Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia w Rogóżce (S-1.3 ex)
Inne nazwy Wolmsdorferhöhle, Wolmsdorfer Tropfsteinhöhle
Nr inwentarzowy S.I-03.03
Region Sudety
Współrzędne WGS84 λ: 16°48′35,80″, φ: 50°17′14,90″
Gmina Stronie Śląskie (gm. miejsko-wiejska)
Powiat kłodzki
Województwo dolnośląskie
Właściciel terenu Prywatny
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu SE
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 630
Wysokość względna [m] 20
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 0
Długość [m]
w tym szacowane [m]
350
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Sudety Wschodnie, Rogóżka, masyw Śnieżnika, Krowiarki, kamieniołom marmurów.
Opis drogi dojścia do otworu
Z głównej drogi Kłodzko-Lądek Zdrój, za wsią Trzebieszowice skręcamy w prawo drogą do Konradowa. Mijamy wieś i widoczny z lewej strony wapiennik. Za nim, z lewej strony, znajduje się kamieniołom.
Opis jaskini

Otwór znajdował się w ścianie kamieniołomu. K. Kowalski (1954), który odwiedził jaskinię jesienią 1953 r. zastał ją już częściowo zniszczoną (liczyła 150 m długości), tak opisuje topografię: "duży otwór(...) prowadził do szerokiej obszernej sali. Ku końcowi zwężała się w ciasne przejście, zamknięte murem. Ciasny przełaz zrobiony pod nim prowadził do okrągłej, wysokiej salki. Stąd wspiąć się trzeba było po 2‑metrowym, pochyłym progu do obszernego korytarza. W początkowej części swego łukowatego przebiegu korytarz ten posiadał wielkie, masywne nacieki na dnie. Dalej napotykało się charakterystyczny most skalny dzielący chodnik na dwa piętra. Wkrótce za nim dochodziło się do zakrętu korytarza, gdzie rozpoczynała się sztolnia obudowana drzewem, prowadząca na powierzchnię. Sztolnia ta, wykonana jeszcze w latach przedwojennych, groziła zawaleniem. Dalszy ciąg korytarza doprowadzał znów do otworu w ścianie kamieniołomu. Dno całej sali było na ogół poziome, bez większych różnic wysokości. Nacieki rozwinięte były obficie, ale jedynie masywne ich formy uniknęły całkowitego zniszczenia.

"Jaskinia utworzyła się w krystalicznych marmurach pochodzących z niższego proterozoiku, występujących w metamorfiku Śnieżnika. Namulisko było wówczas miąższe. Na podstawie danych opublikowanych przez K. Uteschera (analizy chemiczne glin jaskiniowych) sądzić należy, że jaskinia zawiera osady pochodzące z przemycia zwietrzelin stokowych z okresu ostatniego zlodowacenia (Utescher 1939). W dawnych pracach spotyka się wiadomości, że namulisko zawierało kości niedźwiedzia i mamuta, ale F. Pax uznał je za nieprawdziwe. W. Arndt wzmiankował, że Mollison znalazł kości żubra, ale była to wiadomość z drugiej ręki i nie zasługiwała na zaufanie. F. Pax dokonał próbnego wykopu i na głębokości 2 m znalazł nieoznaczone kości ptasie i kawałki drewna świerka ‑ prawdopodobnie współczesne. W 1937 r. L. Zotz wykonał próbny wykop nie znajdując kości ani śladów kultur materialnych .

W okresie przedwojennym w jaskini było jeziorko. Podczas badań F. Paxa temperatura wody w jeziorku wynosiła 4,9°C (08.04.1933), Twardość 6,2°N, zawartość tlenu 5‑6 cm3/litr, pH 7,6, temperatura powietrza od +1 do +8°C. Potem jaskinia uległa stopniowemu osuszeniu. Głębsze części jaskini były zupełnie ciemne. Ze względu na działalność kamieniołomu rośliny zielone nie występowały. We wnętrzu znaleziono grzyby Mycena sp. (prawdopodobnie M. filopes), Penicillinium sp.

Faunę jaskiniową badali W. Arndt, F. Pax, K. Maschke, J. Seidel i H.J. Stammer. Była ona bardzo bogata. Sam F. Pax w 1933 roku stwierdził tu 71 gatunków zwierząt, w tym 1 gatunek i dwie odmiany nowe dla nauki. Z troglobiotycznych gatunków wodnych stwierdzono obecność Troglochaetus beranecki, Niphargus tatrensis schneebergensis, natomiast z lądowych Rhagidia reflexa var. volmsdorfensis i Arrohopalites pygmaeus. Na ścianach wokół otworu stwierdzono pospolity zespół trogloksenów i pająków. Dno w strefie oświetlonej zamieszkiwała bogata fauna złożona głównie ze skoczogonków i chrząszczy. Dno strefy ciemnej zamieszkiwały również chrząszcze, zwłaszcza Quedius mesomelinus, Choleva elongata, Catops fuscus, C. longulus, C. subfuscus. W wodzie jeziora stwierdzono wrotki Asplanchna priodonta, Notholca foliacea, Briachionus sp., nicienie Dorylaimus stagnalis, Actinolaimus macrolaimus, prapierścienicę Troglochaetus beranecki, niesporczaka Hypsibius scoticus, oczliki Dacyclops longuidus disjunctus i Echinocamptus (limnocamptus) dacicus, studniczka Niphargus tatrensis schneebergensis. Zimowały też w niej nietoperze: mopki (Barbastella barbastellus), gacki (Plecotus auritus), nocki duże (Myotis myotis) i nocki wąsate (Myotis mystacinus).

W latach powojennych, wskutek zniszczeń i znacznego przesuszenia jaskini, jej fauna zubożała.

Historia badań
W 1926 r. J. Seidel stwierdził występowanie 4 gatunków nietoperzy. W 1933 r. F. Pax, z zespołem współpracowników wykonał kompleksowe badania zoologiczne. W następnych latach H.J. Stammer zbadał jeszcze faunę jeziorka w jaskini.W 1937 r. F. Pax opisał zmiany w faunie spowodowane niszczeniem jaskini. W tymże roku L. Zotz wykonał próbny wykop w namulisku, które okazało się jałowe. W 1939 r. K. Utescher wykonał analizy chemiczne glin jaskiniowych. Ciężkowski W.(2009) porównuje krążenie wód podziemnych w obszarze Krowiarek w rejonie Rogóżki do krążenia i przepływu w Górach kaczawskich.
Historia eksploracji
Jaskinia została odkryta 4.11.1885 r. przy eksploatacji marmuru. Pierwszy opisał ją W. Tenzer w 1886 r. W 1920 r. badał ją zoolog W. Arndt podając długość na 200 m. Znalazł on, z fauny współczesnej, tylko kilka gatunków muchówek. W 1935 r. K. Maschke sporządził plan jaskini. Po 1933 r. zaczęło się niszczenie jaskini. Ze względu na nasilony ruch turystyczny wykonano sztuczne wejście, a część przeznaczoną na zniszczenie odcięto murem. W 1947 r. stan jaskini był taki jak w roku 1937. Podjęta w latach następnych eksploatacja marmurów powodowała dalsze zniszczenia. Mimo położenia w czynnym kamieniołomie jaskinia była nadal zwiedzana. W 1953 r. był w niej K. Kowalski i stwierdził, że długość zmniejszyła się do 150 m. Nie opublikował jednak aktualnego jej planu. Fotografię otworu jaskini z 1962 r. publikuje M. Pulina (1977).  Otwór wejściowy był wówczas stosunkowo duży i prowadził do korytarza opadającego poniżej dna kamieniołomu. W rozmowie z autorem opisu ówcześni pracownicy kamieniołomu twierdzili, że korytarzem tym płynęła woda, a znaczna część jaskini nie uległa zniszczeniu lecz znajdowała się za usypiskiem przesłaniającym otwór. 
Historia dokumentacji
W 1985 r. w górnej części ściany kamieniołomu odkryta została Jaskinia na Ścianie S.I-03.01, która przypuszczalnie tworzyła, wraz ze zniszczoną jaskinią, wspólny system jaskiniowy (Bieroński 2009). Dane zaktualizowali w 2013 r. H. Dobrakowska i A. Szynkiewicz.
Plan wg K. Maschke.
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Tak
Literatura
Tenzer W. 1886 (pierwszy opis jaskini); Arndt W. 1921 (wzmianka o faunie); Pax F. 1921 (opis fauny); Arndt W.1923 (opis jaskini i fauny, wiadomość o znalezieniu przez Mollisona kości kopalnych); Seidel J. 1927 (opis jaskini i wykaz nietoperzy zimujących w jaskini); Wolf B. 1934 1938 (wykaz fauny wg Arndta, Paxa i Seidela); Dittrich G.1934a (wzmianka o niszczeniu przez kamieniołom); Pax F., Maschke K., 1935: (opis i plan jaskini, opis fauny współczesnej); Stammer H.J. 1936 (opis fauny wodnej); Maschke K. 1936 (uzupełnienie do spisu fauny); Pax F. 1936a (wzmianka o faunie); Pax F. 1937a (wzmianki o ssakach występujących w jaskini, głównie o nietoperzach); Pax F. 1937b: (opis zmian zaszłych w jaskini w skutek niszczenia i uzupełnienia do spisu fauny); Zotz L. 1937a (wzmianki); Dittrich G. 1938a (wzmianka); Dittrich G. 1939 (wzmianka); Moszyński A. 1939 (wzm. o faunie); Sokołowski K. 1939 (spis chrząszczy z grupy Catopidae spotykanych w jaskini); Geischwendt F. 1939 (wzmianka, fotografia otworu); Zotz F. 1939a (wzmianka o wykonaniu próbnego wykopu, załączono prace K.Uteschera z opisem mineralogiczno chemicznym osadów); Stach J. 1945 (wiadomość o występowaniu w jaskini troglobiotycznego owada bezskrzydłego Arrhopalites pygmaeus); Klimaszewski M. 1949: (krótki opis); Walczak W. 1951: (opis drogi, wzmianka); Wojciechowski J.1951: (wzmianka); Żywień H. i Młynarczyk S. 1953 (wiadomość o postępującym niszczeniu); Kowalski K. 1954 (stan zachowania jaskini, szczegółowy opis na podstawie literatury); Walczak W. 1958 (wzmianka); Pulina M. 1977 (opis i zdjęcie otworu); Bieroński J., Wiszniowska T. 1992 (opis, wyniki badań); Bieroński J., Wiszniowska T. 1994 (opis, wyniki badań); Jaskinie Sudetów 1996 (plan i opis inwentarzowy pod nr. S-1.3ex); Rogala W. 1998a,c (wzmiankowana); Rogala W., Placek W., Wojtoń A. 1998 (dane morfometryczne, opis jaskini, położenie); Bieroński J. i in. 2007a,b,d,f,g (opis, fauna kopalna); Bieroński J. 2009 (wzmiankowana); Bieroński J. i in. 2009b,c (opis, fauna kopalna); Ciężkowski W. i in. 2009 (opis krążenie wód podziemnych); Migoń P. 2009 (nowe dane morfometryczne, wymienia w kontekście geomorfologii masywu Śnieżnika i powiązaniu z innymi jaskiniami Krowiarek); Stefaniak K., Bieroński J. 2009 (wzmiankowana); Stefaniak K., Tyc A., Socha P. (Eds.) 2009 (wymienia).
Materialy archiwalne
Pulina M. 1964 (opis, zdjęcie otworu); Bieroński J., Wiszniowska T. 1986 (wzmianka).
Autorzy opracowania Jan Trumpus
Redakcja Halina Grodzicka
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie