Beskidów); Wiśniewski W.W. 1991a,b (ujęta w wykazie jaskiń Karpat); Klassek G. 1992 (informacja o zmianie miejsca wśród najdłuższych jaskiń); Alexandrowicz Z. i in. 1992 (ujęta w wykazie pomników przyrody nieożywionej); Ganszer J. 1992 (wzmianka o ćwiczeniach z ratownictwa przeprowadzonych w jaskini); Wiśniewski W.W. 1993b (ujęta w wykazie jaskiń Karpat); Klassek G. 1994 (ujęta w zestawieniu najdłuższych i najgłębszych jaskiń polskich Karpat Fliszowych); Wiśniewski W.W. 1994 (ujęta na liście najdłuższych i najgłębszych jaskiń polskich Karpat Fliszowych); Klassek G. 1995 (ujęta w zestawieniu najdłuższych i najgłębszych jaskiń polskich Karpat Fliszowych); Wiśniewski W.W. 1996ab (ujęta w wykazie jaskiń Karpat); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1997a (wzmiankowana w typologii jaskiń pseudokrasowych, opisach jaskiń, plan, przekrój i opis inwentarzowy); Mysłajek R. W. 1998a, 1999b, 2000a (wzmianki o nietoperzach); Michalska B., Wojtas P. 1999 (wymieniona wśród jaskiń okolic Bielska-Białej); Ganszer J. (wzmianki o nowych partiach jaskini); Grzegorz K., Mleczek T. 2000 (w nowej długości ujęta na liście najdłuższych jaskiń polskich Karpat Fliszowych); Alexandrowicz Z., Poprawa D. (red.) 2000 (pomnik przyrody- lokalizacja i opis ogólny jaskini); Wiśniewski W.W. 2000 (uwagi do historii poznania jaskini); Ganszer J. 2001 (plan nowych partii jaskini); Margielewski W., Urban J. 2000a,b, 2001 (uwagi geomorfologiczne); Motyka J., Zawierucha L. 2001 (uwagi z zakresu chemizmu wód); Wiśniewski W.W. 2001 (wzmianka w ikonografii jaskiń beskidzkich); Margielewski W., Urban J. 2002, 2003 (uwagi geomorfologiczne); Urban J. 2004 (wymieniona na europejskiej liście stanowisk geologicznych); Tomaszczyk M. 2005 (uwagi geomorfologiczne); Klassek G., Mleczek T. 2005 (wzmianka o korekcie deniwelacji); Franczak P., Szura Cz., Zaborski M. 2013 (wzmiankują w kontekście występowania wody).