Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Wietrzna Dziura w Magurce
Inne nazwy
Nr inwentarzowy K.Bm-01.01
Region Karpaty
Współrzędne WGS84 λ: 19°08′22,00″, φ: 49°46′13,00″
Gmina Wilkowice (gm. wiejska)
Powiat bielski
Województwo śląskie
Właściciel terenu Skarb Państwa (Lasy Państwowe) | Pomnik przyrody
Podstawa ochrony Rozp. Nr 1/93 Woj. Bielskiego z 23.04.1993 r.; Dz. Urz. Woj. Bielskiego z 1993r. Nr 5 poz. 31 [wg http://crfop.gdos.gov.pl; Jaskinia Wietrzna Dziura]
Ekspozycja otworu ku górze
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 882
Wysokość względna [m]
Głębokość [m] 6
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 6
Długość [m]
w tym szacowane [m]
33
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Łodygowice, Magurka (913 m n.p.m.), Beskid Mały.
Opis drogi dojścia do otworu
Od schroniska na Magurce idziemy grzbietem, szlakiem turystycznym (znaki niebieskie) w kierunku Czupla (generalnie na E). W miejscu, gdzie na drodze grzbietowej znajduje się mokradło (około 10 minut marszu od schroniska) skręcamy ścieżką leśną ukośnie w prawo. Dalej po około 50 m skręcamy w lewo (równolegle do szlaku), następnie 20 m idziemy prostą ścieżką. Otwór jaskini (z dala niewidoczny) znajduje się po prawej stronie, w zagłębieniu, w odległości 8 m od ścieżki. Nie opodal duże wysypisko śmieci. Dojście nieskomplikowane, otwór łatwy do znalezienia. Zwiedzanie głównej partii jaskini bez trudności (tylko w partiach przyotworowych trzeba się czołgać), boczne korytarze są jednak bardzo ciasne.
Opis jaskini

Otwór wejściowy znajduje się w skalistym zagłębieniu. Wchodzimy do małej prostokątnej studni (0,8 m x 1,2 m, głębokości 1 m), przy dnie której znajduje się niska, szeroka na 1,7 m szpara. Schodzimy w dół pochyłym, niskim lecz szerokim przejściem. Po 3 m doprowadza ono do przestronnego korytarza głównego rozwiniętego na kierunku NW-SE. Na pierwszym 5 m odcinku korytarz o trapezowatym przekroju jest wysokości na 1,7 m; szerokości przy stropie ponad 2,5 m, a przy dnie do 1,9 m, gdyż z prawej strony ogranicza go podłużna półka. Strop tworzy płaska płyta. Ściany dość regularne rozchodzą się ku górze. Dno po pochyłym zejściu jest płaskie, dalej zawalone głazami, nastramia się. W miejscu gdzie wspomniana półka się kończy, ku SW w dół przedostać się można do bardzo ciasnego (z zaciskiem ZII pośrodku) bocznego korytarzyka, równoległego do ciągu głównego, o łącznej długości 5 m. Na dalszym 12 m odcinku korytarz główny już o prostokątnym przekroju zwęża się (szerokości od 1 m do 1,5 m), lecz jest wyższy (do 3 m). Strop nadal płytowy, przeważnie pochylony. Ściany proste, miejscami silnie spękane. Dno częściowo nierówne, zawalone głazami. Korytarz kończy się zawaliskiem, przed którym ciasną studnią (gł. 1,8 m) w dnie, ku SE, przedostać się jeszcze można do ciasnego, bocznego korytarzyka (długości około 4 m) z dwoma równoległymi kominkami (2 m i 1,2 m), również zakończonego zawaliskiem.

 Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach godulskich środkowych. Dno pokryte rumoszem, większymi i mniejszymi głazami, gdzieniegdzie gliną, w partiach wstępnych zmieszaną z glebą.

 Jaskinia jest sucha, tylko w okresie roztopów miejscami intensywnie skapuje woda. Silny przewiew wyczuwa się przy otworze wejściowym. Temperatura dnia 23 września 1950 r. wynosiła +9,5ºC przy +5°C na zewnątrz (Kowalski 1954). Światło sięga 5 m od otworu wejściowego, jednakże przy słonecznej pogodzie w zawalisku na końcu korytarza głównego też widać niewielkie prześwity.

 Na ścianach studni wejściowej występują mchy. Z fauny zaobserwowano: nietoperza - prawdopodobnie nocek duży (Myotis myotis), pająki, dużą ilość (50 sz. grudzień 1995) szczerbówki ksieni (Scoliopteryx libartix) - motyl z rodziny sówek. Wiele matyli ginie, stwierdzono (w partiach wstępnych) liczne szczątki, głównie skrzydła (Mysłajek 1999b, 2000b).

Historia badań
Historia eksploracji

Jaskinia znana jest ludności miejscowej od bardzo dawna. Pierwszą pisemną wzmiankę dotyczącą prawdopodobnie tej jaskini odnajdujemy w „Dziejopisie Żywieckim” A. Komonieckiego (1704, druk 1866): „Niedaleko od Skrzeczny jest góra w Łodygowickim Państwie nazwana Magórką; a tam ma być dziura jedna, w którą gdyby kaczora wpuścił, to w Jaworzu - za Bielskiem mila - wypłynąłby wodą”. O Smoczej Jamie lub Wietrznej Dziurze wzmiankuje w 1914 r. (podając jej długość na 25 m). K. Sosnowski powtarzając tę informację w swoich późniejszych opracowaniach turystycznych z lat 1925, 1930, 1948. Prawdopodobnie opisywanej jaskini dotyczy wzmianka w „Ilustrowanym przewodniku po Galicji” M. Orłowicza (1919), który omyłkowo (jak twierdził K. Kowalski - 1954) umiejscawia ją w Hrobaczej Łące. Za wyżej wspomnianymi autorami o obu jaskiniach (w Magurce i w Hrobaczej Łące) wzmiankuje też R. Danysz-Fleszarowa (1933). Długość jaskini, dzięki eksploracji prowadzonej przez członków bielskiego klubu wzrasta do 33 m: w 1980 r. J. Pukowski i J. Ganszer odkrywają boczny korytarzyk w końcowych partiach jaskini, a w 1993 r. M. Salecki i M. Konior odkrywają boczny korytarzyk w początkowych partiach.

Historia dokumentacji

Pierwszy opis inwentarzowy jaskini z planem publikuje K. Kowalski (1954).
W ramach inwentaryzacji jaskiń beskidzkich materiał dokumentacyjny zebrali:
- do przekroju rozwiniętego - (uzupełnianego w latach późniejszych) dnia 20 marca 1980 r. J. Pukowski i J. Ganszer,
- do planu - dnia 13 kwietnia 1992 r. Ł. Klimek i M. Rachwaniec, dnia 6 marca 1993 r. M. Salecki i M. Konior (boczny korytarzyk) ze Speleoklubu Bielsko-Biała.
Pomiary wykonano busolą geologiczną Freiberg i taśmą parcianą. Współrzędne geograficzne GPS w 2003 r. pomierzył P. Beczała (Speleoklub Bielsko-Biała). Dane zostały zaktualizowane w 2009 r.
Plan opracował M. Rachwaniec. Przekrój rozwinięty opracował J. Ganszer.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Komoniecki A. 1704 [druk 1866] (wzmianka o jaskini); Sosnowski K. 1914 (wzmianka o jaskini); Orłowicz M. 1919 (wzmianka z niewłaściwym umiejscowieniem jaskini); Sosnowski K. 1925 (ogólny opis jaskini); Sosnowski K. 1926 (wzmianka o jaskini); Sosnowski K. 1930 (wzmianka o jaskini); Danysz-Fleszarowa R. 1933 (ujęta w spisie jaskiń krajowych); Sosnowski K. 1948 (wzmianka o jaskini); Kowalski K. 1954 (opis inwentarzowy i plan jaskini); Klassek G. 1990 (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza Karpackiego); Rozporządzenie … nr 1/93 1993 r. (ustanowienie jaskini pomnikiem przyrody nieożywionej); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1997b (plan, przekrój i opis inwentarzowy); Wiśniewski W.W. 1998 (wzmianka o jaskini); Michalska B., Wojtas P. 1999 (wymieniona wśród jaskiń okolic Bielska-Białej); Mysłajek R. W. 1999b, 2000b (informacje dot. fauny występującej w jaskini); Wiśniewski W.W. 2000, 2001 (przyczynki historyczne dot. poznawania jaskini); Alexandrowicz Z., Poprawa D. (red.) 2000 (pomnik przyrody - lokalizacja, ogólny opis jaskini); Motyka J., Zawieruch L. 2001 (uwagi z zakresu chemizmu wód).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Grzegorz Klassek
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2011
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan Podgląd grafiki przekrój
Obiekt w serwisie Geostanowiska Geostanowisko Geostanowisko
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie