Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Dupicka Pochylnia
Inne nazwy Jaskinia Pochyła, Jaskinia z Drabiną
Nr inwentarzowy J.Cz.III-07.07
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°31′40,00″, φ: 50°32′19,00″
Gmina Kroczyce (gm. wiejska)
Powiat zawierciański
Województwo śląskie
Właściciel terenu Prywatny
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu ku górze
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 379
Wysokość względna [m] 30
Głębokość [m] 12,30
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 12,30
Długość [m]
w tym szacowane [m]
39
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Wyżyna Częstochowska, okolice Skarżyc, Skały Dupickie, Góra Sowiniec Pierwszy.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się w południowym zboczu Góry Sowiniec Pierwszy, tuż za ostatnim domem Piaseczna (mieszka tam p. Wyrwas – właściciel całego wzgórza wraz z jaskinią). Od znanej Jaskini Piaskowej, której otwór jest zlokalizowany na wielu mapach, należy przejść tym samym zboczem około 150 metrów na zachód. Można też przejść przez ugorowane pole (po uprzednim uzyskaniu zgody właściciela!) między domami, idąc od rozjazdu na łące w kierunku zachodnim, i za ostatnim domkiem letniskowym, w odległości około 7 metrów od skraju lasu szukać charakterystycznej poszpatowej hałdy, dobrze widocznej obok niedużej skałki. Otwór jaskini znajduje się w leju. Prowadzi on do stromej pochylni, podciętej progiem. Miejsce to jest więc bardzo niebezpieczne i w dużym stopniu przypomina sytuację, jaka istnieje w słynnej z wypadków Studni Szpatowców koło Podlesic.
Opis jaskini
Wejściowy lej ma średnicę około 2 metrów i z dwóch stron jest ograniczony niedużymi wapiennymi ściankami. Samo wejście jest od strony południowej osłonięte blokiem skalnym. Dalej prowadzi w dół obszerna, dość stroma pochylnia. W jej spągu, pod aktualnie tworzącym się namuliskiem próchnicowym widoczne są resztki kalcytowej żyły. Po około 5-ciu metrach pochylnia jest podcięta prożkiem o wysokości 5 m. Jest on lekko przewieszony, stąd istnieje konieczność użycia liny. Na wysokości prożka zaczyna się stosunkowo obszerna Sala Pochyła. Na stropie pochylni wejściowej i Sali licznie występują kotły wirowe. Natomiast niezwykle interesujące jest tutaj namulisko, utworzone przez grubą warstwę lessu. Tworzy ono stromo pochylony spąg, którym schodzi się pod zjazdowy prożek, do najniższego miejsca w jaskini, jakim jest podłużna salka, o wysokości ok. 2,5 m. Jest bardzo prawdopodobne, że w dużym stopniu była ona wypełniona przez lessowe namulisko. Obecnie less zachował się w końcowej, niskiej części salki oraz w postaci dużej rampy pod wschodnią ścianką.
Na spągu leży sporo dużych kamieni, wybranych w trakcie prób kopania. Według informacji właściciela - p. Wyrwasa, ta część groty, pierwotnie znacznie głębsza, została po zakończeniu eksploatacji zasypana gruzem. W stropie salki jest 2-metrowy komin, z bogatą szatą naciekową, głównie reprezentowaną przez żebra i polewy. Na ściance zachodniej, tuż ponad wyrobiskiem, jest dobrze widoczny profil namuliska, z układającymi się na przemian warstwami żółtego lessu i czerwonej glinki terra rossa. Na stropie salki zachowały się drobne stalaktyty.
Salka Pochyła ma w swej wschodniej ściance, ponad 1,3-metrowym progiem, niskie okienko. Za nim ciągnie się niski, opadający w dół korytarzyk równoległy. Po paru metrach kończy się on w ciasnych przewężeniach. Tutaj też występuje bogate namulisko ale utworzone przez jasnożółty piasek. Licznie są reprezentowane różne formy nacieków, w tym także sferolity oraz formy pagodowe.
Jaskinia posiada ustabilizowany mikroklimat.
Prawdopodobnie kryją się tu nietoperze.
Historia badań
Historia eksploracji
Jaskinia jest znana od dawna. Została odkryta w okresie międzywojennym przez poszukiwaczy szpatu i służyła jako kopalnia kalcytu. Mimo całkiem pokaźnych gabarytów, dotąd nie była wzmiankowana w literaturze, jedynie na podstawie informacji M. Czepiela została wymieniona w 1986 r. w wykazie A. Górnego i M. Szelerewicza, jako „Jaskinia z Drabiną”. Wcześniej była penetrowana przez grotołazów z Częstochowy.

Historia dokumentacji
M. Bednarek już w 1967 r. wykonał jej pierwszy plan, przy okazji nadając jej nazwę „Jaskinia Pochyła”. Prezentowany plan pochodzi z roku 1974 i 1990. Został on zweryfikowany przez J. Zygmunta w sierpniu 2009 r. Analizując kwestię nazewnictwa, postanowiono zrezygnować z obydwóch wcześniejszych wersji (Jaskinia Pochyła to synonim Jaskini pod Sokolą, nazwa jaskini „z Drabiną” była dość przypadkowa i przestała być aktualna wraz z …likwidacją tejże drabiny) i zaproponować własną, uzgodnioną jednak z właścicielem jaskini.
Plan opracowali M. Czepiel i J. Zygmunt.
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wzmianka); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Bednarek M. 1967; Czepiel M. 1990.
Autorzy opracowania Jerzy Zygmunt
Redakcja Jerzy Mikuszewski
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan i przekrój
Obiekt w serwisie Geostanowiska Geostanowisko Geostanowisko
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie