Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Okno Rzędkowickie
Inne nazwy Schronisko w Rzędkowicach górne
Nr inwentarzowy J.Cz.III-05.17
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°29′41,00″, φ: 50°34′21,00″
Gmina Włodowice (gm. miejsko-wiejska)
Powiat zawierciański
Województwo śląskie
Właściciel terenu Prywatny
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu W
Pozostałe otwory 2 - ku SE; 3 - ku NE; 4 - ku W.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 435
Wysokość względna [m] 50
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 0
Długość [m]
w tym szacowane [m]
22
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Wyżyna Częstochowska, Skały Podlesickie, Rzędkowice, Skałki Rzędkowickie.
Opis drogi dojścia do otworu
Schronisko znajduje się w Skałach Rzędkowickich, rozciągniętych w efektowny mur ostańców niedaleko (NE) wsi Rzędkowice. W największym z nich, ograniczającym mur od wschodu, tuż poniżej kopuły szczytowej znajduje się opisywany obiekt. Od charakteru i wyglądu tego schroniska skała została nazwana Okiennikiem Rzędkowickim.
Opis jaskini

Dwa otwory zachodnie (1, 4) schroniska wychodzą na połogi dziedziniec, którędy też prowadzi najłatwiejsze dojście. Jeden z nich (4) jest niski, częściowo zagruzowany, drugi (1) wysoki do 7 m, szeroki na 3 m, o portalowym kształcie. Otwór północno-wschodni (3) ma formę wąskiej soczewki o wys. 4 m, zaś otwór południowo-wschodni (2) jest nieregularnego kształtu o szerokości około 5 m. Obydwa ostatnie otwory wyprowadzają wprost na wschodnie urwisko Okiennika.

            Według Kowalskiego: „...samo schronisko jest wydłużoną komorą, otwartą na wpływy atmosferyczne, tylko w północnej części lepiej osłoniętą. Jest ona wysoka ok. 4 m, ma ogładzone ściany”. Schronisko przypuszczalnie stanowi fragment dużego systemu jaskiniowego, który uległ zniszczeniu.

            Namulisko tworzy próchnica, ziemia wapienna i gruz wapienny, prawdopodobnie całkowicie przemieszane podczas wykopalisk archeologicznych, prowadzonych w 1917 roku przez L. Kozłowskiego. „Dziedziniec” zaznaczony na planie K. Kowalskiego przylega do schroniska ale nie ma zadaszenia. „Na tym Dziedzińcu, który częściowo jest sztucznym nasypem, widać również ślady rozkopywania, przy czym można znaleźć fragmenty polepy i skorupy naczyń”.

Historia badań
W latach 50-tych prowadzone tu były poszukiwania archeologiczne, w trakcie których znaleziono m.in. ślady trzykrotnego pobytu ludzi:
1) z końca neolitu – narzędzia krzemienne i ceramika, pozostawiona przez ludność kultury ceramiki sznurowej,
2) z okresu halsztackiego – ułamki naczyń kultury ceramiki łużyckiej, jeden łużycki i kilka scytyjskich grotów do strzał, wykonanych z brązu i kości,
3) ze średniowiecza – ślady paleniska, kilka przedmiotów żelaznych oraz położone w sąsiedztwie pozostałości umocnień gródka obronnego.
Historia eksploracji
Schronisko zostało pierwszy raz wzmiankowane przez S. Krukowskiego w 1922 r.
Historia dokumentacji
W roku 1949, zostało skatalogowane przez K. Kowalskiego, pod numerem inwentarzowym 435 jako „Schronisko w Rzędkowicach górne”. Jego aktualny plan opracował K. Mazik, na podstawie pomiarów własnych, wykonanych w dniu 26 lutego 1980 r. Był on publikowany pod nazwą „Schroniska Okna Rzędkowickiego”. Aktualizację wykonał w lipcu 2009 r. J. Zygmunt.
Plan opracowali K. Mazik, J. Zygmunt.
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Krukowski S. 1922 (wzmianka); Kowalski K. 1951 (opis, plan); Kiełkowscy J. i M, 1978 (opis, szkic); Mazik K. 1981 (plan, opis); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wzmianka); Waga A. 1991 (opis archeol.); Cyrek K. 2009 (wyniki badań archeologicznych, pn. Schronisko Okiennik w Rzędkowicach); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy)..
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Krzysztof Mazik, Jerzy Zygmunt
Redakcja Jerzy Mikuszewski
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie