Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia na Ścianie (S-1.1)
Inne nazwy
Nr inwentarzowy S.I-03.01
Region Sudety
Współrzędne WGS84 λ: 16°48′42,70″, φ: 50°17′13,80″
Gmina Stronie Śląskie (gm. miejsko-wiejska)
Powiat kłodzki
Województwo dolnośląskie
Właściciel terenu Skarb Państwa
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu S
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 670
Wysokość względna [m] 60
Głębokość [m] 12
Przewyższenie [m] 9
Deniwelacja [m] 21
Długość [m]
w tym szacowane [m]
270
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Sudety Wschodnie, Rogóżka, masyw Śnieżnika, Krowiarki, kamieniołom wapieni zmetamorfizowanych.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się w Rogóżce, w kamieniołomie marmurów i wapieni krystalicznych, położonym powyżej wsi Konradów, u ujścia niewielkiej dolinki prawego dopływu Konradki. Z głównej drogi Kłodzko- Lądek Zdrój za wsią Trzebieszowice skręcamy w prawo drogą do Konradowa. Mijamy wieś i widoczny z lewej strony wapiennik. Za nim, z lewej strony, znajduje się kamieniołom.
Opis jaskini

Otwór znajduje się na wysokości 41 m od dna kamieniołomu, po lewej stronie czołowej ściany wyrobiska. Podejście od spągu kamieniołomu niebezpieczne, lepiej dotrzeć do otworu z górnej krawędzi kamieniołomu, trawersem około 25 m, w prawo w dół do otworu o wysokości około 0,6 m. Za nim korytarzyk o takiej samej wysokości doprowadza po 3 m do otworu, którym w prawo przedostajemy się do Sali Złomisk osiągającej 25 m długości i około 10 m szerokości. Spąg tej sali zasłany potężnymi blokami opada ostro ku NW na głębokość około 8 m. Na dole znajduje się labirynt przejść w blokowisku. Idziemy pod stropem sali i przewężeniem dochodzimy do Sali Wyrostków o rozmiarach: 34 m długości, 10 m szerokości i 12 m wysokości, a następnie schodzimy między blokami po namulisku na dno sali. W górze sali otwiera się ciasny 4 m wysokości kominek. Między Salą Złomisk i Salą Wyrostków występuje labirynt ciasnych korytarzyków stanowiących dolny poziom jaskini.
Dno jaskini pokryte jest piaszczystymi osadami, przy ścianach występują misy martwicowe, a na ścianach i stropie nacieki kalcytowe. W końcowej części sali znajduje się niski otwór, a za nim rozciąga się Korytarz Nadziei o szerokości około 1 m. Ściany korytarza są lite, dobrze wymyte. Posuwamy się nim 20 m w dół, przekopem wykonanym w namulisku. Na końcu przekop urywa się pionowo. Dalszy przebieg korytarza zamyka namulisko, w którym prowadzono wykopy poszukiwawcze.
Wracamy tą samą drogą lub dolnym systemem korytarzyków i szczelin do Sali Złomisk, stąd w górę do głównego ciągu i na powierzchnię.
Jaskinia utworzyła się w zmetamorfizowanych wapieniach pochodzących z proterozoiku, występujących w metamorfiku Śnieżnika. Zawiera obfite osady występujące zarówno w jej wnętrzu jak i na zewnątrz, w strefie przyotworowej. Kompleks osadowy badany był w lipcu 1985 r. przez J. Bierońskiego i T. Wiszniowską (1986, 1992, 1994). Składa się on z piaskowca wapnistego, luźnych osadów grawitacyjnych typu glin jaskiniowych oraz luźnych osadów klastycznych sedymentacji wodnej. Miąższość osadów przekracza 4 m. Zdaniem wymienionych badaczy, udział w tworzeniu osadów miały wody infiltracyjne oraz wody rzeczne. Efektem ich działalności są żwiry i otoczaki osiągające kilka cm średnicy. Uwzględniając morfologię terenu i wysokość zalegania osadów nad dnem doliny, wspomniani autorzy wstępnie oceniają, że za dolną granicę wieku najstarszych osadów należy przyjąć pliocen, górna część osadów jest holoceńska. W osadach syfonalnych stwierdzono obecność szczątków nietoperzy: nocka wąsatego Myotis mystacinus (Kuhl 1819), nocka Natterera Myotis nattereri ( Kuhl 1818) i nocek niezidentyfikowany Myotis sp.
W ścianie kamieniołomu odkryto, należące do rzadkości, formy zlityfikowanego piaskowca. Jaskinia posiada starszą i młodszą formację naciekową. Młode nacieki pokrywają bloki oderwane od stropu i zalegające na dnie a także fragmenty stropu, w miejscu obrywów. W Sali Wyrostków na dnie pokrytym osadami piaszczystymi występują misy martwicowe w inicjalnej fazie tworzenia. W okolicy otworu prowadzącego do Korytarza Nadziei występują formy nacieków grzybkowych o rzadko spotykanych rozmiarach i kształtach. Ten typ nacieków tworzy się w strefie mikroklimatu dynamicznego, który charakteryzuje się większymi amplitudami temperatury i wilgotności, co oznacza, że Korytarz Nadziei intensywnie wymieniał powietrze z nieznaną częścią jaskini. Starsza formacja naciekowa jest bardzo bogata, szczególnie polewy naciekowe dużej grubości zalegające dno jaskini. Jaskinia jest sucha, jedynie w czasie roztopów i opadów w salach występuje intensywny deszcz jaskiniowy.
Mikroklimat jaskini nie był badany. Światło sięga do 3 m od otworu.
W strefie przyotworowej nie występują rośliny zielone.
Wstępne badania fauny wykazały, że jaskinia jest stanowiskiem rzadkich w Polsce i na świecie skoczogonków (Collembola). Znaleziono tu kilka egzemplarzy Onychiurus schoetti (Lie Petersen) opisanego z północnej Norwegii i znalezionego przed wojną przez Stacha w Jaskini Radochowskiej. Gatunek tan uważany był przez Stacha za relikt okresu lodowcowego. Stanowisko to jest trzecim na świecie i drugim w Polsce dla tego bezkręgowca. W 1987 r. R.J. Pomorski dokonał redeskrypcji tego gatunku. Z innych bezkręgowców znaleziono w jaskini Arrhopalites bifidus, znanego tylko z jaskiń w Niemczech, Polsce i na Ukrainie. W 1990 r. zliczono w jaskini nietoperze i stwierdzono występowanie: nocka dużego (Myotis myotis) 15 egz,. gacka wielkoucha (Plecotus auritus) 5 egz,. nocka rudego (Myotis daubentonii) 2 egz,. nocka Bechsteina (Myotis bechsteinii) 1 egz,. nocka Brandta (Myotis brandtii) 1 egz.

Historia badań
Historia eksploracji

W 1983 r. zespół J. Bieroński, J. Burdukiewicz, W. Kucia dokonał oględzin kamieniołomu. Stwierdzono występowanie dużego kompleksu osadów w czołowej ścianie kamieniołomu i zaplanowano badania na lipiec 1995 r. Na przełomie czerwca i lipca 1985 r. dwaj grotołazi ze Stronia Śląskiego (Data, Wyleciał) trafili na otwór jaskini. Od tego czasu trwa eksploracja, w której udział wzięli: Data, Dumański, Kucia, Kliś, Łuczycki, Trumpus, Wyleciał. W lipcu 1985 r. J. Bieroński i T. Wiszniowska organizują obóz badawczy, wykonując wstępną, naukową ocenę jaskini (1986). Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych dalszą eksplorację podejmują T. Natanek i P. Potok.

Historia dokumentacji

W 1985 r. R. Jagiella, M. Siarkowski i W. Szymanowski sporządzili plan jaskini. Dane zaktualizowali w 2013 r. H. Dobrakowska i A. Szynkiewicz.
Plan opracowali R. Jagiella, M. Siarkowski i W. Szymanowski. Współrzędne geograficzne skorygowano w 2020 r.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Pomorski R.J. 1987 (redeskrypcja opisu Onychiurus schoetti); Bieroński J., Trumpus J., Wiszniowska T. 1991 (wspominana); Bieroński J., Wiszniowska T. 1992 (opis, osady); Rogala W. 1992 (wymieniana); Rogala W. 1994a, b (wymieniana); Bieroński J., Wiszniowska T. 1994 (wyniki badań); Jaskinie Sudetów 1996 (plan i opis inwentarzowy pod nr. S-1.1); Rogala W. 1998a,b,c (wymieniana); Rogala W., Placek W., Wojtoń A. 1998 (wyniki pomiarów i obserwacje terenowe); Rogala W., Wojtoń A. 2003 (wymieniana); Bieroński J. i in. 2007a (stan badań); Bieroński J. i in. 2007b (geneza, osady, fauna kopalna); Bieroński J. i in. 2007c,d,f,g wymieniana), Bieroński J. 2009 (wzmiankowana); Bieroński i in. 2009c (osady, wiek nacieków, geneza jaskini); Migoń P. 2009 (wzmiankowana, rozwój geomorfologiczny, dane morfometryczne jaskiń); Stefaniak K., Bieroński J. 2009 (opis, badania naukowe, dane morfometryczne); Wojtoń A. 2013 (wymienia, podaje długość).
Materialy archiwalne
Kuhl 1818; Kuhl 1819; Bieroński, J., Wiszniowska T. 1986 (opis jaskini i badań).
Autorzy opracowania Tadeusz Natanek, Halina Dobrakowska, Jan Trumpus
Redakcja Halina Grodzicka
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan i przekrój
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie