Jaskinia znajduje się w północnym zboczu wzgórza Dudnik, wchodzącego w skład pasma Skał Podlesickich. Od hotelu Ostaniec w Podlesicach należy udać się drogą w kierunku Żarek i po przejściu około 1 km skręcić na wschód, za znakami zielonego szlaku. Ścieżka prowadzi obniżeniem pomiędzy wzgórzami Dudnik i Sulmów. Z tego obniżenia trzeba skręcić na południe, by po przejściu 100 metrów, u stóp małych skałek, blisko brzegu lasu mieszanego, napotkać obszerny otwór jaskini.

Duży otwór jaskini prowadzi do stromej pochylni, schodzącej na głębokość 17 metrów. Kończy się ona 2-metrowym progiem, pod którym jest obszerny balkonik. Stąd dwa pionowe otwory schodzą do 19-metrowej, przewieszonej studni. Jaskinia jest dostępna jedynie dla doświadczonych grotołazów - wymaga zastosowania liny i specjalistycznego sprzętu. Pod względem technicznym nie przedstawia jednak istotnych trudności w zwiedzaniu. Początkowo łagodna pochylnia stopniowo zwiększa swe nachylenie, co w połączeniu z niemożnością dostrzeżenia progu i studni, czyni z niej niebezpieczną pułapkę. Stąd rekordowa liczba wypadków (głównie nieostrożnych turystów i grzybiarzy), w tym aż 5 śmiertelnych! Obecnie otwór jest zabezpieczony barierką i monstrualnych rozmiarów tablicą ostrzegawczą grupy jurajskiej GOPR (…a dla potencjalnych ofiar na pobliskiej łące przygotowano nawet lądowisko dla helikopterów!, jak na ironię, w pobliżu jest Mała Studnia Szpatowców, równie niebezpieczna ale nie zabezpieczona!)

            W jaskini zachowały się fragmenty szaty naciekowej, głównie w postaci dość mocno wyeksploatowanej polewy kalcytowej i draperii. Polewa pierwotnie stanowiła dno pochylni, o miąższości około 1 metra oraz dno balkoniku. W tym ostatnim przebito sztucznie dwa pionowe otwory. Według Kowalskiego: „...dwie grube, poziome warstwy kalcytowe dzieliły jaskiniową przestrzeń na trzy poziomy”. Na dnie końcowej studni zalega gruz kalcytowy i wapienny. Namulisko jest dość skąpe; na pochylni utworzone przez współcześnie napłyniętą próchnicę, zaś na dnie – przez zwietrzelinę wapienną, gruz kalcytowy i glinę.

            Jaskinia ma mikroklimat średnio-dynamiczny. W 1979 r. A. Ziober (AKSiA) przeprowadził w niej obserwacje mikroklimatyczne i badania botaniczne. Wynikało z nich, że temperatura końcowych partii oscyluje koło 7ºC, przy czym pierwszy wyczuwalny jej skok zauważono w odległości około 3 metrów od otworu. W partiach przyotworowych, zwłaszcza na lewej stronie pochylni, opisano ok. 25 gatunków mszaków i 2 gatunki paproci. W jaskini sporadycznie hibernują nietoperze, np. gacek brunatny Plecotus auritus (4 os. – 08.12.1989, 1 os. - 31.01.1996, 1 os. – 14.03.1999), nocek duży Myotis myotis (1 os. – 28.02.1992, 1 os. – 11.11.19969 i nocek Natterera Myotis nattereri (1 os. – 11.11.1996) oraz troglokseniczne owady, np. motyle Triphosa dubitata.

Według Kowalskiego: „Jaskinia znajduje się na linii starego okopu i można przypuszczać, że została odsłonięta w trakcie jego kopania przez Niemców w roku 1944. W latach 1946-51 prowadzono eksploatację szpatu. Używano przy tym materiału wybuchowego i prymitywnej windy do wyciągania skrzyń z urobkiem. Obok otworu zbudowano kamienną szopę, krytą słomą. Niedaleko znajdował się czynny mały piec wapienny. W pobliżu otworu wyeksploatowano sfosylizowaną warstwę dawnego namuliska, zawierającą mnóstwo kopalnych kości nietoperzy. ”

Jaskinia została pierwszy raz opisana przez K. Kowalskiego w roku 1949, pod numerem inwentarzowym 431, jako „Kopalnia kalcytu w Podlesicach koło Kroczyc”. Potem została opisana przez K. Mazika, jako „Studnia Szpatowców”. Natomiast w książce Szelerewicza i Górnego była określona jako „Jaskinia Szpatowców” (z planem K. Mazika). Aktualnie wykorzystano plan K. Mazika, który został opracowany na podstawie pomiarów własnych, Z. Lorka i A. Ziobra, w dniu 10/11 marca 1979 r. Aktualizację wykonał J. Zygmunt w sierpniu 2009 r.
Plan opracowali K. Mazik, Z. Lorek, A. Ziober.

Kowalski K. 1951 (opis, plan); Mazik K. 1979 (plan, uzupełnienie opisu); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wzmianka); Jędrzejko K., Ziober A. 1992 (badania mszaków naskalnych); Madeyska T. 2009 (osady); Stefaniak K. i in. 2009a (fauna subfosylna); Stefaniak K. i in. 2009d (dane morfometryczne, krótka charakterystyka,zakres badań, pn. Jaskinia Podlesicka); Tyc A. 2009a (wzmiankuje w aspekcie genezy); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).

Postawa T. 2001 (niepubl. sprawozdanie z obserwacji nietoperzy).