Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia Salmopolska
Inne nazwy
Nr inwentarzowy K.Bs-04.23
Region Karpaty
Współrzędne WGS84 λ: 18°57′33,86″, φ: 49°39′54,54″
Gmina Brenna (gm. wiejska)
Powiat cieszyński
Województwo śląskie
Właściciel terenu Skarb Państwa (Lasy Państwowe) | Pomnik przyrody
Podstawa ochrony Rozp. Nr 1/93 Woj. Bielskiego z dn. 23.04.1993 r.; Dz. Urz. Woj. Bielskiego z 1993r. Nr 5 poz. 31. [wg http://crfop.gdos.gov.pl]
Ekspozycja otworu ku górze
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 910
Wysokość względna [m]
Głębokość [m] 28
Przewyższenie [m] 1,10
Deniwelacja [m] 29,10
Długość [m]
w tym szacowane [m]
1009,50
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Beskid Śląski, Brenna na W stoku Malinowa (1117m n.p.m.), około 250 m od Przełęczy Salmopolskiej.
Opis drogi dojścia do otworu
Z Przełęczy Salmopolskiej, z miejsca, gdzie szosa Szczyrk-Wisła osiąga najwyższy punkt schodzimy około 150 m na stronę Wisły. Po prawej stronie, około 25 m od szosy, w szerokim, zarośniętym obniżeniu (rowie), w którym po silnych opadach tworzy się jeziorko, znajduje się otwór jaskini. Dojście nieskomplikowane, otwór łatwy do znalezienia. Zwiedzanie całej jaskini uciążliwe (niektóre partie ciasne, inne miejscami pionowe).
Opis jaskini

Stary otwór wejściowy (obecnie zawalony) znajdował się 2 m dalej na NW od obecnego, który jest wąskim, prostokątnym pęknięciem sprowadzającym pionowo do korytarza wstępnego. Ku SE prowadzi on do Sali Konia Skalnego (długości ponad 3 m, szerokości do 1,3 m) zagrodzonej sterczącym, wąskim głazem. Za salą wąskim przejściem wydostajemy się na rozdroże. Na wprost przez ukośny 2 m próg (w dół) i klinowatego kształtu korytarz (wysokości 2,6 m) przejść można do sali środkowego piętra, z prostokątnym głazem pośrodku. Ku S sala przechodzi w wąskie przejście do dalszych partii jaskini na tym poziomie. W drugim krańcu sali, za małą niszą możemy iść w trzech kierunkach:

1. Przez próg w zakręcający korytarzyk w lewo na N. Idziemy pochylnią w górę 3,5 m, gdzie znajduje się zwężenie (zacisk), które zostało rozkopane 06.2012 r. przez G. Szalbota, R. Cieślara, A. Kapuścika. Za nim wchodzimy do Sali Nietoperzowej, która ma wysokość do 2,0 m, jednak jej większa część jest niższa, a spąg opada ku E. Nazwa tej Sali wzięła się z zimujących tu regularnie kilku podkowców małych. Na N z najniższego miejsca sali prowadzi bardzo niski korytarzyk o długości 3,5 m. Jest to najbardziej na N wysunięta część jaskini.

2. (Partie Wschodnie) Przez próg następnie w przeciwnym kierunku niż prowadzi pochylnia, czyli na SE. Wchodzimy do wąskiej pochyłej szczeliny, która zakręca po 3,0 m na N i zmienia się w pochylnię. Na jej szczycie dochodzimy do rozszerzenia i gliniastego sklepienia z widocznymi korzeniami drzew zwisającymi ze stropu. Jest to najwyższy punkt jaskini +1,1 m. Dalsze ciasne przejście zostało przekopane przez G. Szalbota, R. Cieślara, A. Kapuścika, 06.2012 r. Za nim znajduje się spora sala o litych ścianach. Jej szerokość wynosi od 1,1 do 1,5 m, a jej wysokość dochodzi do 4,5 m. Schodzimy po licznych blokach skalnych, aż do progu w górę, gdzie ciasnym pionowym przesmykiem przedostajemy się do górnych wąskich szczelin. Po paru metrach, idąc na N, znajduje się zacisk ZII prowadzący do kilkumetrowego ślepego korytarza, w przeciwnym kierunku szczelina opada i zacieśnia się.

Wracając do dna sali przechodzimy pod progiem 2,2 m, gdzie po chwili dochodzimy do rozszerzenia z prawej strony. W środkowej jego części znajduje się studzienka o głębokości 2,7 m z ekstremalnie ciasnym zaciskiem ZIII, która łączy się po kilku metrach z Dolną Salą. Zacisk ten został pokonany dotychczas tylko przez C. Szurę i tylko w dół. Z nad wejścia do zacisku korytarz ciągnie się dalej na S, wpierw wznosząc się, a następnie przechodząc w wąski poziomy przesmyk o gliniastym spągu, który kończy się po 3 m.

3. przez kominek w górę można się wydostać do małej Sali Górnej o dnie wznoszącym się. Ku E dalej na S odchodzi z tego miejsca ślepy korytarz o długości 4 m. Natomiast ku S, a dalej W przez Salę z Trawersem (wysokości 2,3 m) ciasnym przejściem przez prowadzący w dół prożek można z piętra górnego ponownie dostać się do środkowego. W 2004 r., na E od opisanych partii, G. Szalbot, M. Procner, B. Juroszek (Dzika Grupa Malinka- D.G.M.) odkryli i udokumentowali fragment dolnego piętra, o przebiegu N - SE (długość ponad 7 m). Niski, równy korytarz, o przekroju trójkąta, w środkowej części rozszerzony, opada i zwęża się na SE. W środkowej części widać ślady przepływu wody (Szalbot 2004).

Od wspomnianego rozdroża w prawo przez podługowatą studnię (głębokości 2,5 m) można zejść do niższego piętra jaskini - Komory Piaskowej (długości 5 m, szerokości do 1 m). Widać tu wyraźnie ślady okresowego stagnowania wody, na co uwagę zwrócili już w 1969 r. odkrywcy nowych partii jaskini. Jednakże dopiero 26 czerwca 1995 r. J. Ganszerowi i R. Smoczyńskiemu udało się w bocznej szczelinie Komory Piaskowej zaobserwować po raz pierwszy intensywny, okresowy przepływ wody. W sierpniu 2003 r. członkowie D.G.M., w odnodze krótkiego korytarza odchodzącego na NW z Komory Piaskowej, odkryli nowy korytarz (długość 6 m). W kierunku S odchodzi szczelina szerokości ok. 20-30 cm i wysokości ok. 1,5 m, która łączy się z głównym ciągiem w okolicy Korytarza Łupkowego niedostępną szczeliną (Procner 2003). Z Komorą Piaskową związane jest również następne odkrycie grupy D.G.M. z września 2003 r. Po usunięciu dużego głazu nad komorą przedostano się w kierunku W do szerokiej, aczkolwiek niskiej sali o wymiarach 1,5x2.5 m. Ku N znajduje się 3 m wysokości próg sprowadzający do łukowatej salki (długość 2,5 m, szerokość 0,5 m, wysokość 5 m), której dno jest pokryte piaskiem. W kierunku W znajduje się 3 m wznoszący się korytarzyk zakończony 1,3 m progiem. W korytarzyku stwierdzono dużą ilość złomu (garnki, puszki itp.). W kierunku N odchodzi wznosząca się salka o wymiarach 3x0,7 m i wysokości 3,5 m zakończona zawaliskiem. W stropie salki znajduje się drugi, mały otwór ku powierzchni. Długość opisanych partii wynosi 13 m (Procner 2003).

Z Komory Piaskowej wracamy do środkowego piętra. Od rozdroża nad studnią korytarz biegnie dalej. Po 7 m dochodzi do połączenia z opisanymi wcześniej partiami. Dalej na SE biegnie na tym poziomie nieduży, kruchy (niebezpieczny) Korytarz Łupkowy, który po około 5 m dochodzi do niewielkiego rozszerzenia. W dół przez 2,2 m trójkątną studnię (nieprzyjemna przy wychodzeniu) wydostać się można do Dolnej Sali (długości 4 m, szerokości ponad 1 m), w której też zaobserwowano przepływ wody. Od sali ku SE odchodzi ciasna szczelina, którą zrazu udokumentowano na odcinku 4 m, do przewężeniem. W lipcu 2003 r. pokonano dalsze 4 m (Procner 2003). Ku NW sala łączy się ze szczelinami pod Korytarzem Łupkowym. Od rozszerzenia w przeciwnym kierunku (na SW) ciasnym przejściem i małym prożkiem w dół wychodzimy na balkon - półkę w Wysokiej Sali. Na tym poziomie w lewo odchodzi ślepa, prosta szczelina z "polami ryżowymi". My schodzimy 3,2 m progiem na dno sali - najładniejszej w jaskini. Tu też zaobserwowano fragment okresowego cieku. Sala o kształcie prostokąta, stropie i dnie płaskim, ścianach prostych, litych (wysokości 6 m, szerokości 1 m, długości około 4 m). W prawej ścianie sali, za 4 m progiem, odchodzi ku S (odkryty w 2004 r.) krótki, ślepy korytarzyk. W końcowej części salę (która jest tu jeszcze wyższa - do 7,7 m) przegradza wąska płyta, znajduje się tu też okresowe jeziorko. Na wprost, za salą odchodzi do partii końcowej bardzo ciasne przejście o długości 2,7 m. W lewo zwężająca się szczelina, przez którą też płynęła woda z okolic okresowego jeziorka, dostępna jest na odcinku 2,5 m, dalej niemożliwa do przejścia, łączy się jednak z salą końcową. W górę przez głaz wydostajemy się do biegnącej ku S stromo w górę pochylni, która przechodzi w ciaśniejszy korytarzyk. Kończy się ona 2,2 m progiem sprowadzającym w dół w górnej części stromo opadającej prostokątnej, małej, ale wysokości na 5,5 m sali końcowej. W jej dolnej części jeszcze raz pojawił się ciek podziemny, który dążąc ku SE niknął w studni końcowej.

W 2014 r odkryto nowe partie jaskini: zaczynają się wąskim okienkiem w S ścianie studzienki nad Studnią Końcową, które według nowych pomiarów ma głębokość -12,6 m. Wejście to zostało przekopane (częściowe przekute) przez członków Speleoklubu Bielsko-Biała na kilku akcjach eksploracyjnych. Ostateczne wejście nastąpiło 17.05.2014 r. Wchodzimy przez okienko do ciasnego korytarzyka prowadzącego na S, gdzie w dole prowadzi zacieśniająca się szczelina. Po 2 m na jej niedostępnym dnie widoczny jest „kopocz”, który spadł tam podczas transportu. Idąc dalej korytarzykiem po 3,5 m dochodzimy do krawędzi studni i progu 3 m wysokości, który sprowadza nas do obszernej Sali Tosi. Początkowo odcinek ten był zaporęczowany liną, aktualnie zostało tam zamontowane 6 stalowych stopni poprawiających bezpieczeństwo podczas pokonywania progu. Sala Tosi ma wymiary 1,5x3,5 m i wysokość do stropu 5 m. Jej dnem przepływa niewielka struga wody, która wpływa do szczeliny na SE, aby po 1,2 m pojawić się w Szczelinie Za Tosią.

Z Sali Tosi możemy iść w trzech kierunkach:

1. Do Sali Chińskiej.

Z Sali Tosi wspinamy się w górę na niebezpieczny próg o wysokości 5,2 m do górnego korytarza, gdzie znajdują się dwa spity. Jego wysokość to 2,0 m i szerokość 0,9 m. Nad progiem możemy iść w dwóch kierunkach.

a) Na N w górę przez niską pochylnię, która doprowadza nas do obszernej Sali Chińskiej. Jej strop i ściany są lite, szerokość dochodzi do 1,3 m a długość około 8,0 m. W okolicy wejścia znajdują się na ścianie nacieki rdzawo czerwone. Sala ta znajduje się bezpośrednio pod drogą, około 7 m pod jezdnią. Dalej możemy iść na NW przez próg do niskiego korytarza kończącego się po kilku metrach lub na S, przez błotny przełaz, do niskiego korytarzyka równoległego do Sali Chińskiej; mieści się on nad Starym Dnem.

b) W przeciwną stronę niż do Sali Chińskiej. Z nad progu 5,2 m biegnie korytarz, który po 6,5 m doprowadza do odgruzowanej zaciskowej Studni z Ruchomym Głazem o głębokości 2,7 m. Znajdują się tam dwie równoległe ciasne szczeliny połączone progiem 3,3 m i zaciskową (Z2) studzienką o głębokości 2,5 m. Dnem jednej ze szczelin płynie stały ciek wodny wypływający z Sali Tosi. Z nad Studni z Ruchomym Głazem możemy iść dalej zwężającym się przejściem ukierunkowanym na S, wpierw lekko w górę, a następnie w dół do zacisku nie do przejścia, do którego możemy dojść zza Ucha Igielnego.

2. Od Sali Tosi do Strzelistej Szczeliny.

Z południowej części Sali Tosi idziemy do wysokiej szczeliny o szerokości 0,4 - 0,7 m, przechodząc pod zaklinowanym sporym głazem. Na jej dnie pojawia się okresowe jeziorko. Po 5 m w górę znajduje się małe okienko na wysokości 3,6 m, prowadzące do Górnego Korytarza, który ma kilkanaście metrów długości, a jego koniec znajduje się nad Wodną Salą. Idąc dalej dnem szczeliny dochodzimy do rozszerzenia, skąd w prawo na NW ciągnie się szczelina łącząca się z Wielkim Kanionem (opis Partii Równoległych Postrzodkowych). Natomiast idąc w górę mijamy bardzo ciasną ślepą pochylnię w dół. Nad nią skręcamy w lewo do zwężenia, przez które wydostajemy się do sali o wysokości 1,8 m i wymiarach 1,6 x 3 m. Z niej na NE znajduje się za przełazem boczna Sala z Węglem. Jest to obszerna sala o nieregularnym dnie. Nad wejściem do niej znajduje się w stropie kawałek węgla oraz drobne nacieki grzybkowe.

Wracając do głównego ciągu idziemy dalej na SE, po 2,0 m dostajemy się do Ucha Igielnego (Z). Dalej kontynuujemy na S przechodząc pod skośną płytą, a za nią wychodzimy w Sali z Polami Ryżowymi. Jest ona dość spora, ma lity strop, a spąg opada na W i jest zbudowany z kamieni i łupka. Jej wymiary to 5,0 x 2,0 m . Na N nieopodal wejścia do Sali znajduje się niski korytarzyk o długości 7,0 m, na końcu którego widoczna jest studzienka z niedostępnym przejściem w okolice Ucha Igielnego. Główny ciąg prowadzi z Sali z Polami Ryżowymi na S, w dół przez przełaz do Sali z Mostem, której nazwa wzięła się od dużego kamienia zaklinowanego na jej środku. Dalsze przejście prowadzi w dół obok ww. kamienia, skąd można iść w dwóch kierunkach:

a) Schodzimy pod nim w dół przez próg 2,3 m do szczeliny prowadzącej na SE, która po 7,5 m doprowadza nas to bardzo trudnego i niebezpiecznego zacisku ZIII o nazwie Kosiciel, za którym schodzimy 4,5 m w dół na dno szczeliny ze stałym ciekiem wodnym. Dalej można wspiąć się maksymalnie 3,5 m w górę, następnie robi się zbyt ciasno. Jedyną osobą, która dotychczas pokonała zacisk był B. Juroszek podczas eksploracji.

b) Główny ciąg prowadzi spod Mostu szczeliną w dół na N i albo wchodzimy pod stropem w niski korytarzyk, który łączy się przez odgruzowany zaciskowy kominek z salą w Partiach Postrzodkowych, albo liniowym zaciskiem w dół do rozszerzenia, gdzie zakręcamy na S do szczeliny o litych wysokich ścianach (możliwe jest obejście zacisku wąską studzienką). Po 4 m schodzimy progiem 1,9 m w dół, a następnie pochylnią w górę i znów progami 1,1 oraz 1,7 m w dół. Po 5 m widoczny jest kamień zaklinowany w połowie korytarza. Następnie wchodzimy w Strzelistą Szczelinę, która w tym miejscu ma 5,5 m wysokości, a na poziomie 3,2 mieści się wejście w niski, odgruzowany korytarzyk ukierunkowany na NE. Po kilku metrach możemy dostać się nim do Sali z Mostem. Idąc dalej pod progiem 3,2 m korytarz zacieśnia się do 0,4 m, jego najniższy punkt znajduje się na głębokości -21,6 m względem otworu. Było to najwcześniej odkryte dno. Za nim po kilku metrach korytarz kończy się zawaliskiem.

3. Partie Równoległe (Postrzodkowe).

Za progiem zejściowym o wysokości 4,2 m w Sali Tosi przechodzimy pod stropem przez bardzo trudne wejście do ciasnej szczeliny skierowanej na NW. Po 2,5 m schodzimy w dół wąskim przejściem do Wodnej Sali. Jest to obszerna pustka z dużymi zawieszonymi blokami skalnymi w jej SW części. Idąc na N możemy wczołgać się w bardzo wąską szczelinę o długości 4 m, której dnem płynie woda, na jej końcu tworząc głębokie na ok. 0,3 m jeziorko. Przed tą szczeliną w górę wychodzimy do pochyłej wysokiej salki, na końcu której widoczne są dwie krótkie ślepe szczeliny prowadzące na N oraz NW. Natomiast w dół znajduje się niewielka studzienka o głębokości 3,3 m prowadząca do Wodnej Pułapki, dnem której płynie niewielki ciek wodny; wypełniona jest namuliskiem. Z Wodnej Sali kierujemy się w górę po stromej zacieśniającej się pochylni. Po kilku metrach osiągamy jej najwyższy punkt, skąd dalej na SW pochyłym korytarzykiem pod stropem dochodzimy do rozszerzającej się ku dołowi szczeliny o głębokości 4,4 m, o nazwie Wielki Kanion. Jej dnem płynie woda, a całkowita jej długość to 8,5 m, maksymalna wysokość 5 m. W jej południowej części dostajemy się do rozszerzenia i progu w górę o wysokości 3 m. Z jego lewej strony znajduje się ciasna szczelina długości 4,5 m będąca początkowo zaciskiem liniowym ZI, następnie zastała odgruzowana pod stropem podczas eksploracji dalszych partii. Jest to połączenie z szczeliną odchodzącą na południe z Sali Tosi.

Po wyjściu ze szczeliny do Wielkiego Kanionu znajdujemy się pod stropem nad progiem o wysokości 3 m. Dalej kierujemy się na SW na niską półkę, pod którą mieści się niewielka salka kończąca Wielki Kanion. Idziemy niskim, zwężającym się korytarzykiem, który został przekopany w warstwie łupka pod stropem podczas eksploracji. Dostajemy się do ciasnego i uciążliwego progu w dół o głębokości 3,8 m, na dnie którego znajduje się niedużego rozszerzenie w kierunku na W, jest tam krótki korytarzyk z wypływem wody i niewielkim namuliskiem. Dalej przechodzimy przez zaklinowane bloki skalne w dół do kolejnej wysokiej na 5 m szczeliny. Ma ona długość 5,5 m i szerokości od 0,5 do 1,4 m . Na ścianach widoczny jest osad z igliwiem do wysokości 0,5 m, sugerujący maksymalny poziom wody w okresowym jeziorku, powstającym tu podczas wiosennych roztopów oraz dużych opadów deszczu.

W południowej części korytarza, za okresowym jeziorkiem, na SE skręca niski korytarzyk doprowadzając do progu o głębokości 1,8 m, po chwili ciasnawy korytarzyk zakręca na S. Na jego dnie znajduje się kilka dużych kamieni, za nimi dochodzimy do zwężenia i niewielkiego prożka, którym schodzimy w dół do wysokiej, lecz wąskiej szczeliny. Idziemy wpierw lekko w dół a po 5 m szczelina zwęża się i dalsza droga prowadzi zapieraczkowym progiem o wysokości 2,7 m w górę, do sali o wysokości 2,4 m. Z jej S części widoczna jest niedostępna Szczelina Rezonansowa o długości 4,8 m łącząca się z górnym pięterkiem w N części Galerii Postrzodkowej. Od tej szczeliny na NE mieści się odgruzowane w warstwie łupka przejście do niewielkiej równoległej salki, z której odchodzą trzy ślepe niedostępne szczeliny.

Główny ciąg wiedzie na SW w górę, przez próg 1,8 m, a następnie stromą pochylnią prowadzącą do niskiej salki o szerokości do 1,8 m. Po 2 m w stropie znajduje się spit, od którego czołgamy się niskim przejściem do niebezpiecznego, śliskiego progu o wysokości ponad 4 m, nad którym widzimy kolejny spit. Wydostajemy się w Studni Rozdzielnia, z której można iść w kilku kierunkach.

A. Do Galerii Postrzodkowej

Idziemy w dół po bardzo stromej i śliskiej pochylni naprzeciw wejścia do studni. Po 4 m zejścia znajdujemy się w okolicy jej dna, jej maksymalna wysokość to 8,5 m i szerokość do 2,1 m. Idąc dalej na NE po zejściu widoczna jest zacieśniająca się szczelina o długości 5 m, łącząca się przez niedostępną szczelinę z opisanym powyżej korytarzem pod prożkiem 1,8 m nieopodal okresowego jeziorka. My kierujemy się z E części dna Studni Rozdzielnia w dół przez bloki skalne za załamanie do obniżającej się szczeliny na SW. Po 3,5 m dochodzimy do zacisku przekopanego 18.10.2015 r. przez B. Juroszka i G. Szalbota. Dalej po 4 m dochodzimy do Studni Ściśniónej Szłapy z niebezpiecznym, zaklinowanym kamieniem w spągu, który osunął się podczas pierwszego wejścia przygniatając częściowo nogę jednego z eksploratorów. Schodzimy w dół ciasną studzienką do szerokiego na 1 m korytarza. Następnie rozszerza się on na S do 1,4 m doprowadzając do bardzo obszernej Galerii Postrzodkowej. Wysoka na 5,6 m, długa na 13 m i szeroka do 2,1 m staje się jak dotąd największą salą w jaskini. Jej ściany są lite i rozszerzają się ku górze, strop także jest litą skałą z niewielkimi poprzecznymi pęknięciami. Dnem Galerii, umiejscowionym na poziomie -22,0 m względem otworu, przepływa niewielka struga wody tworząc niewielkie jeziorko z namuliskiem gliniasto-piaszczystym. Jest to miejsce występowania studniczka, zaobserwowanego przez odkrywców 29.11.2015 r.

W SE części Galerii wychodzimy w górę po pochylni do korytarza o szerokości 0,5 m, którym po 7,5 m dostajemy się do rozkutego zacisku punktowego o trudności w dół ZI, w górę ZII. Schodzimy nim do ciasnej szczeliny, gdzie na dnie znajduje się praktycznie niewidoczne wejście do niskiego korytarzyka skierowanego na N. Po 2 m skręcamy nim na W przez wąski przełaz, wydostając się do głębokiej na 3,6 m szczeliny. Do jej dna prowadzi ciasna studzienka, następnie pochylnia, którą dochodzimy do najgłębszego miejsca w jaskini, -28,0 m. Spod punktowego zacisku korytarz także kontynuuje się na S do załamania i wąskiego przełazu, za którym widoczne są częściowo dostępne szczeliny na N i S. Od załamania idziemy 4 m niskim korytarzem do pochyłej Sali Łupkowej o długości 3,5 m, która kończy się kilkoma zaklinowanymi głazami. Jest to najbardziej wysunięty punkt jaskini na S. Rozciągłość horyzontalna do tego miejsca wynosi od otworu 102,0 m, natomiast głębokość -23,4 m.

B. Do Partii Zachodnich

Ze Studni Rozdzielnia, od spita idziemy w górę za liną przez ciasny kominek, gdzie po 3,5 m dochodzimy do poprzecznego niskiego korytarza o przebiegu E-W. Z tego miejsca od 2 spitów kierujemy się na W rozszerzającą się szczelina do obszernej Górnej Sali o wysokości 2,7 m, z której możemy się wydostać w trzech kierunkach. Na N, przez ciasne wejście Z do wysokiej na 2,9 m regularnej szczeliny o nazwie Zaś Matrix. Po 6 m idąc na N dochodzimy do Sali o szerokości 1,7 m, która kończy się po 4 m zawaliskiem i ślepą szczeliną. Drugi wariant to kierunek przeciwny do Matrixa, czyli na SW przez bardzo wąskie przejście, za którym korytarz poszerza się i skręca na E, widzimy niedostępną, kilkumetrową szczelinę, która łączy się ze Studnią Rozdzielnia. Ostatni wariant, czyli główny ciąg, prowadzi do NW części Sali, gdzie widoczna jest stroma pochylnia z pomarańczowo-rdzawymi polewami, prowadząca w górę.

Natomiast my przed pochylnią kierujemy się w dół kruchą, zawaliskową studzienką o głębokości 4,3 m, prowadzącą na Mostek do Galerii Zachodniej (Galerii z Mostem). Galeria ta ma ponad 5 m wysokości, w najszerszym miejscu osiąga 2,8 m, a przeciętnie 1,5 m; całkowita jej długość wynosi 12,5 m. Ściany i strop zbudowane są z monolitycznych, prostych bloków skalnych, strop poprzecinany jest gdzieniegdzie poprzecznymi, bardzo wąskimi szczelinami. Od Galerii na NE prowadzi wznosząca się szczelina o szerokości początkowo 0,6 m, następnie rozszerza się do 1 m, a po 8 m kończy się zawaliskiem z niedostępną szczeliną z prawej strony. Przed zawaliskiem na NW znajduje się próg o wysokości 2 m prowadzący do bardzo ciasnej i śliskiej szczeliny, do której wejść można tylko przy pomocy drugiej osoby służącej jako „żywa drabina”. Po kilku metrach szczelina wnosząc się zakręca na N i kończy zacieśniającym się przejściem.

Natomiast z Mostku możemy zejść na SW progiem 2,1 m idąc dalej głównym ciągiem jaskini. Po kilku metrach z prawej strony widoczne są pod stropem drobne nacieki. W lewo prowadzi obejście Górnej Sali, którym dostajemy się do Studni Rozdzielnia. Natomiast w dół przez próg 3,9 m schodzimy do korytarzyka o szerokości 0,4 m i wysokości 5,4 m równoległego do Galerii, który łączy się po 5,5 m z Galerią w okolicy mostka, a na jego początku z lewej strony widoczne jest bardzo wąskie pęknięcie, z którego wypływa woda i słyszalny jest odgłos przepływającej w oddali wody. Kierując się głównym ciągiem lepiej przejść nad progiem 3,9 m i trawersować gzymsem 5 m, gdzie szczelina rozszerza się tworząc salę szeroką na 2,4 m i długą na 2,6 m.

Dalej możemy iść w dwóch kierunkach.

Z SW części sali w Ciasne Szczeliny: przez kominek 2 m prowadzący z lewej strony do malutkiej salki z kruchym stropem, bądź w prawo do wąskiej szczeliny na NW do zaciskowego progu (Z) o wysokości 1,5 m. Za nim na S prowadzi ślepa szczelina o długości 4,5 m, a na N przejście prowadzi przez przekopany w warstwie łupku zacisk w dół do ciasnej studzienki o głębokości 3,0 m. Dalej na N wiedzie 3 m zwężenie i widoczna na 5 m niedostępna szczelina. Na S w dół schodzimy do ślepej szczeliny, której poziom znajduje się na -22,6 m względem otworu. Ostatnie odkrycie w tym rejonie miało miejsce w okolicy wejścia do Ciasnych Szczelin. Nad progiem 2 m możemy wejść przez ciasny przesmyk lekko w górę na N, dochodząc po kilku metrach do zacisku (Z3) Łamacz Barku, za którym znajduje się niski długi na 10 m korytarz, kończący się niedostępnym pęknięciem w kierunku na NW.

Drugi wariant prowadzi obok 2 m kominka (wejście do Ciasnych Szczelin), dalej na S do półokrągłego korytarzyka z płaskim stropem, który zakręca po 4,2 m w lewo na bardzo stromą i śliska pochylnię. Dalej przechodzimy przez niebezpieczny Zacisk z Brzytwą, a po 3,2 m docieramy do Łostatni Galerii, która rozpoczyna się salą o wymiarach 2,3 m na 2,1 m. Z niej przez bloki skalne przechodzimy w dół do miejsca, gdzie Galeria osiąga wysokość 4,6 m i szerokość 1,5 m. Na jej końcu wydostajemy się progiem 1,5 m do krótkiego korytarzyka zakończonego wąską zaciskową Z studzienką, z której kilkumetrowym ciasnym przesmykiem przeciskamy się do Łostatni Sali. Jej najniższy punkt znajduje się na poziomie -24,2 m względem otworu, a jej wymiary to 4,2 m długości i 1,3 m szerokości. Sala na SE kończy się niedostępną szczeliną w dół, a na SW wąskim przejściem do progu 2,8 m w górę do zamykającej ciąg Partii Zachodnich niskiej salki.

C. Do Partii Postrzodkowych Górnych

Z górnej części Studni Rozdzielnia od 2 spitów idziemy w kierunku na SE w górę po błotnistej pochylni do wąskiego, śliskiego kominka, którym przeciskamy się do nieregularnego korytarzyka. Następnie po 4,7 m dochodzimy do rozdroża.

1. Na SW w dół do zacieśniającej się szczeliny ze ślepym korytarzem z prawej strony. Przechodzimy prosto przez zwężenie wydostając się do niewielkiej Sali z kilkoma odnogami.

- a. w lewo na SE sala się obniża i przez kilka większych głazów możemy dojść do ślepej odnogi z lewej strony lub niedostępnego przejścia do kolejnej salki z prawej strony.

- b. w prawo idziemy obejściem kilka metrów, zakręcając w lewo dwukrotnie, by dotrzeć przed Szufladę Salmopolską.

- c. do Szuflady możemy dojść także idąc z rozdroża na wprost przez szczelinę do zawaliska, gdzie schodząc przez próg łączymy się z wariantem b.

Znajdujemy się w Szufladzie Salmopolskiej, stąd po kilku metrach uciążliwego, załamującego się korytarzyka wychodzimy za zaciskowym Z okienkiem i przechodzimy po kilku większych głazach na S do niskiej Sali Płytowej. W jej E części widoczne są oblane czarną polewą głazy z niewielkim kociołkiem wirowym znajdującym się pośrodku, a w części południowej znajduje się kilka niedostępnych szczelin. Wysokość tej sali sięga 1,3 m, całkowita długość to 7 m, a szerokość 4 m, jej większą część tworzą duże płyty skalne, nachylone ku SW. Sala znajduje się na głębokości -13,4 m względem otworu i częściowo jest położona nad Galerią Postrzodkową. Przy wejściu do tej sali, z lewej strony, przez próg w dół znajduje się wejście do bocznego równoległego korytarzyka łączącego się w S jego części z dalszą częścią Sali Płytowej.

2. Na N przez wąską studzienkę o głębokości 1,8 m wchodzimy do rozszerzenia, gdzie w jego N części, w ślepym korytarzyku, widoczne są polewy i drobne nacieki; tuż obok możemy zejść progiem 2,2 m do dużej sali, która ma wysokość 4,5 m i wymiary 2,3x4,5 m. Ku N z jej dolnej części prowadzą trzy krótkie korytarzyki, natomiast z jej górnej części, zmierzając w tym samym kierunku, po 2 m napotykamy kolejne dwie ślepe szczeliny o długości odpowiednio 4,5 m oraz 3,5 m.

Wracamy do wejścia do sali nad próg 2,2 m, skąd możliwe jest wejście na E do sąsiedniej salki, na dnie której została odgruzowana studzienka łącząca się przez niski kilku metrowy korytarz z partiami pod Salą z Mostem.

D. Do Obejścia Górnej Sali

Ze Studni Rozdzielnia wchodzimy w wąską pochyłą szczelinę na S, wejście do niej znajduje się 3,6 m nad dnem studni. Po przejściu ciasnego odcinka zsuwamy się w dół po pochylni do sporej sali, która na wprost kończy się po 6 m, natomiast w prawo na NW również po 6 m dochodzimy do przekopanego połączenia z Galerią Zachodnią, niedaleko Mostka. Po przejściu przez przekop możemy wejść w równoległy do Galerii, bardzo ciasny ciąg prowadzący na S. Od wejścia do niego po 3,5 m dostajemy się do ekstremalnie ciasnego zacisku liniowego ZIII, który przeszedł do tej pory tylko G. Szalbot. Za nim szczelina rozszerza się i zakręca kilka razy, a po około 15 m kończy się. Przed zaciskiem możemy wspiąć się w ciasną studzienkę łączącą się z głównym ciągiem w okolicy wejścia do Ciasnych Szczelin.

Informacje o jaskini.

Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach warstw godulskich górnych. Dno prawie wszystkich partii pokryte jest gruzem i większymi głazami, gdzieniegdzie gliną, tak jak w innych jaskiniach fliszowych autochtonicznego pochodzenia. Ewenementem są tu natomiast allochtoniczne namuliska piaszczyste (w Komorze Piaskowej i Sali Wysokiej). Materiał ten nanosi z zewnątrz okresowy ciek, o intensywności rzadko obserwowanej w jaskiniach beskidzkich. Po czasie roztopów i intensywnych opadów W jaskini występują też drobne nacieki z węglanu wapnia w formie stalaktytów, stalagmitów, draperii czy pól ryżowych o zabarwieniu białym lub brunatnym.

Jaskinia w wielu partiach jest wilgotna, szczególnie w porze roztopów, czy po długotrwałych opadach deszczu, kiedy tworzą się okresowe jeziorka. W okresie zimowym zaobserwowano znaczny wywiew z jaskini oraz zaciąganie powietrza w lecie. Światło sięga pod studzienkę wejściową. W starej części jaskini oraz Sali Chińskiej słychać przejeżdżające samochody po drodze znajdującej się nad jaskinią.

Ściany korytarzy wejściowych pokrywają częściowo porosty. W kilku miejscach w jaskini widoczne są korzenie drzew.

Z fauny zaobserwowano: skoczogonki, skąposzczety, ślimaki, pająki, motyle z rodziny sówek- szczerbówkę ksieni (Scoliopteryx libartix) oraz nietoperze. Podczas corocznego monitoringu nietoperzy stwierdzono zimowanie 6 gatunków nietoperzy - w tym 3 gatunków z II Dyrektywy Siedliskowej UE - podkowców małych (Rhinolopus hipposideros), nocków dużych (Myotis myotis), nocków orzęsionych (Myotis emarginatus) 16.01.2016 r. zostały przeprowadzone przez: B. Juroszka szczegółowe liczenia nietoperzy. Zidentyfikowano 38 nietoperzy, w tym 16 egzemplarzy podkowca małego (Rhinolophus hipposideros) oraz nocki duże (Myotis myotis), Nocki orzęsione (Myotis emarginatus), nocki rude (Myotis daubentonii), nocki Natterera (Myotis nattereri), gacki brunatne (Plecotus auritus).

Historia badań
Historia eksploracji

Jaskinia została odsłonięta przy okazji prowadzenia robót przy budowie przebiegającej nieopodal szosy Szczyrk-Wisła. Pracujący tu robotnicy byli zapewne pierwszymi jej odkrywcami. Zdaje się jednak, że nie dotarli dalej niż do Sali Konia Skalnego. Odnaleziona została 12 października 1969 r. przez J. Choińskiego i Z. Ładygina (Speleoklub Bielsko-Biała) i w głównych partiach wyeksplorowana.

Ponowne odkrycia miały miejsce w lartach 2003-2004 -  G. Szalbot, M. Procner, B. Juroszek odkryli wówczas Partie D. G. M. Kolejne odkrycia rozpoczęto w 2012 r.:

06.2012 r., G. Szalbot, R. Cieślar, A. Kapuścik. Odkrycie Partii Wschodnich i Sali Nietoperzowej.

15.04.2012 r., K. Piekarczyk, J. Ganszer. Pierwsza próba wejścia do nowych partii za Studnią Końcową.

02.06.2012 r., K. Piekarczyk, J. Ganszer, K. Gajny. Druga próba wejścia do nowych partii.

23.03.2014 r., J. Ganszer, J. Pukowski, R. Konior, J. Koczur. Trzecia próba wejścia do nowych partii.

26.04.2014 r., S. Potok, J. Krajewski, J. Ganszer, J. Pukowski. Czwarta próba wejścia do nowych partii, ciężkie prace ziemne.

17.05.2014 r., S. Potok, T. Pukowski, Z. Mastalski, J. Ganszer. Intensywna eksploracja. Wejście do nowych partii, odkryte zostało ponad 20 m, w tym Sala Tosi.

26.05.2014 r., B. Burdynowska, S. Potok, T. Pukowski, J. Ganszer. Odkryto około 35 m nowych korytarzy, udało się dotrzeć do Sali z Mostem.

31.05.2014 r., B. Burdynowska, S. Potok, T. Pukowski J. Ganszer. Akcja inwentaryzacyjna, dotarto do Sali z Mostem, poruszono kilka problemów eksploracyjnych.

18.06.2014 r., G.Szalbot, J. Pysz. Odkrycie: Sala Chińska, Wielki Kanion.

25.06.2014 r., G.Szalbot, B. Juroszek, J. Pysz, C. Szura, M. Cieślar. Odkrycie pierwszego dna

-21.6 m (Strzelista Szczelina) i Wodnej Pułapki.

12.07.2014 r., J. Krajewski, J. Ganszer. Akcja inwentaryzacyjna.

23.07.2014 r., Z. Mastalski, S. Korczyk, J. Ganszer. Poszerzenie wejścia do nowych partii.

31.07.2014 r., G. Klassek, Z. Mastalski, J. Pukowski, J. Ganszer. Zamontowano drabinkę w Sali Tosi.

07.08.2014 r., S. Korczyk, J. Ganszer. Eksploracja.

12.08.2014 r., P. Smoczyński, M. Ganszer. Poręczowanie partii nad Salą Tosi.

18.08.2014 r., J. Pukowski, J. Ganszer. Eksploracja i inwentaryzacja w partiach nad Salą Tosi oraz w Sali Chińskiej.

23.08.2014 r., B. Juroszek, G. Szalbot, J. Pysz, M. Cieślar. Pomiary głównego ciągu od otworu do Strzelistej Szczeliny. Przekop za Wielkim Kanionem, odkrycie Studni Rozdzielnia i Obejścia Górnej Sali.

27.08.2014 r., B. Juroszek, G. Szalbot, J. Pysz. Eksploracja Partii Zachodnich.

28.08.2014 r., M. Freindorf, A. Freindorf, J. Ganszer. Zakończenie inwentaryzacji partii nad Salą Chińską.

02.09.2014 r., G. Szalbot, R. Cieślar. Odkrycie Ciasnych Szczelin.

04.09.2014 r., J. Krajewski, J. Ganszer, M. Ganszer. Działalność w okolicy Wodnej Sali. Wbito jednego spita w Sali Chińskiej.

10.09.2014 r., Z. Grebl, J.Ganszer. Działalność w rejonie Wielkiego Kanionu.

02.10.2014 r., G. Gajny, K. Gajny, J. Ganszer. Wykonano korekty planu.

07.10.2014 r., B. Juroszek, G. Szalbot. Pomiary głównego ciągu Partii Równoległych do końca Ciągu Zachodniego.

07.11.2014 r., J. Pukowski, J. Ganszer. Działalność eksploracyjna.

20.12.2014 r., J. Pukowski, J. Ganszer. Pomiary przewyższenia.

03.01.2015 r., J. Krajewski, J. Pukowski, J. Ganszer. Akcja Inwentaryzacyjna partii Wschodnich oraz Sali Nietoperzowej.

05.01.2015 r., B. Juroszek, J. Pysz. Pomiary na powierzchni.

10.01.2015 r., B. Juroszek, G. Szalbot. Pomiary Partii Postrzodkowych Górnych do połączenia z Strzelistą Szczeliną. Eksploracja w S części Galerii Zachodniej: nowy korytarzyk o długości kilkunastu metrów. Połączenie partii Nowych Postrzodkowych z Nowymi (Głównym Ciągiem) w okolicy wejścia do wysokiej szczeliny w najbardziej wysuniętych na S partiach. Pomiary partii Nowych Postrzodkowych i odkrycie przejścia przez zawalisko do Niskiej Sali pod Płytą.

03.06.2015 r., B. Burdynowska, J. Krajewski, J. Ganszer. Działalność na S od Wielkiego Kanionu, dotarto do Studni Rozdzielnia.

20.06.2015 r., A. Byrtek, K. Górski, J. Ganszer. Inwentaryzacja Górnego Korytarza.

06.2015 r., G. Szalbot, J. Pysz, M. Cieślar. Połączenie Partii Postrzodkowych ze Strzelistą Szczeliną. Odkrycie 5,0 m korytarza w Galerii z Mostem.

18.10.2015 r., B. Juroszek, G. Szalbot. Pomiary do Sali Chińskiej i odkrycie Szczeliny za Salą Chińską (Szczelin za Tosią) i Galerii Postrzodkowej. Stwierdzono występowanie 10 Podkowców, 3 Nocków (pierwszy raz widziane w Jaskini), 1 Orzęsionego (prawdopodobnie).

18.11.2015 r., B. Juroszek. Rysowanie Parti Postrzodkowych i Zachodnich z Galerią Zachodnią, aż do końca ciągu i Łostatni Sali. Pomiary Obejścia Górnej Sali, Zaś Matrixa.

20.11.2015 r., B. Juroszek, G. Szalbot. Pomiary do Galerii Postrzodkowej i Ciasnych Szczelin. Zamontowanie liny na Studni Rozdzielnia oraz stopni zejściowych do Sali Tosi. Sesja fotograficzna K. Handzlika z udziałem B. Juroszka, G. Szalbota i M. Cieślara.

25.11.2015 r., B. Juroszek. Odkrycie szczeliny do dna -28,0 m, pomiary do Sali Płytowej, Galerii Postrzodkowej do końca ciągu.

29.11.2015 r., B. Juroszek, G. Szalbot. Pomiary do Sali Chińskiej, Wodnej Sali, równoległych partii w okolicy Studni Rozdzielnia. Odkrycie Sali pod Partiami Postrzodkowymi Górnymi. Prace eksploracyjne w S ciągu od Galerii Postrzodkowej. Stwierdzono 2 Nocki Duże, 5 podkowców i 2 inne nietoperze.

30.11.2015 r., B. Juroszek, G. Szalbot. Pomiary i rysowanie od Sali Tosi ciągu na S do końca (Sala z Węglem, Górny Korytarz, Sala z Mostem). Odkrycie i pomiar szczeliny Kóniec Świata.

04.12.2015 r., B. Juroszek. Pomiary Poprzecznego Korytarza, Bardzo Ciasnej Szczeliny, poprawki planu za Galerią Zachodnią, pomiary do przekroju jaskini. Dotychczasowe pomierzone partie jaskini: 934,8 m (w czym stare partie 175,0 m), głębokość: -28,0 m.

09.12.2015 r., B. Juroszek, G. Szalbot. Pomiary szczelin Za Tosią, Szczeliny w okolicy Mostka, Sali Płytowej. Pomiary starych ciągów jaskini. Wszystkie zmierzone partie: długość 54,6 m.

12.12.2015 r., B. Juroszek. Rysowanie starej części jaskini, planu i przekroju, pomiary Sali Nietoperzowej, Partii Zachodnich, określenie przewyższenia +1,1 m. Odkrycie 4,0 m nowego korytarzyka w górnych szczelinach Partii Zachodnich za zaciskiem Z2. Długość jaskini: 993,5 m.

19.12.2015 r., B. Juroszek, G. Szalbot. Eksploracja w Ciasnych Szczelinach, przekopanie pod stropem wejścia do 6,0 m szczeliny. Przekopanie zacisku Z3 „Łamacz Barku” i ok. 15 m korytarza, pomiary nowo odkrytych korytarzy.

Historia dokumentacji

Około roku 1971 Z. Ładygin pomierzył pierwszy plan jaskini na osnowie, z którego wykonano w 1994 r aktualną wersję z uwzględnieniem nowych partii. Materiał dokumentacyjny zebrali 21 i 26 sierpnia 1994 r. J. Ganszer i R. Gajgał (Speleoklub Bielsko-Biała). Pomiary wykonano busolą geologiczną Freiberg i taśmą parcianą. Z nowych partii odkrytych w latach 2003 i 2004 materiał dokumentacyjny zebrali G. Szalbot, M. Procner, B. Juroszek (D. G. M.). J. Ganszer w 2002 r. pomierzył współrzędne geograficzne GPS. Dane zostały zaktualizowane w 2009 r.

W ostatnich latach (2012-2014 w jaskini działały dwie ekipy. Sporządzono również dwie wersje planu. Pierwszy zespół składał się z: T. Pukowski, B. Burdynowska, J. Krajewski, J. Ganszer, J. Pukowski, M. Freindorf, A. Freindorf, M. Ganszer, G. Gajny, K. Gajny (wyniki opublikowano wraz z planem (Klassek, Mleczek 2015).

Zamieszony w niniejszej dokumentacji plan i przekrój oparty został na pomiarach B. Juroszka i G. Szalbota wykonanych busolą geologiczną Freiberg i dalmierzem laserowym Leica Disto. Współrzędne geograficzne GPS otworu pomierzył 05.07.2009 r. Cz. Szura.

Plan i przekrój jaskini opracował B. Juroszek.

Całość dokumentacji opracował Bartłomiej Juroszek, wykorzystująć opis „starych partii” wg G.Klasska (1997a, 2011).

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Ładygin Z. 1972 (ogólne dane o jaskini); Ładygin Z. 1974 (plan i opis inwentarzowy); Gawłowski P. 1989 (umiejscowienie jaskini w jednostkach litostratygraficznych); Klassek G. 1990 (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza Karpackiego); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1997a (plan i opis inwentarzowy); Ganszer J. 1998b (wzmianka o aktywnym cieku wodnym); Urban J. 1998 (wzmianka o podziemnym potoku); Michalska B., Wojtas P. 1999 (wymieniona wśród jaskiń okolic Bielska-Białej); Mysłajek R. W. 1999b, 2000a,b (wzmianki o faunie występującej w jaskini); Alexandrowicz Z., Poprawa D. (red.) 2000 (pomnik przyrody- lokalizacja i opis ogólny jaskini); Baran M. 2000 (uwagi mikroklimatyczne); Motyka J., Zawierucha L. 2001 (uwagi z zakresu chemizmu wód); Mysłajek R.W. 2002 (wzmianki o nietoperzach); Procner M. 2003 (informacje o odkryciach nowych partii); Szalbot G. 2004 (informacja o odkryciu nowego korytarza); Ganszer J. 2005b (plan jaskini z uwzględnieniem nowych partii); Klassek G., Mleczek T. 2005 (wzmianka o zwiększeniu długości jaskini do 115 m); Tomaszczyk M. 2005 (uwagi geomorfologiczne); Urban J., Margielewski W., Żak K., Schejbal-Chwostek M., Mleczek T., Szura C., Hercman H., Sujka G. 2006 (wzmianka o formach naciekowych); Beczała P. 2006 (schemat lokalizacji jaskini).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Bartłomiej Juroszek, Grzegorz Klassek
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2016
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki otwór Podgląd grafiki plan 1994 Podgląd grafiki plan 2015 Podgląd grafiki przekrój
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie