Ze szczytu Trzech Kopców od szlaku żółtego biegnącego z Klimczoka na Błatnią, kierujemy się na S. Schodzimy ginącą miejscami ścieżką, dalej wielką wycinką z drogą maszyn leśnych, około 520 m, prosto w dół. Następnie kierujemy się na SW na skraj wyrębu. Tu w lesie świerkowym, w lejowatym zagłębieniu, znajduje się ogrodzony metalową barierą otwór jaskini. Dojście nieskomplikowane, otwór łatwy do znalezienia. Zwiedzanie głównego ciągu łatwe, choć miejscami ciasno. Osoby nie obeznane z jaskiniami mogą mieć tu jednak trudności orientacyjne.

Otwór wejściowy o wymiarach 1 x 0,6 m prowadzi do prostokątnej studni (głębokości 4,3 m), z dna której odchodzą dwa nachylone korytarze. W kierunku SW stromo pochylony korytarz (ciąg boczny) doprowadza do niewielkiej studzienki (1,5 m) nieopodal której znajduje się zaciskowe przejście do Sali Przedpokój (wysokości 3 m, szerokości do 1 m, długości około 3 m) i dalej do głównego ciągu. Trzy metry za studzienką dochodzimy do kilku prowadzących pod górę progów (rodzaj kominów). Tu ciąg boczny przechodzi w biegnące na różnych poziomach ciasne szczeliny o generalnym przebiegu N-S o łącznej długości około 21 m. W tych partiach przed kilkunastoma laty odgruzowano II otwór jaskini. Obecnie jest on ponownie zasypany.

 W kierunku NW (od studni wejściowej) biegnie korytarz, który po 3 m doprowadza do zawalonej (niebezpieczny zawał w górnej części) Studni z Zaciskiem o głębokości 6 m. Nad górną częścią studni (na N) znajduje się nieregularne rozszerzenie (długość 3,5 m, szerokość 3 m) udokumentowane w 1998 r. (Pukowski 1998).

 Nie schodząc do dna studni wydostajemy się w kierunku N do Sali z Obeliskiem (Zbójców) o wysokości około 3 m, szerokości 1,8 m, długości 6 m. W lutym 2005 r. M. Rachwaniec odkrył we wschodnim krańcu sali, nad stropem 5 m niszę - (Rachwaniec 2005). Dalej ku E (następnie ku SE) odchodzi ciąg boczny, łączący się także ze Studnią z Zaciskiem bardzo wąskim przesmykiem. Ciąg ten w ogólnym zarysie, to ciasna, wysoka szczelina z dwoma łączącymi się odnogami. W 2003 r. na końcu ciągu- znaleziono zwężenie, za którym istniała możliwość dalszej eksploracji. Po rozkuciu zacisku przebyto fragment szczeliny (5,6 m), niestety zwężającej się nie do przejścia. Za samym zaciskiem istnieje możliwość przejścia do nieznanego korytarza, lecz w chwili obecnej drogę zagradza głaz. Drugi z odkrytych korytarzy znajduje się przed zaciskiem na wysokości 2 m nad spągiem. Został on odgruzowany, jest to krótka (2,6 m) szczelina biegnąca wyższym piętrem głównego korytarza - (Szura 2003). W lutym 2005 r. M. Rachwaniec poza niewielkimi uzupełnieniami odkrył w pierwszej ze wspomnianych odnóg ciągu 1,8 m długości ciasny korytarzyk (do dalszej eksploracji), biegnący pod znanymi wcześniej szczelinami odnogi oraz za przewężeniem 6,5 m długości szczelinę, z kałużą, biegnącą ku S - (Rachwaniec 2005). Po opisanych odkryciach łączna długość ciągu bocznego wzrosła do 58,2 m.

W stropie Sali z Obeliskiem - znaleziono też nieznany wcześniej korytarz. Wejście do niego trudną wspinaczką (3 m przewieszony próg), dalej po przeciśnięciu się przez krótkie kominkowate zwężenie docieramy do kolejnego korytarza biegnącego do góry. Wcześniej w kominku znajdziemy odgałęzienie biegnące nad Salą z Obeliskiem w kierunku SE do głównego ciągu (prożek). Po drodze napotykamy ciasne i bardzo uciążliwe połączenie z Salą Kruchą (w stropie). Długość poznanych ciągów 10,5 m - (Szura 2003).

 Obok dużego obelisku (stąd nazwa sali) znajduje się wylot (okno) komina łączącego się z niżej położoną Jadalnią, do której z tej strony można też zejść nieco dalej po śliskich prożkach. Na N biegnie korytarz i po przejściu 3 m prożka (istnieje strome obejście z lewej strony) wydostajemy się przez zawalisko głazów do Sali Nietoperzy (na planie bez nazwy), która wychodzi w górnych partiach Wysokiej Komory.

 Do komory można też się dostać niższym piętrem jaskini, schodząc do dna Studni z Zaciskiem. Kierując się ciasną szczeliną na SW po 3 m dochodzimy do Rozdroża. Ku SE jest przejście do Sali Przedpokój, w przeciwnym kierunku do Jadalni (długości 4 m, szerokości 2 m, wysokości 4 m) z ogromnym głazem pośrodku. Przez wąską szczelinę dostać się można do podługowatej, bocznej Sali Gabinet (długości 9 m).

 Do Wysokiej Komory dojść można niskimi korytarzykami (długości 8 m), które wychodzą w jej dnie. Komora ta jest jednym z kluczowych punktów - najokazalsza w całej jaskini o kształcie nieregularnym, wydłużonym o wysokości około 10 m, poprzedzielana ogromnymi, zaklinowanymi głazami, z licznymi balkonami, półkami.

 Do dalszych partii jaskini prowadzą zasadniczo dwie drogi: I - z najwyższego piętra komory, II - z okolic jej dna. Pomiędzy tymi punktami znajduje się kilka bocznych odgałęzień. Niektóre z nich też łączą się z dalszymi partiami jaskini. Przechodząc do górnego piętra komory, po lewej stronie mijamy biegnący za 2,5 m progiem (w górę) 5 m korytarzyk. Wyżej krótkim dwu zaciskowym przejściem przedostać się można do niższego piętra i w okolice Sali Koziołków. Tu też odchodzi większy, ale ciasny ciąg boczny o przebiegu W-SE (łączący się przez studzienkę z Salą Koziołków) o długości około 20 m.

 I - od najwyższego punktu komory w kierunku NW, po pokonaniu 4 m komina, przechodzimy do wyższego piętra jaskini. Z korytarza (o przebiegu W - E) na E przedostać się można po listwach skalnych przez Strych (sala o pochyłym, płaskim stropie i dnie, wysokości 4 m, szerokości do 1,3 m) - odkryto tu w stropie 5 m długości korytarz- (Szura 2003), do Gołębnika, na którym przez lata kończyło się w tym rejonie górne piętro. Jednak za ciasnym, 2 m przełazem odkryto (bliższe dane nieznane) dalsze partie na tym poziomie. Rozpoczynają się one od Komnaty Chrystusa (szerokości 2,5 m, długości 3,5 m), od której przez 1,5 m prożek (w górę)- nieopodal udokumentowano krótką (2 m) szczelinę- (Szura 2003), można przejść do prostokątnej, zawalonej głazami Sali Ewy. Ku S za pochylonym, 2 m korytarzem, dochodzimy do rozdroża. W kierunku SW odchodzi 4 m długości, wąska szczelina, prowadząca przez 4 m próg (w dół) do Wysokiej Komory, na SE prostokątny (wysokości 1,5 m) 6 m korytarz przez zacisk i zawalisko doprowadza do Kruchej Sali - długości około 7 m, szerokości przeciętnie 1,6 m i wysokości 2 m. U wylotu sali za zakrętem i przewężeniem na SW odchodzi do Wysokiej Komory ok. 7m długości Korytarz Grzegrzułki, znany od wielu lat niektórym członkom bielskiego klubu, a udokumentowany w sierpniu 2000 r. (Pukowski, Ganszer 2000). W maju 2003 r. U. Tebin, Cz. Szura - odkryli nowe korytarze w Kruchej Sali. Wejście do pierwszego znajduje się przed końcem sali, zaraz obok zaciskowej studzienki prowadzącej do Sali z Obeliskiem. Przez próg (2,2 m) przedostajemy się do niewielkiej salki, a następnie innym korytarzem na powrót do Kruchej Sali. Długość tego ciągu wynosi 10 m. Drugi korytarz to ciasna szczelina w północnej części Kruchej Sali znajdująca się pomiędzy wantami (zawalisko). Długość korytarza wynosi 3 m. - (Szura 2003).

Wracamy do Komnaty Chrystusa, w której członkowie Speleoklubu Bielsko-Biała odkryli przejście do najwyższego piętra jaskini:

- marzec 2003 r. U. Król, L. Rybarska, U. Tebin, S. Zięć, Cz. Szura - partie za Komnatą Chrystusa,

- kwiecień 2003 r. Cz. Szura, A. Żera - partie Za 3 Zaciskami,

- maj 2003 r. U. Tebin, Cz. Szura - Partie Uli.

Na szczycie Komnaty Chrystusa wchodzimy w ciasną, pionową szczelinę. Szczelina po kilku metrach rozdwaja się. Lewa odnoga idąca na wprost zwęża się i łączy się z nowymi partiami szczeliną nie do przejścia. Druga skręca w prawo i dochodzi do progu (2 m), na którego szczycie znajduje się zaciskowe wejście (rozkute) do partii za Komnatą Chrystusa. Wchodzimy do Sali Złodziejskiej (po prawej nie przebyta, skrajnie ciasna szczelina łącząca się z Partiami za Zaciskiem). Idziemy głównym ciągiem Sali Złodziejskiej (wysokość do 2 m, szerokość 1,2 m) po kilku metrach natrafiamy na pęknięcie przecinające spąg. Jest to najłatwiejsze wejście do Rozdroża, drugie trudniejsze znajduje się nad pęknięciem (prożek 1,5 m). Idąc dalej Salą Złodziejską natrafiamy na próg (1,8 m) przecinający spąg. Za progiem na wprost znajdziemy zawalisko z dużych want, natomiast po zejściu progiem w dół natrafiamy na (wysokość do 2 m i szerokość do 1,5 m). W lewo wygodny korytarz doprowadza do wspomnianej wcześniej szczeliny nie do przejścia, w prawo zaś idziemy najpierw wysokim, a następnie bardzo niskim przełazem (czołganie najpierw w dół, a następnie do góry). Bezpośrednio przed wejściem w przełaz możemy wejść do krótkiej i ciasnej odnogi w stropie (przez próg 1,9 m) kończącej się zawaliskiem (widać następną szczelinę, lecz dalszą drogę zagradza głaz). Za przełazem znajduje się niewielka komora (2 m x 2 m) skąd prowadzą dwie odnogi. Prawa na końcu komory po kilku metrach wyprowadza do kominka będącego jedynym korytarzem prowadzącym do nowego przewyższenia. Na wprost bezpośrednio po wyjściu z ciasnego przełazu znajdziemy kontynuację tego samego pęknięcia, którym docieramy do następnej salki. W salce, w prawo zaciskową szczeliną przedostajemy się do kolejnego pęknięcia. W lewo ciasne połączenie za korytarzem przed Salą Wilczą, w prawo wchodzimy do wspomnianego kominka wyprowadzającego do najwyżej położonych części jaskini. Kominkiem pionowo do góry (mijamy po drodze boczne, ale ślepe odgałęzienie) do obszernej sali. Po prawej zawalisko w stropie (wiszące głazy), idziemy w lewo kilka metrów, następnie przez niewielki prożek do następnej sali (spąg wypełniony gruzem). Przy końcu salki przez próg (2 m) dostajemy się do najwyżej położonej ciasnej szczeliny (+ 4,60).

Wracamy do szczeliny przecinającej spąg w Sali Złodziejskiej. Schodzimy na dno szczeliny, a następnie na bardzo niewygodny prożek (1,6 m) nad którym jest niewielka salka. Z salki ciasną, pionową szczeliną wciskamy się do Rozdroża. Tutaj spotyka się pięć korytarzy. W lewo niską szczeliną z bardzo ciasnym zaciskiem (ZIII) powrócimy do Sali Złodziejskiej, na wprost prowadzi krótki, ślepo kończący się korytarz. Idziemy najpierw do góry, przez szczelinę w stropie (próg 2,5 m) przechodzimy do pięknego, litego korytarza (Partie Uli). Korytarz o wysokości do 2,5 m po kilku metrach rozdwaja się, lewa odnoga kończy się ślepo, natomiast prawa prowadzi do kolejnej równolegle biegnącej szczeliny. Ostatnie wejście w Rozdrożu znajduje się w dnie salki i prowadzi do partii zwanych Matrix.

Przez niski i ciasny przekop zsuwamy się do pięknej, litej szczeliny (wysokość do 2 m, szerokość do 1 m). Szczelina najpierw nieco wąska, a następnie za załamaniem wygodna, kontynuuje się przez kilkanaście metrów (za każdym załomem odchodzi w prawo niski korytarzyk- dla koneserów - błoto, ciasno i bez sensu). Po drugim załamaniu przez okno w stropie wejdziemy do kilkumetrowej ślepej odnogi, natomiast nieco dalej natrafiamy na niewielką komorę o nachylonym spągu, na której szczycie przez zacisk (ZIII?) można przejść do kolejnej salki. Kierujemy się dalej głównym ciągiem, mijając trzecie załamanie szczeliny dochodzimy do miejsca gdzie szczelina zmienia swój charakter i staje się niska, o mocna potrzaskanym stropie i gruzem na dnie. Stąd albo kilka metrów prosto do kończ szczeliny, albo do góry do wyższego piętra, którym można powrócić w rejon trzeciego załamania.

Na wejście do tych partii natrafiono podczas pierwszej akcji, wejście udrożniono po ok. 1 godz. kucia (szczelina niemożliwa do przejścia). Dopiero podczas kolejnych wyjazdów znaleziono obejście zacisku wejściowego (z korytarz przed Salą Wilczą). Partie rozwinięte na jednym pęknięciu, z mocno potrzaskanym stropem. Miejscami krucho, spąg zasłany gruzem i gliną. Niektóre partie, szczególnie okolice nowego przewyższenia o mocno zaburzonej równowadze (niestabilne zawalisko). Partie odkryte podczas jednej z ostatnich akcji (Partie Uli) są najdalej na N wysuniętym fragmentem jaskini. Tzw. Matrix jest najładniejszą częścią nowo odkrytych partii, jednak dojście do niego dla wielu osób może być bardzo „wirtualne” (3 zaciski i niewygodny próg). Całkowita długość nowych partii: 184 m - (Szura 2003).

Wracamy do Komnaty Chrystusa. Rozwiązano tu jeszcze jeden problem eksploracyjny- Kruchy Komin. Dostrzeżono go podczas akcji pomiarowej, jednak sporej wielkości głaz zasłaniał otwór. Wejście znajduje się we wschodniej części Komnaty Chrystusa, przez próg (2,2 m) dostajemy się do niewielkiej sali, będącej dnem komina (4 m wysokości). W dolnej części przez zacisk (ZI) dostajemy się do niskiego i krótkiego korytarza. Długość partii: 9 m - (Szura 2003).                                                                                                                  Cofamy się przez Gołębnik, Strych do wylotu komina, którym przyszliśmy z Wysokiej Komory. Kierujemy się teraz korytarzem na W. Jest on przez 5 m równy, wygodny, na dalszych 8 m ma charakter zawaliskowy (wysokości 1,7 m). Na wstępie tej drugiej części korytarza, w dnie obok dużego bloku przy ścianie S, odchodzi stromo w dół bardzo ciasna szczelina, która po 5,5 m przez 3,5 m próg (w dół) wychodzi w okolice Sali Odkrywców.

 Do dalszych partii (na tym poziomie) należy kierować się na N przez zacisk ZII (pęknięcie w ścianie) lub odchodzącym 3,5 m wcześniej, ciasnym (czołganie) przejściem z kałużą.

 Po 12 m przez 1,4 m próg (w dół) wygodnym, w końcowej części pochylonym korytarzem (wysokości 2 m) schodzimy do Sali Wilczej (długości 4 m, szerokości przeciętnie 2 m). Od sali na W odchodzi dwoma większymi korytarzami i jednym ciasnym za 3 m progiem (w górę), ciąg boczny. Te trzy korytarze po około 6 m łączą się i 5 m długości korytarz przegrodzony głazami wyprowadza do rozszerzenia o nieregularnych kształtach, z kałużą u wejścia, zawalonego dużymi blokami. Za rozszerzeniem ciąg boczny kontynuuje się jeszcze przez około 12 m. W kwietniu 1996 r. A. Michalska i M. Smoter (Speleoklub Bielsko-Biała)- odkryli, na W od Sali Wilczej, pomiędzy dolnymi i górnymi partiami, nowy korytarz (długości 13 m) o rozwinięciu E- W. Wchodzi się do niego pokonując mały prożek. Idąc nim w stronę W, po kilku metrach dochodzi się do korytarza biegnącego poniżej, tuż przed zaciskiem, którym eksploratorzy przedostali się do opisanego korytarza. Wejście do nowych partii (od strony W) jest mało widoczne i można go łatwo przeoczyć- (Michalska 1998). W maju 2003 r. Cz. Szura - inwentaryzuje, nad Salą Wilczą system zawaliskowych korytarzy (niebezpiecznie ?). Partie mocna zabłocone, miejscami kruche i ciasne. Do chwili obecnej skartowano 42,8 m korytarzy - (Szura 2003).

 Z Sali Wilczej do głównego ciągu droga prowadzi przez niewielką studnię (znajdującą się w jej środkowej części) stromy korytarzyk z progiem do Sali Rycerzy (długości 4 m, szerokości około 1 m zakończonej dwoma odnogami o długości 5,5 m), a dalej na SE przez zawalisko ze studnią do niższych partii do Sali Odkrywców. Można też się tam dostać przez korytarz odchodzący za prostokątnym głazem ku SE o długości 5 m, omijając Salę Rycerzy.

 II - przy dnie Wysokiej Komory, przez mały przełaz wydostajemy się do niskiego korytarza odchodzącego ku SW (główny ciąg jaskini). Po kilku metrach na prawo w górę przedostać się można do bocznego korytarza (długości około 5 m) biegnącego na W do Sali Koziołków. Metr dalej na lewo odchodzi ku E obejście (z boczną podwójną szczeliną) powracające przez 2 m próg (w górę) do Wysokiej Komory o łącznej długości około 15 m. Dalej korytarz główny (już wyższy) przegradza krótkie zawalisko, za którym rozdroże. Ku NW dalej W odchodzi obejście pod Salą Koziołków (długości 6 m). My idziemy na wprost (ponad prostokątnym głazem). Po 3 m korytarz skręca na NW i biegnie prosto 5 m do 2,1 m progu (w górę). Na tym odcinku z lewej strony odchodzą trzy ciasne połączenia z bardzo pogmatwanym ciągiem bocznym (łączącym się z dalszymi partiami jaskini), z prawej stromo w górę Sala Koziołków (długości około 3 m, przeciętna szerokości 1 m, zwężająca się ku E) oraz wspomniane wyżej obejście. Po około 2 m za progiem w górę ku NW korytarz wyprowadza do przestronnej Sali Odkrywców z okazałym prostokątnym blokiem pośrodku (długości 4 m, szerokości około 3 m). Jest to drugi kluczowy punkt jaskini.

 Aby dostać się do najniższych partii jaskini, należy wejść w wąską lecz wysoką szczelinę, której wylot znajduje się w SE krańcu sali (poniżej napisu). Szczelina rozwinięta na kierunku NE-SW czterema ciasnymi przejściami od strony SE łączy się z zagmatwanym (wspomnianym wcześniej) ciągiem bocznym. Natomiast od strony NW odchodzą dwa boczne korytarze. Pierwszy z nich 2 m od wejścia do szczeliny o długości około 12 m łączący się z zawaliskową studnią (wspomnianą wcześniej) w Sali Rycerzy. Drugi w jej końcowej części, za zaciskiem i 3 m progiem w dół o długości około 6 m. Po 9 m przez zacisk (Z1) szczelina wyprowadza do dużego korytarza z brzytwą o przebiegu W-E. Ku E korytarz łączy się ze wspomnianym już dwukrotnie ciągiem bocznym. Jest to zespół ciasnych szczelin z licznymi zaciskami (łączących się na różnych poziomach o łącznej długości około 57 m).

Ku zachodowi (dalej ku SW) korytarz nadal okazały, o prostokątnym kształcie (wysokości około 5 m, szerokości od 1 do 2 m), po 6 m biegnąc w dół skręca i wyprowadza do Sali Rycerskiej (długości około 6 m, szerokości około 2 m). Za korytarzem z lewej strony przechodzi do sali równoległe, bardzo ciasne obejście (długości 7 m) odkryte przez członków bielskiego klubu. Można tu również dojść obejściem z prawej strony o długości 7 m, kończącym się schodowatym prożkiem o wysokości 2,8 m prowadzącym w dół.

Pomiędzy wylotami korytarzy (od strony sali) za 5 m progiem (w górę) odchodzi ku NE na długości 3,5 m korytarzyk - odnaleziony przez członków bielskiego klubu. W górnych partiach (nad korytarzem wprowadzającym do sali) udokumentowano też w 1998 r. korytarz (ponad 5 m długości) z rozszerzeniem do 2 m, rozwinięty na kierunku W- E, w którym osadzono spit (Pukowski 1998).

 Z Sali Rycerskiej (trzeci kluczowy punkt jaskini) do końcowych partii dojść można dwoma drogami: a (głównym i wygodnym ciągiem), B (ciasnym, uciążliwym ciągiem bocznym, do którego dostać się można przez zespół bardzo zawiłych, ciasnych szczelin).

 A - od Sali Rycerskiej na SW przez mały prożek schodzimy do korytarza o przesuniętych symetrycznie ścianach z zaklinowanym w połowie głazem i zwężającym się dnie (wysokości około 6 m, szerokości w części środkowej 1,6 m). Następnie mijamy małą lecz wysoką salkę. Tu z prawej strony jedno z wejść do zespołu zagmatwanych szczelin. W przeciwnym kierunku ciasne obejście do Sali Rycerskiej (długości 6 m). Dalej odchodzą w prawo dwa boczne odgałęzienia.

Jedno biegnące ku NW, a dalej ku północy, też prowadzi do wspomnianego zawiłego ciągu.

Drugie ku NW, a następnie SW, jest obejściem końcowej części korytarza głównego i po 7 m przez dwa małe progi wychodzi w okolicy dużego zawaliska.

Korytarz główny na odcinku około 8 m zrazu schodzi w dół, zwęża się i skręca na NW. Tu z lewej strony odchodzi 2,5 m ślepy, zaciskowy korytarzyk. Za progiem nad opisanym korytarzem głównym udokumentowano w 1998 r. ślepy korytarzyk (długość 5,5 m) o przebiegu NE –SW (Pukowski 1998). Kilka metrów dalej ciąg główny zagradza duże zawalisko, przez które nieprzyjemnym zaciskiem też można zejść do niżej leżącej Sali Smoczej. W kwietniu 2002 r. M. Kruczalak i J. Ganszer w górnej części zawaliska, przez wiszący zacisk, przedostają się do ciasnego korytarza o przebiegu NW- SE, który w końcowej części przechodzi w porzeczne rozszerzenie - całość 5,5 m długości- (Ganszer 2002). Za zawaliskiem około8 m od głównego korytarza odchodzą w górę, odkryte w lutym 1994 r. przez M. Rachwańca (z bielskiego klubu) boczne dwupiętrowe partie. Dostać się do nich można przez 4,8 m komin (niebezpieczny - krucho). Z komina po 3 m ku SW odchodzi ciasny korytarz, od którego w prawo wąskim przejściem zakończonym zaciskiem Z3 przedostać się można do ślepej, poprzecznej szczeliny (długości 5 m), a na wprost 3 m dalej do pochyłej Sali Samobójców (wysokości 3,5 m, długości około 4 m, szerokości do 2 m). Z sali odchodzą w różnych kierunkach kilkumetrowe szczeliny, łączące się z wyższym piętrem, do którego wydostać się też można z górnych partii komina wprowadzającego do bocznego ciągu. Tu za niedużym rozszerzeniem, przez prożek (1,5 m) w dół wychodzimy w poprzecznym wąskim korytarzu, biegnącym stromo w górę (dalej równym) ku SW. Po 7 m doprowadza on do dwóch sal: mniejszej za 1,2 m prożkiem (w górę) i większej za 1,1 m prożkiem (w dół). Sala większa (długości 2,5 m, szerokości 3 m) z trzema wnękami łączy się wspomnianym kominem z niższym piętrem. Łączna długość Partii Rachwańca wynosi 50 m.

W odległości 1,5 m od komina w dnie korytarza głównego, który 2 m dalej na tym poziomie się kończy, znajduje się ciasna, pionowa (3,4 m) szczelina (w dół) wychodząca w Sali Smoczej.

 B - od Sali Rycerskiej na N dalej NW odchodzi w górę dwoma progami (3,5 m) jeden z korytarzy ze wspomnianego wcześniej zagmatwanego ciągu bocznego. W dalszej części zawalony dużymi blokami, po 7 m, sprowadza w dół 3,8 m progiem do większego, poprzecznego korytarza o długości około 26 m i rozwiniętego na kierunku SW-NE-SE. Dostać się tu też można dwoma innymi (chyba nawet wygodniejszymi) korytarzykami odchodzącymi od korytarza głównego za Salą Rycerską, zaznaczonymi w opisie drogi A. Krzyżują się one z innymi szczelinami ciągu bocznego, biegnącymi na różnych poziomach. Cały ten zespół zagmatwanych szczelin, uciążliwych w penetracji (liczne progi, zaciski) tworzy siatkę o łącznej długości około 40 m.

Z okolic wejścia do poprzecznego, większego korytarza trzech wspomnianych wcześniej korytarzyków z ciągu bocznego, obok dużego głazu na SW odchodzi wąska 5,5 m szczelina, która czterema poprzecznymi przełazami łączy się z równoległym korytarzem o długości 9 m. W jego NW ścianie znajduje się wąska szczelina, którą- w styczniu 1998 r. ekipa w składzie: B. Michalska, P. Wojtas, K. Kucia, M. Grupka (Speleoklub Bielsko-Biała) oraz K. Piekarczyk (KKS), po zastosowaniu tzw. „technik specjalnych”, poszerzyła i przedostała się do Salki z Jeziorkiem (długość 3 m, szerokość 2,5 m, wysokość 1,5 m) o kształcie nieregularnego prostokąta, z mini jeziorkiem, przy SW ścianie - (Pukowski 1998). Tuż obok wejścia do opisanej salki, przez małe pęknięcie korytarz łączy się z bardzo ciasną szczeliną o równoległym przebiegu odkrytą przez grotołazów bielskich. Ku SW korytarz rozszerza się do 1,5 m, z prawej strony dochodzi wspomniana szczelina. Prostokątnym przełazem w górę wydostajemy się do Sali Kaśki - długości 12 m, wysokości 1,6 m i szerokości przeciętnie 1 m. Krętymi, bocznymi korytarzykami o łącznej długości około 16 m łączy się ona od strony NW z Salą Smoczą - czwartym kluczowym punktem jaskini. Sala o przekroju trójkąta, ścianach litych, dnie płaskim, zawalonym odłamami skalnymi, gdzieniegdzie większymi głazami, rozwinięta jest na kierunku NE-SW i liczy 12 m długości, wysokości 3 m, przy przeciętnej szerokości 1,5 m. Na NE 3 m za dużymi blokami zwęża się i już w rejonie dużego (wspomnianego wcześniej) zawaliska przechodzi w korytarz o długości 7 m. Natomiast z SW rejonu sali poza korytarzykami doprowadzającymi do Sali Kaśki, odchodzą jeszcze inne ciągi boczne.

Ku NW, za niedużymi progami (w górę) znajduje się zespół dwóch ciasnych szczelin (ostatnia z 2 m liniowym zaciskiem odkryta przez grotołazów bielskich) połączonych od strony SW korytarzem z 3,1 m studnią, a od NE łączących się (niemożliwą do przejścia szczeliną) z partiami od Sali Kaśki. Łączna długość tych szczelin wynosi około 20 m. W kwietniu 2003 r. U. Tebin i Cz. Szura - odkryli, w stropie (1,3 m kominek) obok wspomnianej 3,1 m studni, nowy korytarz o długości 9,3 m. Pod szczytem korytarza istnieje możliwość dalszej eksploracji (za zawaliskiem widać następny korytarz) - (Szura 2003).

Ku W biegnie szeroki na 1,2 m korytarz, od którego lewej strony odchodzą:

- za 1,8 m progiem (w górę) obejście do Sali Smoczej o długości około 6 m, dalej

- za 1,5 m progiem (w górę) rozwidlony korytarz o długości 7 m.

Po 5 m korytarz zwęża się znacznie i po dalszych 6 m schodząc stromo w dół wychodzi w Sali Kazików, która jest obecnie najniższym punktem jaskini (-20,59 m). Partie te odkryli jeszcze pod koniec lat 60-tych grotołazi bielscy.

Za Salą Kazików na SE ciąg boczny zawalony głazami, miejscami bardzo ciasny (zaciski) kontynuuje się jeszcze około 23 m i kończy szczeliną (z dużym zaciskiem liniowym) niezbadaną do końca.

 Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach warstw godulskich środkowych, najbardziej zaawansowana w rozwoju ze znanych obecnie form podziemnych tego typu. Jak wykazały badania W. Puchejdy (1978, 1989) rozwój jaskini przebiegał w czterech zasadniczych etapach. Część korytarzy tworzył zsuw, część rotacja w płaszczyźnie horyzontalnej. Niekiedy bloki ulegają odkształceniom i ześlizgom w różnych kierunkach. Dodać można, że tu upad części pakietu skalnego nie jest jednolity, lecz zmienny. Stąd też zaznacza się podział na piętra z siecią poprzecznych korytarzy, co powoduje, że jaskinia ma postać labiryntu.

 Dno jest pokryte rumoszem, gruzem i blokami, niekiedy dużych rozmiarów, miejscami gliną. W partiach wstępnych można znaleźć resztki drewna, gdzieniegdzie występuje gleba.

 Jaskinia w wielu partiach jest wilgotna, szczególnie w porze roztopów, czy po długotrwałych opadach deszczu. W kilku miejscach (zaznaczonych na planie) występuje deszcz podziemny. Tak jak wykazał w 1950 r. K. Kowalski i obecnie temperatura w jaskini utrzymuje się w granicach +6°C. Silny przewiew powietrza jest wyczuwalny w studni wejściowej, mniejszy, niekiedy w górnym piętrze.

 Światło sięga do wstępnych partii korytarzy pod studnią wejściową. Na ścianach studni wejściowej występują gdzieniegdzie porosty.

 W pracy z 1954 r. K. Kowalski zaznacza występowanie w jaskini (zimą) obfitego zespołu owadów trogloksenicznych, podaje trzy gatunki zimujących nietoperzy - w ujęciu ogólnym: podkowce, gacki, nocki. Jak wynika ze spisów hibernujących nietoperzy w latach 1996- 2008 r. w jaskini występują: podkowiec mały (Rhinolophus hipposideros), nocek duży (Myotis myotis), nocek orzęsiony (Myotis emarginatus), nocek wąsatek / nocek Brandta (Myotis mystacinus/brandtii ), gacek brunatny (Plecotus auritus). Jednorazowo w jaskini obserwowano maksymalnie 31 nietoperzy (Mysłajek 1998a, 2000a, 2008). Z grupy trogloksenów zaobserwowano też pająki (Mysłajek 1999b).

Jaskinię odnalazł w 1946 r. A. Jasiewicz, który sporządził pierwszy opis i szkicowy plan niektórych partii (opublikowany w 1949 r.), określił też szacunkową jej długość - do 1000 m. W 1954 r. K. Kowalski publikuje opis inwentarzowy wraz z planem oceniając długość korytarzy na 260 m. Z tego okresu pochodzi jeszcze jeden plan jaskini (prawdopodobnie autorstwa pierwszych eksploratorów), który obejmował w zarysie większość głównych partii. Szczegółowe dane o postępach eksploracji w ostatnich latach są podane w opise jaskini. Jaskinia jest często odwiedzana i zaśmiecana. W partiach bardziej uczęszczanych "ozdobiona" napisami.

W ramach inwentaryzacji jaskiń beskidzkich członkowie Speleoklubu z Bielska-Białej planowali jaskinię dwukrotnie:
- w 1971 r. Z. Ładygin opracował plan obejmujący około 400 m korytarzy, który,uzupełniony w marcu 1978 r. o przekroje poprzeczne przez J. Pawełka i G. Klasska (który sporządził też opis), został opublikowany w 1978 r.
- do prezentowanego obecnie planu w wersji szczegółowej podstawowy materiał dokumentacyjny zebrali w okresie od 21 grudnia1986 r. do 26 września 1987 r. (łącznie 13 dni) J. Ganszer i J. Pukowski oraz J. Kupras, M. Krajewski, K. Krajewski , B. Michalska, K. Jasionek;
- uzupełnienia (obejmujące nowe partie) materiałów dokumentacyjnych zostały zebrane przez następujące osoby:
dnia 26 kwietnia 1992 r. M. Krajewski, M. Kruczalak,
dnia 9 października 1993 r. M. Konior, J. Ganszer,
dnia 30 sierpnia 1995 r. J. Ganszer, P. Gawłowski (oznaczenie deniwelacji),
dnia 22 września 1995 r. E. Chylaszek, J. Ganszer J. Pukowski,
dnia 8 lutego 1996 r. M. Rachwaniec, J. Skrzypiec,
dnia 4 sierpnia 1996 r. A. Michalska, M. Smoter,
dnia 4 października 1997 r. J. Pukowski J. Ganszer (korekta planu),
dnia 14 marca 1998 r. R. Mysłajek, J. Ganszer,
dnia 14 sierpnia 2000 r. J. Pukowski J. Ganszer,
dnia 6 kwietnia 2002 r. M. Kruczalak, J. Ganszer,
dnia 8 marca 2003 r. U. Król, L. Rybarska, U. Tebin, S. Zięć, Cz. Szura,
dnia 11 marca 2003 r. Cz. Szura (m in. pomiary nowego przewyższenia),
dnia 9 kwietnia 2003 r. U. Tebin, Cz. Szura (min. pomiar głębokości),
dnia 15- 16 kwietnia 2003 Cz. Szura, A. Żera (min. pomiary powierzchniowe),
dnia 26 kwietnia 2003 r. Cz. Szura,
dnia 10 maja 2003 r. Cz. Szura,
dnia 7 czerwca 2003 r. U. Tebin, Cz. Szura,
dnia 17 listopada 2005 M. Rachwaniec.
Pomiary wykonywano busolą geologiczną Freiberg i taśmą parcianą oraz laserem Leica. Współrzędne geograficzne GPS w 2002 r. pomierzył J. Ganszer, wysokość n.p.m. w 2003 r. P. Beczała (Speleoklub Bielsko-Biała). Dane zostały zaktualizowane w 2009 r.
Plan opracowali J. Ganszer i J. Pukowski, uzupełnił w dużej części i skorygował Cz. Szura.

Jasiewicz A. 1949 (szkicowy plan niektórych partii i opis); Kowalski K. 1951 (fot. wnętrza jaskini); Przybyłowicz T. 1951 (wzmianka o jaskini); Kowalski K. 1953a (wzmianka o występowaniu podkowca); Kowalski K. 1953b (wzmianki o występowaniu nietoperzy); Kowalski K. 1954 (plan i opis inwentarzowy); Mikuszewski J. Székely K. 1974 (wzmianka o najdłuższej jaskini w Beskidach); Mikuszewski J. 1975 (wzmianka o długości jaskini); Puchejda W. 1978 (szczegółowe dane genetyczno-morfologiczne); Ganszer J. 1987 (wzmianki o wyjazdach inwentaryzacyjnych); Klassek G. 1987 (uwagi dot. planowania jaskini); Grebl Z. 1987 (wzmianka o wypadku w jaskini); Ganszer J. 1988a (wzmianka o wyjazdach inwentaryzacyjnych); Klassek G. 1989 (wzmiankowana jako najdłuższa jaskinia w Beskidzie Śląskim); Gawłowski P. 1989 (umiejscowienie jaskini w jednostkach litostratygraficznych); Puchejda W. 1989 (szczegółowe dane genetyczno-morfologiczne - powtórzenie); Wiśniewski W.W. 1989 (ujęta w wykazie jaskiń Karpat); Klassek G. 1990 (ujęta na liście najdłuższych jaskiń polskich Karpat Fliszowych); Klassek G. 1990 (uwagi dotyczące dwóch wersji planu jaskini); Klassek G. 1990 (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza Karpackiego); Wiśniewski W.W. 1991a,b (ujęta w wykazie jaskiń Karpat); Alexandrowicz Z. i in. 1992 (ujęta w wykazie pomników przyrody nieożywionej); Alexandrowicz Z., Kućmierz A., Urban J., Otęska-Budzyn J. 1993 (uznana za pomnik przyrody nieożywionej); Wiśniewski W.W. 1993a (o długości jaskini); Wiśniewski W.W. 1993b (ujęta w wykazie jaskiń Karpat); Klassek G. 1994 (wzmiankowana w zarysie typologii jaskiń fliszowych, ujęta na liście najdłuższych jaskiń polskich Karpat Fliszowych); Wiśniewski W.W. 1994 (ujęta na liście najdłuższych jaskiń polskich Karpat Fliszowych); Klassek G. 1995 (wzmianka o inwentaryzacji nowo odkrytych partii jaskini); Wiśniewski W.W. 1996a,b (ujęta w wykazie jaskiń Karpat); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1997a (wzmianka w typologii jaskiń pseudokrasowych, opisach jaskiń, plan i opis inwentarzowy obejmujący 913 m długości); Klassek G., Mleczek T. 1997 (wzmianka o zwiększeniu długości jaskini); Michalska A. 1998 (wzmianka o odkryciu nowego korytarza); Pukowski J. 1998a (wzmianka o zwiększeniu długości jaskini, uzupełnienia do planu); Mysłajek R. W. 1998 a (wzmianka o nietoperzach); Ganszer J. 1999a (statystyka wejść do jaskini); Michalska B., Wojtas P. 1999 (wymieniona wśród jaskiń okolic Bielska-Białej); Mysłajek R.W. 1999 b, 2000a (wzmianki o faunie jaskini); Ganszer J. 2000 (uwagi eksploracyjne, plan nowego odcinka korytarza); Klassek G., Mleczek T. 2000 (wzmianka o zwiększeniu długości jaskini); Pukowski J., Ganszer J. 2000a (uzupełnienia inwentaryzacyjne); Alexandrowicz Z., Poprawa D. (red.) 2000 (pomnik przyrody- lokalizacja, opis ogólny jaskini); Motyka J., Zawierucha L. 2001 (uwagi z zakresu chemizmu wód); Wiśniewski W.W. 2001 (wzmianka w ikonografii jaskiń beskidzkich); Ganszer J. 2002 s / 2 (udokumentowanie nowego korytarza); Ganszer J., Nikiel B. 2002 (uwagi dot. zwiedzania i ochrony jaskini); Jasiewicz A. 2002 (uwagi do nazewnictwa jaskini); Klassek G., Mleczek T. 2002 (wzmianka o zwiększeniu długości jaskini); Mysłajek R.W. 2002 (wzmianka o nietoperzach); Klassek G. 2003 (rys historyczny inwentaryzacji jaskini); Szura C. 2003 (odkrycia- plany uzupełniające, opisy nowych partii); Ganszer J. 2003 (wzmianka o podkowcu małym); Klassek G., Mleczek T. 2003 (informacje o nowych odkryciach, zwiększeniu długości jaskini); Wiśniewski W.W. 2003 (rys historyczny eksploracji jaskini); Szura C. 2004 (uwagi o eksploracji w okolicy jaskini); Rachwaniec M. 2005 s (dane uzupełniające); Klassek G., Mleczek T. 2005 (wzmianka o zwiększeniu długości jaskini); Kudłacz T. 2005 (wzmianka o drodze nad jaskinią); Mysłajek R.W., Nowak S., Kurek K. 2008 (wzmianka o ilości nietoperzy).